စံၢ်လီၤ တၢ်အဆီတဖၣ်လၢလာ်အံၤ ဒ်သိးနကသ့ၣ်ညါဘၣ် နတၢ်န့ၢ်ခွဲးန့ၢ်ယာ်အဂ့ၢ် လၢနသဲစးတၢ်ဂ့ၢ် တဆီဘၣ်တဆီအဖီခိၣ်တက့ၢ်
အိမ်ထောင်ဖက် သို့မဟုတ် မိသားစုဝင်မှ ရုပ်ပိုင်း/ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်အောင် အန္တရာယ်ပြုခြင်း
ဟံၣ်ဃီပူၤ အတၢ်မၤဒၢၣ်မၤဆါတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်အံၤ ညီနုၢ်မၤအသးခီဖျိ တၢ်မၤဒၢၣ်ဆူၣ်လၢ အိၣ်သူၣ် လီၤသးလၢ မုၣ်ခွါအတၢ် အိၣ်အသးအဖီခိၣ် (GBV) အက့ၢ်အဂီၤတမံၤန့ၣ်လီၤ.
လၢကီၢ်ပယီၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီအပူၤ “ဟံၣ်ဃီပူၤအတၢ်မၤဒၢၣ်မၤဆါၦၤဂၤဆူၣ်ဆူၣ်” အဂီၢ်တၢ်တပ၁်ဖျါအီၤ လီၤလီၤဆီဆီဘၣ်ဆၣ် ကွီၢ်မ့ၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအပူၤန့ၣ် တၢ်ဘျၢတဖၣ်လၢ အဒီသဒၢဃ၁်ၦၤ လၢအဘၣ်တူၢ်တၢ်လၢ ဟံၣ်ဃီပူၤအတၢ်မၤဒၢၣ်မၤဆါအီၤဆူၣ်ဆူၣ်တဖၣ်အိၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.
အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်
- တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိး ဒီး တၢ်မၤတရီတပါတၢ်အဂုၢ်အဂၤတဖၣ်လၢအဘၣ်ထွဲဒီးမုၣ်ခွါအတၢ်အိၣ်ဃုာ်လိာ်သး 1 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၅၄၊ ၁၅၅(၁)။ ရဲလက်စွဲအပိုဒ် ၁၄၁၄။)
- သွံၣ်ထံအတၢ်အိၣ်ဃု၁်ဒီး မုၣ်ခွါအတၢ်အိၣ်ဃု၁် အဂုၤအဂၤတဖၣ် တမ့ၢ်တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးဘၣ် ဆၣ်ဒီးမုၣ်ခွါ အတၢ်အိၣ်ဃု၁်လၢ အထီဒါတၢ် အလုၢ်အလၢ်အဂီၢ်ဆှိးထီၣ်အီၤ ဒ်တၢ်ဘျၢလၢ လ၁်တဖၣ်အံၤသ့န့ၣ်လီၤ.2 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၅၄၊ ၁၅၅(၁)။ ရဲလက်စွဲအပိုဒ် ၁၄၁၄။)
- အနီၢ်ကစၢ်အတၢ်မၤဆါလီၤသးဒၣ်အတၢ်,3 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၅၄၊ ၁၅၅(၁)။ ရဲလက်စွဲအပိုဒ် ၁၄၁၄။) တၢ်မၤဆူၣ်မၤနၢၤလၢ စုဒီးခီၣ်4 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၅၄၊ ၁၅၅(၁)။ ရဲလက်စွဲအပိုဒ် ၁၄၁၄။) တၢ်မၤသံဘၣ်ၦၤဂၤ5 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၅၄၊ ၁၅၅(၁)။ ရဲလက်စွဲအပိုဒ် ၁၄၁၄။)
- တၢ်မၤပျံၤမၤဖုးလၢ အတပူၤဘၣ်ကွီၢ်မ့ၣ်,6 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၅၄၊ ၁၅၅(၁)။ ရဲလက်စွဲအပိုဒ် ၁၄၁၄။) တၢ်မၤတံ၁်တ၁်တြီဆၢတၢ်လၢ တၢ်တတီတလိၤ,7 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၅၄၊ ၁၅၅(၁)။ ရဲလက်စွဲအပိုဒ် ၁၄၁၄။) တၢ်စိ၁်ဟုၣ်ကွံ၁်ၦၤ8 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၅၄၊ ၁၅၅(၁)။ ရဲလက်စွဲအပိုဒ် ၁၄၁၄။)
