အိမ်ထောင်ဖက် သို့မဟုတ် မိသားစုဝင်မှ ရုပ်ပိုင်း/ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်အောင် အန္တရာယ်ပြုခြင်း
ဟံၣ်ဃီပူၤ အတၢ်မၤဒၢၣ်မၤဆါတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်အံၤ ညီနုၢ်မၤအသးခီဖျိ တၢ်မၤဒၢၣ်ဆူၣ်လၢ အိၣ်သူၣ် လီၤသးလၢ မုၣ်ခွါအတၢ် အိၣ်အသးအဖီခိၣ် (GBV) အက့ၢ်အဂီၤတမံၤန့ၣ်လီၤ.
လၢကီၢ်ပယီၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီအပူၤ “ဟံၣ်ဃီပူၤအတၢ်မၤဒၢၣ်မၤဆါၦၤဂၤဆူၣ်ဆူၣ်” အဂီၢ်တၢ်တပ၁်ဖျါအီၤ လီၤလီၤဆီဆီဘၣ်ဆၣ် ကွီၢ်မ့ၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအပူၤန့ၣ် တၢ်ဘျၢတဖၣ်လၢ အဒီသဒၢဃ၁်ၦၤ လၢအဘၣ်တူၢ်တၢ်လၢ ဟံၣ်ဃီပူၤအတၢ်မၤဒၢၣ်မၤဆါအီၤဆူၣ်ဆူၣ်တဖၣ်အိၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.
အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်
- တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိး ဒီး တၢ်မၤတရီတပါတၢ်အဂုၢ်အဂၤတဖၣ်လၢအဘၣ်ထွဲဒီးမုၣ်ခွါအတၢ်အိၣ်ဃုာ်လိာ်သး 1 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၅၄၊ ၁၅၅(၁)။ ရဲလက်စွဲအပိုဒ် ၁၄၁၄။)
- သွံၣ်ထံအတၢ်အိၣ်ဃု၁်ဒီး မုၣ်ခွါအတၢ်အိၣ်ဃု၁် အဂုၤအဂၤတဖၣ် တမ့ၢ်တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးဘၣ် ဆၣ်ဒီးမုၣ်ခွါ အတၢ်အိၣ်ဃု၁်လၢ အထီဒါတၢ် အလုၢ်အလၢ်အဂီၢ်ဆှိးထီၣ်အီၤ ဒ်တၢ်ဘျၢလၢ လ၁်တဖၣ်အံၤသ့န့ၣ်လီၤ.2 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၅၄၊ ၁၅၅(၁)။ ရဲလက်စွဲအပိုဒ် ၁၄၁၄။)
- အနီၢ်ကစၢ်အတၢ်မၤဆါလီၤသးဒၣ်အတၢ်,3 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၅၄၊ ၁၅၅(၁)။ ရဲလက်စွဲအပိုဒ် ၁၄၁၄။) တၢ်မၤဆူၣ်မၤနၢၤလၢ စုဒီးခီၣ်4 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၅၄၊ ၁၅၅(၁)။ ရဲလက်စွဲအပိုဒ် ၁၄၁၄။) တၢ်မၤသံဘၣ်ၦၤဂၤ5 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၅၄၊ ၁၅၅(၁)။ ရဲလက်စွဲအပိုဒ် ၁၄၁၄။)
- တၢ်မၤပျံၤမၤဖုးလၢ အတပူၤဘၣ်ကွီၢ်မ့ၣ်,6 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၅၄၊ ၁၅၅(၁)။ ရဲလက်စွဲအပိုဒ် ၁၄၁၄။) တၢ်မၤတံ၁်တ၁်တြီဆၢတၢ်လၢ တၢ်တတီတလိၤ,7 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၅၄၊ ၁၅၅(၁)။ ရဲလက်စွဲအပိုဒ် ၁၄၁၄။) တၢ်စိ၁်ဟုၣ်ကွံ၁်ၦၤ8 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၅၄၊ ၁၅၅(၁)။ ရဲလက်စွဲအပိုဒ် ၁၄၁၄။)
- တၢ်ဟံးန့ၢ်ဆူၣ်မုၣ်ခွါအတၢ်အိၣ်ဃု၁်9 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၅၄၊ ၁၅၅(၁)။ ရဲလက်စွဲအပိုဒ် ၁၄၁၄။)
- ဒ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ အဒီသဒၢပိ၁်မုၣ်တဖၣ် အတၢ်မဲ၁်ဆှးဒီး အသူးအသ့ၣ်အသိးန့ၣ် တၢ်ဖံးဘၣ်ဖီၣ်ဘၣ် လၢအတအိၣ်ဒီး တၢ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၅၄၊ ၁၅၅(၁)။ ရဲလက်စွဲအပိုဒ် ၁၄၁၄။) တၢ်ကတိၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, လၢအတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤမ့ၢ်ဂ့ၤ တၢ်မၤတံ၁်တ၁်တၢ်ဘၣ်ဃး မုၣ်ခွါအတၢ်ဘၣ်ထွဲ မ့ၢ်တၢ်လၢအကဲထီၣ်ကွီၢ်မ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဟံၣ်ဃီပူၤ တၢ်မၤဒၢၣ်မၤဆါတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်အံၤ တမ့ၢ်ထဲလၢတၢ်မၤဒၢၣ်မၤဆါ နီၢ်ခိတမံၤဧိၤဘၣ်. မ့မ့ၢ်တခီ ဘၣ်ဃးသ့ဒံးဒီး ကျိၣ်စ့ဒီးသးအတၢ်တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ် စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