- တၢ်ဟံးန့ၢ်ဆူၣ်မုၣ်ခွါအတၢ်အိၣ်ဃု၁်9 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၅၄၊ ၁၅၅(၁)။ ရဲလက်စွဲအပိုဒ် ၁၄၁၄။)
- ဒ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ အဒီသဒၢပိ၁်မုၣ်တဖၣ် အတၢ်မဲ၁်ဆှးဒီး အသူးအသ့ၣ်အသိးန့ၣ် တၢ်ဖံးဘၣ်ဖီၣ်ဘၣ် လၢအတအိၣ်ဒီး တၢ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၅၄၊ ၁၅၅(၁)။ ရဲလက်စွဲအပိုဒ် ၁၄၁၄။) တၢ်ကတိၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, လၢအတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤမ့ၢ်ဂ့ၤ တၢ်မၤတံ၁်တ၁်တၢ်ဘၣ်ဃး မုၣ်ခွါအတၢ်ဘၣ်ထွဲ မ့ၢ်တၢ်လၢအကဲထီၣ်ကွီၢ်မ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဟံၣ်ဃီပူၤ တၢ်မၤဒၢၣ်မၤဆါတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်အံၤ တမ့ၢ်ထဲလၢတၢ်မၤဒၢၣ်မၤဆါ နီၢ်ခိတမံၤဧိၤဘၣ်. မ့မ့ၢ်တခီ ဘၣ်ဃးသ့ဒံးဒီး ကျိၣ်စ့ဒီးသးအတၢ်တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ် စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
သင်လုပ်နိုင်သည့်အရာများ
တၢ်သိၣ်တၢ်သီအတၢ်မၤစၢၤ
လၢဟံၣ်ဃီပူၤလၢအဘၣ်တၢ်မၤဒၢၣ်မၤဆါတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်တဖၣ် ကြၢးဟံးန့ၢ်တၢ်မၤစၢၤလၢပီၢ်ရီ (မ့တမ့ၢ်) တၢ်ကရၢ ကရိလၢအမၤစၢၤတၢ်ဘၣ်ထွဲဒီး တၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်အိၣ်အသးတနီၤအပူၤ မ့ၢ်လၢတၢ်ဆှိးထီၣ်အီၤဆူ ၦၤဒိၣ်စိဒိၣ်ကမီၤအအိၣ်အဃိ တၢ်အဂ့ၤတၢ်အအၢလၢ အကပိ၁်ထွဲထီၣ်အခံ ကဲထီၣ်ဝဲဒၣ်သ့န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဆှိးထီၣ်ဆူပၢၤကီၢ်လီၢ်လါဒိၣ်အိၣ်
တၢ်ဂ့ၢ်တမံၤမံၤလၢ အဘၣ်ဃးဒီး ကွီၢ်မ့ၣ်တမံၤမ့ၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီး တၢ်လီၢ်လၢအကဲထီၣ်39 (ကွီၢ်မ့ၣ်တၢ်သိၣ်ဘျၢသဲစး အဒ့ ၁၅၄, ၁၅၅(၁)။ ပၢၤကီၢ်လံာ်ဟံးဃာ်အဆၢ ၁၄၁၄။) မ့တမ့ၢ် ကွီၢ်မ့ၣ်တၢ်ပိာ်ထွဲကဲထီၣ်အလီၢ်40 (ကွီၢ်မ့ၣ်တၢ်သိၣ်ဘျၢသဲစး အဒ့ ၁၇၉, ၁၅၆(၁), ၁၅၅။) ဒီး ပၢၤကီၢ် အရူလၢအဘူးဒီး တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤအလီၢ်န့ၣ် တၢ်လဲၤဆှိးထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤသ့န့ၣ်လီၤ.
ပၢၤကီၢ်လီၢ်လၤဒိၣ်တဂၤ ဒ်အလီၢ်လၤမူဒါအိၣ်ဝဲအသိး တၢ်လၢအကဘၣ်မၤဝဲတဖၣ် မ့ၢ်လီၤတူၢ်လီၤက၁်လၢ ကမၤဝဲဒီး ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်ခီဖျိ ၁၉၉၅ ပၢၤကီၢ်တၢ်ပၢဆှၢတၢ်ဘျၢ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအိၣ်ဝဲအသိးသ့န့ၣ်လီၤ.41 ((၁၉၉၅)ကမျၢၢ်ပၢၤကီၢ်တၢ်ပၢဆှၢတၢ်သိၣ်ဘျၢသဲစး)
တၢ်လီၤတူ၁်လီၤက၁်လၢ ပၢၤကီၢ်လီၤလၤဒိၣ်တဂၤ ကကွဲး"တၢ်အဂ့ၢ်အကျိၤဆိလၢတၢ်ဆှိးထီၣ်တၢ်" သမၢဝဲလၢကကွဲးတၢ် (မ့တမ့ၢ်) တၢ်ဃ့ကျိၣ်စ့လၢ အတၢ်ကဃုထံၣ်န့ၢ်သမံသမိးတၢ်လၢ တၢ်ဆှိးထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ် တၢ်လီၤတူ၁်လီၤက၁်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
တိုင်ကြားသူနှင့် မျက်မြင်သက်သေများ၏ အခွင့်အရေးများ ကို ကြည့်ပါ။
ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်ကူစါယါဘျါတၢ်
လီၤဆီဒၣ်တၢ် တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးအမူးအရၢ် မ့ၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီး တၢ်ကဘၣ်မၤတၢ်ဒ်သိးကဒိးန့ၢ်ဘၣ် ဂ့ၢ်ဂီၤ အူတၢ်မၤစၢၤလၢတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ်လီၤ. တၢ်မၤစၢၤတဖၣ်န့ၣ် ပာ်ဃုာ်ဒီး
- တၢ်ပ၁်ဖှိၣ်မၤန့ၢ် တၢ်အုၣ်အသးတဖၣ်လၢ တၢ်ကဆှိးထီၣ်ကွီၢ်မ့ၣ်အံၤအဂီၢ်
- တၢ်ဃုထံၣ်သမံသမိးဒီး တၢ်ကူစါယါဘျါ တၢ်ဆူးတၢ်ဆါလၢ အဟဲခီဖျိမုၣ်ခွါအတၢ်အိၣ်ဃု၁်
- ဂ့ၢ်ဂီၤအူတၢ်တြီ ဟုးသးအကျဲလၢ တၢ်ကတြီဃ၁်တၢ်ဒိးန့ၢ်ဟုးသးအဂီၢ် န့ၣ်လီၤ.
တၢ်မၤစၢၤဆီၣ်ထွဲအဂုၤအဂၤတဖၣ်
ဟံၣ်ဖိဃီဖိတဂၤဂၤ (မ့တမ့ၢ်) သးသမူအတံၤသကိးတဂၤ မ့ၢ်မၤဘၣ်ၦၤတဂၤဂၤလၢ ဟံၣ်ဃီပူၤတၢ်မၤဒၢၣ်မၤဆါ တၢ်ဆူၣ်ဆူၣ် ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်ကီခဲလၢတၢ်ကဘၣ်ထၢနု၁်ဆိကမိၣ်ဒီး မၤအီၤအိၣ်ဝဲအါမံၤလီၤ. အဝဲသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲအီၤလၢ တၢ်လီၢ်လၢအဘံၣ်အဘၢလၢအဂီၢ်ဒီး တၢ်ဟ့ၣ်မၤစၢၤကျိၣ်စ့
- ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်မၤဒၢၣ်မၤဆါအီၤန့ၣ် ဒ်သိး တဘၣ်တၢ်မၤဒၢၣ်မၤဆါအီၤလၢၤအဂီၢ် အစှၤကတၢၢ် တၢ်လိၣ်လၢ ကဟးထီၣ်လၢဟံၣ် တစိၢ်တလီၢ်
- လၢတၢ်ကကူစါယါဘျါ သးအတၢ်တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ်လၢ အမ့ၢ်တၢ်ပျံၤတၢ်ဖုး တၢ်သးအံၣ်သးဆံး တဖၣ်လၢအကဲထီၣ်ညီနုၢ်လၢ ၦၤလၢအဘၣ်တၢ်မၤဘၣ်ဒိအီၤ ခီဖျိမုၣ်ခွါအတၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးတဖၣ်အဂီၢ်ႇ လိၣ်ဘၣ်ၦၤနၢ်ပၢၢ်သ့ၣ်ညါတၢ်ဒီး တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ကတိၤသကိးဒီးနဲၣ်ကျဲတဖၣ်လီၤ
- ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်ဟံၣ်ဃီပူၤ အတၢ်မၤဒၢၣ်မၤဆါတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်တဂၤ လၢကမၤန့ၢ်လံ၁်လီၤဖှၣ်အဂီၢ်ဒီးလၢ ကဒိးန့ၢ်တၢ်ခွဲး တၢ်ယ၁်လၢကအံးထွဲကွၢ်ထွဲ ဖိသၣ်အဂီၢ်လိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ အဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ်လီၤ.