သင်လုပ်နိုင်သည့်အရာများ
တၢ်သိၣ်တၢ်သီအတၢ်မၤစၢၤ
လၢဟံၣ်ဃီပူၤလၢအဘၣ်တၢ်မၤဒၢၣ်မၤဆါတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်တဖၣ် ကြၢးဟံးန့ၢ်တၢ်မၤစၢၤလၢပီၢ်ရီ (မ့တမ့ၢ်) တၢ်ကရၢ ကရိလၢအမၤစၢၤတၢ်ဘၣ်ထွဲဒီး တၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်အိၣ်အသးတနီၤအပူၤ မ့ၢ်လၢတၢ်ဆှိးထီၣ်အီၤဆူ ၦၤဒိၣ်စိဒိၣ်ကမီၤအအိၣ်အဃိ တၢ်အဂ့ၤတၢ်အအၢလၢ အကပိ၁်ထွဲထီၣ်အခံ ကဲထီၣ်ဝဲဒၣ်သ့န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဆှိးထီၣ်ဆူပၢၤကီၢ်လီၢ်လါဒိၣ်အိၣ်
တၢ်ဂ့ၢ်တမံၤမံၤလၢ အဘၣ်ဃးဒီး ကွီၢ်မ့ၣ်တမံၤမ့ၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီး တၢ်လီၢ်လၢအကဲထီၣ်39 (ကွီၢ်မ့ၣ်တၢ်သိၣ်ဘျၢသဲစး အဒ့ ၁၅၄, ၁၅၅(၁)။ ပၢၤကီၢ်လံာ်ဟံးဃာ်အဆၢ ၁၄၁၄။) မ့တမ့ၢ် ကွီၢ်မ့ၣ်တၢ်ပိာ်ထွဲကဲထီၣ်အလီၢ်40 (ကွီၢ်မ့ၣ်တၢ်သိၣ်ဘျၢသဲစး အဒ့ ၁၇၉, ၁၅၆(၁), ၁၅၅။) ဒီး ပၢၤကီၢ် အရူလၢအဘူးဒီး တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤအလီၢ်န့ၣ် တၢ်လဲၤဆှိးထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤသ့န့ၣ်လီၤ.
ပၢၤကီၢ်လီၢ်လၤဒိၣ်တဂၤ ဒ်အလီၢ်လၤမူဒါအိၣ်ဝဲအသိး တၢ်လၢအကဘၣ်မၤဝဲတဖၣ် မ့ၢ်လီၤတူၢ်လီၤက၁်လၢ ကမၤဝဲဒီး ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်ခီဖျိ ၁၉၉၅ ပၢၤကီၢ်တၢ်ပၢဆှၢတၢ်ဘျၢ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအိၣ်ဝဲအသိးသ့န့ၣ်လီၤ.41 ((၁၉၉၅)ကမျၢၢ်ပၢၤကီၢ်တၢ်ပၢဆှၢတၢ်သိၣ်ဘျၢသဲစး)
တၢ်လီၤတူ၁်လီၤက၁်လၢ ပၢၤကီၢ်လီၤလၤဒိၣ်တဂၤ ကကွဲး"တၢ်အဂ့ၢ်အကျိၤဆိလၢတၢ်ဆှိးထီၣ်တၢ်" သမၢဝဲလၢကကွဲးတၢ် (မ့တမ့ၢ်) တၢ်ဃ့ကျိၣ်စ့လၢ အတၢ်ကဃုထံၣ်န့ၢ်သမံသမိးတၢ်လၢ တၢ်ဆှိးထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ် တၢ်လီၤတူ၁်လီၤက၁်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
တိုင်ကြားသူနှင့် မျက်မြင်သက်သေများ၏ အခွင့်အရေးများ ကို ကြည့်ပါ။
ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်ကူစါယါဘျါတၢ်
လီၤဆီဒၣ်တၢ် တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးအမူးအရၢ် မ့ၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီး တၢ်ကဘၣ်မၤတၢ်ဒ်သိးကဒိးန့ၢ်ဘၣ် ဂ့ၢ်ဂီၤ အူတၢ်မၤစၢၤလၢတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ်လီၤ. တၢ်မၤစၢၤတဖၣ်န့ၣ် ပာ်ဃုာ်ဒီး
- တၢ်ပ၁်ဖှိၣ်မၤန့ၢ် တၢ်အုၣ်အသးတဖၣ်လၢ တၢ်ကဆှိးထီၣ်ကွီၢ်မ့ၣ်အံၤအဂီၢ်
- တၢ်ဃုထံၣ်သမံသမိးဒီး တၢ်ကူစါယါဘျါ တၢ်ဆူးတၢ်ဆါလၢ အဟဲခီဖျိမုၣ်ခွါအတၢ်အိၣ်ဃု၁်
- ဂ့ၢ်ဂီၤအူတၢ်တြီ ဟုးသးအကျဲလၢ တၢ်ကတြီဃ၁်တၢ်ဒိးန့ၢ်ဟုးသးအဂီၢ် န့ၣ်လီၤ.