- တၢ်မၤလိလၢအဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဖံးတၢ်မၤအကျဲဒီး တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တၢ်ကဟုက ယ၁်စ့ၢ်ကီး မ့ၢ်တၢ် ကဟ့ၣ်မၤစၢၤဆီၣ်ထွဲတၢ်လၢ နံၣ်အါလါအါအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
- အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း သင်တန်း နှင့် ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုများ ကဲ့သို့ ရေရှည်အထောက်အပံများ လိုအပ်ခြင်း
- တစ်မျိုးထက်ပိုသော နှိပ်စက်စော်ကားမှုမျိုး ကို ကြုံတွေ့ခဲ့ရနိုင်သောကြောင့် ကျူးလွန်ခံရသူ၏ လိုအပ်ချက် အပေါ်မူတည်၍ ဝန်ဆောင်မှုများကို ပေးသင့်ပါသည်။
တၢ်မၤဆါမၤတရီတပါတၢ်အက့ၢ်အဂီၤ အါန့ၢ်တမံၤဧိၤသ့အဃိ တၢ်ကြၢးဟ့ၣ်တၢ်မၤစၢၤဆူ ၦၤလၢအဘၣ်တၢ် မၤဆါအီၤတဂၤဘၣ်တဂၤ အတၢ်လိၣ်ဘၣ်အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးဒီး က့ၢ်ဂီၤဂုၤဂၤလၢအဘၣ်ထွဲဒီး မုၣ်ခွါအတၢ်အိၣ်ဃု၁်အတၢ်မၤဒၢၣ်တၢ်
ပိ၁်ခွါတဂၤမ့ၢ်အိၣ်ဃု၁်ဒီး ပိ၁်မုၣ်ဖိလၢအသးအိၣ် ၁၆ နံၣ် ဆူအဖီလ၁် ခီဖျိအတၢ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးမ့ၢ်ဂ့ၤႇ တဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးမ့ၢ်ဂ့ၤႇ တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးန့ၣ်လီၤ.12 (ကွီၢ်မ့ၣ်သဲစးတၢ်ဘျၢဒိၣ် အဒ့ ၃၇၅, သဲစးဘှီက့ၤကွီၢ်မ့ၣ်သဲစးတၢ်ဘျၢဒိၣ်(၆/၂၀၁၆) အဒ့ ၂၉(က)။)
မ့ၢ် မၤဆူၣ်မၤစိး ပိာ်မုၣ်လၢ အသးအိၣ် ၁၂နံၣ်အဖီလာ် န့ၣ် ကဘၣ်တၢ် ကဘၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်အီၤ ဒ်သိးကအိၣ်လၢဃိာ်ပူၤ တစိၤသးန့ၣ်လီၤ.13 ((၂၀၁၉) သဲစးဘှီက့ၤကွီၢ်မ့ၣ်သဲစးတၢ်ဘျၢဒိၣ် အဒ့ ၃၇၆(၃)။)
တၢ်မ့ၢ်အိၣ်ဃု၁်ဒီး ပိ၁်မုၣ်လၢအအိၣ် ၁၆ နံၣ် ဆူအဖီခိၣ် လၢအတအိၣ်ဒီး တၢ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးအကွီၢ်မ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.14 (ကွီၢ်မ့ၣ်သဲစးတၢ်ဘျၢဒိၣ် အဒ့ ၃၇၅, သဲစးဘှီက့ၤကွီၢ်မ့ၣ်သဲစးတၢ်ဘျၢဒိၣ်(၆/၂၀၁၆) အဒ့ ၂၉(က)။) တၢ်အိၣ်ဃုာ်ဒီး အမါ လၢ အတအိၣ်ဘၣ်ဒီး အတၢ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးန့ၣ်စ့ၢ်ကီး မ့ၢ်တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးအကွီၢ်မ့ၣ်န့ၣ်လီၤ.15 (ဥပဒေမပလေဝ်ပလေတ်လဝ်ရာဇသာတ်ဇၞော် (၂၀၁၉) ၝောံပိုဒ် ၃၇၆(၂)။)
တၢ်လီန့ၢ်လွဲန့ၢ်အီၤမ့ၢ်ဂ့ၤႇ တၢ်မၤပျံၤမၤဖုးအီၤ ခီဖျိတၢ်မၤဆါဘၣ်အီၤမ့ၢ်ဂ့ၤႇ မၤဝဲဒ်သိးအတၢ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ် သးကအိၣ်ထီၣ်အဂီၢ် (မ့တမ့ၢ်) တၢ်မၤန့ၢ်တၢ်လၢ ၦၤလၢအတသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ် န့ဆၢၣ်အတၢ်အိၣ်အသးဒီး တသ့ၣ်ညါတၢ်လၢကပိ၁်ထီၣ်တၢ်မၤအသးအခံ ခီဖျိတၢ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးန့ၣ်ဒီး တၢ်တစံးလၢ "တၢ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး" န့ၣ်ဘၣ်. မ့ၢ်လၢအသးအိၣ်စၢၢ်ဆၢဆူတၢ်ဂ့ၢ်တမံၤအံၤအဃိဒီး မ့ၢ်ၦၤလၢအတသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်တၢ်မၤအသး လၢအကပိ၁်ထီၣ်အခံတဖၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.16 (ကွီၢ်မ့ၣ်သဲစးတၢ်ဘျၢဒိၣ် အဒ့ ၉၀။)
တၢ်လၢအတအိၣ်လၢ တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးအဖီလ၁် ဒ်အမ့ၢ်သွံၣ်ထံအတၢ်အိၣ်ဃု၁်ဒီး မုၣ်ခွါအတၢ်အိၣ်ဃု၁် အဂုၤအဂၤတဖၣ်န့ၣ် တၢ်ဆှိးထီၣ်အီၤလၢ “တၢ်အိၣ်ဃု၁်လိ၁်သးလၢ အထီဒါတၢ်အလုၢ်အလၢ် အတၢ်သိၣ်တၢ်သီတၢ်ဘျၢတဖၣ်”အဖီလ၁်သ့န့ၣ်လီၤ.17 (ကွီၢ်မ့ၣ်သဲစးတၢ်ဘျၢဒိၣ် အဒ့ ၃၇၇။)
ဒ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ အဒီသဒၢပိ၁်မုၣ်တဖၣ် အတၢ်မဲ၁်ဆှးဒီးအသူးအသ့ၣ်အသိးန့ၣ် တၢ်ဖံးဘၣ်ဖီၣ်ဘၣ်လၢ အတအိၣ်ဒီးတဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးန့ၣ်မ့ၢ်ကွီၢ်မ့ၣ်တမံၤန့ၣ်လီၤ 18 (ကွီၢ်မ့ၣ်သဲစးတၢ်ဘျၢဒိၣ် အဒ့ ၃၅၄။)
တၢ်မၤနၢၤမၤဃၣ်တၢ်19 (ကွီၢ်မ့ၣ်သဲစးတၢ်ဘျၢဒိၣ် အဒ့ ၃၅၀။) တၢ်မၤဆါဘၣ်တၢ်ဒီးတၢ်မၤဆါဘၣ်တၢ်ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ် တၢ်မၤတံ၁်တ၁်တြီၤတၢ်လၢ တၢ်တတီတလိၤဒီးတၢ်ဟံးဃ၁်ဖီၣ်ဃ၁်တၢ်လၢတၢ်တတီတလိၤ တဖၣ်20 (ကွီၢ်မ့ၣ်သဲစးတၢ်ဘျၢဒိၣ် အဒ့ ၃၂၁-၃၃၈။) တၢ်မၤတံ၁်တ၁်တြီၤတၢ်လၢ တၢ်တတီတလိၤဒီးတၢ်ဟံးဃ၁်ဖီၣ်ဃ၁်တၢ်လၢတၢ်တတီတလိၤ တဖၣ်21 (ကွီၢ်မ့ၣ်သဲစးတၢ်ဘျၢဒိၣ် အဒ့ ၃၃၉, ၃၄၂။) န့ၣ် ကွီၢ်မ့ၣ်လၢ တၢ်ဆှိးအီၤတဘျီဃီသ့ ဒ်သိးတၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးတဖၣ် အိၣ်ဒံးဝဲန့ၣ်လီၤ.
အိမ်ထောင်ဖက် သို့မဟုတ် မိသားစုဝင်မှ ရုပ်ပိုင်း/ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်အောင် အန္တရာယ်ပြုခြင်း တွင် ကြည့်ပါ။
သင်လုပ်နိုင်သည့်အရာများ
တၢ်သိၣ်တၢ်သီအတၢ်မၤစၢၤ
ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးဒီး က့ၢ်ဂီၤဂုၤဂၤလၢအဘၣ်ထွဲဒီး မုၣ်ခွါအတၢ်အိၣ်ဃု၁်အတၢ်မၤဒၢၣ်တဖၣ် ကြၢးဟံးန့ၢ်တၢ်မၤစၢၤ ချ့ လၢၦၤသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်အိၣ်သးတနီၤအပူၤ မ့ၢ်လၢတၢ်ဆှိးထီၣ်အီၤဆူ ၦၤဒိၣ်စိဒိၣ်ကမီၤတဖၣ်အအိၣ်အဃိ တၢ်ဂ့ၤတၢ်အၢလၢ ကပိ၁်ထီၣ်အခံ အိၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်သ့န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဆှိးထီၣ်ဆူပၢၤကီၢ်လီၢ်လါဒိၣ်အိၣ်
တၢ်ဂ့ၢ်တမံၤမံၤလၢ အဘၣ်ဃးဒီး ကွီၢ်မ့ၣ်တမံၤမ့ၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီး တၢ်လီၢ်လၢအကဲထီၣ်42 (ကွီၢ်မ့ၣ်တၢ်သိၣ်ဘျၢသဲစး အဒ့ ၁၅၄, ၁၅၅(၁)။ ပၢၤကီၢ်လံာ်ဟံးဃာ်အဆၢ ၁၄၁၄။) မ့တမ့ၢ် ကွီၢ်မ့ၣ်တၢ်ပိာ်ထွဲကဲထီၣ်အလီၢ်43 (ကွီၢ်မ့ၣ်တၢ်သိၣ်ဘျၢသဲစး အဒ့ ၁၇၉, ၁၅၆(၁), ၁၅၅။) ဒီး ပၢၤကီၢ် အရူလၢအဘူးဒီး တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤအလီၢ်န့ၣ် တၢ်လဲၤဆှိးထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်အံၤသ့န့ၣ်လီၤ.
ပၢၤကီၢ်လီၢ်လၤဒိၣ်တဂၤ ဒ်အလီၢ်လၤမူဒါအိၣ်ဝဲအသိး တၢ်လၢအကဘၣ်မၤဝဲတဖၣ် မ့ၢ်လီၤတူၢ်လီၤက၁်လၢ ကမၤဝဲဒီး ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်ခီဖျိ ၁၉၉၅ ပၢၤကီၢ်တၢ်ပၢဆှၢတၢ်ဘျၢ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအိၣ်ဝဲအသိးသ့န့ၣ်လီၤ.44 ((၁၉၉၅)ကမျၢၢ်ပၢၤကီၢ်တၢ်ပၢဆှၢတၢ်သိၣ်ဘျၢသဲစး)
တၢ်လီၤတူ၁်လီၤက၁်လၢ ပၢၤကီၢ်လီၤလၤဒိၣ်တဂၤ ကကွဲး"တၢ်အဂ့ၢ်အကျိၤဆိလၢတၢ်ဆှိးထီၣ်တၢ်" သမၢဝဲလၢကကွဲးတၢ် (မ့တမ့ၢ်) တၢ်ဃ့ကျိၣ်စ့လၢ အတၢ်ကဃုထံၣ်န့ၢ်သမံသမိးတၢ်လၢ တၢ်ဆှိးထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ် တၢ်လီၤတူ၁်လီၤက၁်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်လီၤတူ၁်လီၤက၁်လၢ ပၢၤကီၢ်လီၤလၤဒိၣ်တဂၤ ကကွဲး"တၢ်အဂ့ၢ်အကျိၤဆိလၢတၢ်ဆှိးထီၣ်တၢ်" သမၢဝဲလၢကကွဲးတၢ် (မ့တမ့ၢ်) တၢ်ဃ့ကျိၣ်စ့လၢ အတၢ်ကဃုထံၣ်န့ၢ်သမံသမိးတၢ်လၢ တၢ်ဆှိးထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ် တၢ်လီၤတူ၁်လီၤက၁်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်ကူစါယါဘျါတၢ်
လီၤဆီဒၣ်တၢ် တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးအမူးအရၢ် မ့ၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီး တၢ်ကဘၣ်မၤတၢ်ဒ်သိးကဒိးန့ၢ်ဘၣ် ဂ့ၢ်ဂီၤ အူတၢ်မၤစၢၤလၢတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ်လီၤ. တၢ်မၤစၢၤတဖၣ်န့ၣ် ပာ်ဃုာ်ဒီး
- တၢ်ပ၁်ဖှိၣ်မၤန့ၢ် တၢ်အုၣ်အသးတဖၣ်လၢ တၢ်ကဆှိးထီၣ်ကွီၢ်မ့ၣ်အံၤအဂီၢ်
- တၢ်ဃုထံၣ်သမံသမိးဒီး တၢ်ကူစါယါဘျါ တၢ်ဆူးတၢ်ဆါလၢ အဟဲခီဖျိမုၣ်ခွါအတၢ်အိၣ်ဃု၁်
- ဂ့ၢ်ဂီၤအူတၢ်တြီ ဟုးသးအကျဲလၢ တၢ်ကတြီဃ၁်တၢ်ဒိးန့ၢ်ဟုးသးအဂီၢ် န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဲသကိးတၢ်
ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်မၤဘၣ်ဒိအီၤ ခီဖျိမုၣ်ခွါအတၢ်မၤဆူၣ်မၤစိး တဖၣ် လၢအသးပူၤအိၣ်ဒီး တၢ်ပျံၤတၢ်ဖုး တၢ်သးအံၣ်သးဆံးတဖၣ် အမဲ၁်ညါ တၢ်သးဘၣ်နးဘၣ်ဖှီၣ်ဒီး သးအတၢ်တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ် တၢ်ဆါတဖၣ် ပိ၁်ထီၣ်အခံန့ၣ်လီၤ.
ကျွန်ုပ်လုပ်နိုင်သည်များ – အိမ်ထောင်ဖက် သို့မဟုတ် မိသားစုဝင်မှ ရုပ်ပိုင်း/ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်အောင် အန္တရာယ်ပြုခြင်း ကိုကြည့်ပါ။
မ့တမ့ၢ်တၢ်လၢကမၤပူၤဖျဲးပိ၁်မုၣ်တဂၤ အသးသမူတမံၤဘၣ်ဒီး တၢ်မၤဟးဂီၤ/မၤလီၤတဲ၁်ပိ၁်မုၣ် အဟုး အသးန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအထီဒါတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ်လီၤ.22 (ကွီၢ်မ့ၣ်သဲစးတၢ်ဘျၢဒိၣ် အဒ့ ၃၁၂။)
တၢ်မၤဟးဂီၤႇ မၤလီၤတဲ၁်ဟုးသးလၢအၦၢ်ထီၣ်အဆၢကတီၢ်ႇ တၢ်မၤဟးဂီၤ/မၤလီၤတဲ၁်အီၤလၢတအိၣ်ဒီး ပိ၁်မုၣ်တဂၤအံၤအတၢ် ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး (မ့တမ့ၢ်) ဖဲတၢ်မၤဟးဂီၤႇ မၤလီၤတဲ၁်ဟုးသးအံၤ အကတီၢ်ပိ၁်မုၣ်အံၤ မ့ၢ်သံဒီး ၦၤလၢအမၤတၢ်တဖၣ်အံၤ ကဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အီၤလၢ တၢ်စံၣ်ညီၣ် လၢအဃၢဒိၣ်န့ၢ်တက့ၢ်သ့န့ၣ