တၢ်မၤစၢၤဆီၣ်ထွဲအဂုၤအဂၤတဖၣ်
ဟံၣ်ဖိဃီဖိတဂၤဂၤ (မ့တမ့ၢ်) သးသမူအတံၤသကိးတဂၤ မ့ၢ်မၤဘၣ်ၦၤတဂၤဂၤလၢ ဟံၣ်ဃီပူၤတၢ်မၤဒၢၣ်မၤဆါ တၢ်ဆူၣ်ဆူၣ် ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်ကီခဲလၢတၢ်ကဘၣ်ထၢနု၁်ဆိကမိၣ်ဒီး မၤအီၤအိၣ်ဝဲအါမံၤလီၤ. အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲအီၤလၢ တၢ်လီၢ်လၢအဘံၣ်အဘၢလၢအဂီၢ်ဒီး တၢ်ဟ့ၣ်မၤစၢၤကျိၣ်စ့
- ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်မၤဒၢၣ်မၤဆါအီၤန့ၣ် ဒ်သိး တဘၣ်တၢ်မၤဒၢၣ်မၤဆါအီၤလၢၤအဂီၢ် အစှၤကတၢၢ် တၢ်လိၣ်လၢ ကဟးထီၣ်လၢဟံၣ် တစိၢ်တလီၢ်
- လၢတၢ်ကကူစါယါဘျါ သးအတၢ်တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ်လၢ အမ့ၢ်တၢ်ပျံၤတၢ်ဖုး တၢ်သးအံၣ်သးဆံး တဖၣ်လၢအကဲထီၣ်ညီနုၢ်လၢ ၦၤလၢအဘၣ်တၢ်မၤဘၣ်ဒိအီၤ ခီဖျိမုၣ်ခွါအတၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးတဖၣ်အဂီၢ်ႇ လိၣ်ဘၣ်ၦၤနၢ်ပၢၢ်သ့ၣ်ညါတၢ်ဒီး တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ကတိၤသကိးဒီးနဲၣ်ကျဲတဖၣ်လီၤ
- ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်ဟံၣ်ဃီပူၤ အတၢ်မၤဒၢၣ်မၤဆါတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်တဂၤ လၢကမၤန့ၢ်လံ၁်လီၤဖှၣ်အဂီၢ်ဒီးလၢ ကဒိးန့ၢ်တၢ်ခွဲး တၢ်ယ၁်လၢကအံးထွဲကွၢ်ထွဲ ဖိသၣ်အဂီၢ်လိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ အဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ်လီၤ.
- တၢ်မၤလိလၢအဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဖံးတၢ်မၤအကျဲဒီး တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တၢ်ကဟုက ယ၁်စ့ၢ်ကီး မ့ၢ်တၢ် ကဟ့ၣ်မၤစၢၤဆီၣ်ထွဲတၢ်လၢ နံၣ်အါလါအါအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
- အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း သင်တန်း နှင့် ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုများ ကဲ့သို့ ရေရှည်အထောက်အပံများ လိုအပ်ခြင်း
- တစ်မျိုးထက်ပိုသော နှိပ်စက်စော်ကားမှုမျိုး ကို ကြုံတွေ့ခဲ့ရနိုင်သောကြောင့် ကျူးလွန်ခံရသူ၏ လိုအပ်ချက် အပေါ်မူတည်၍ ဝန်ဆောင်မှုများကို ပေးသင့်ပါသည်။
တၢ်မၤဆါမၤတရီတပါတၢ်အက့ၢ်အဂီၤ အါန့ၢ်တမံၤဧိၤသ့အဃိ တၢ်ကြၢးဟ့ၣ်တၢ်မၤစၢၤဆူ ၦၤလၢအဘၣ်တၢ် မၤဆါအီၤတဂၤဘၣ်တဂၤ အတၢ်လိၣ်ဘၣ်အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ.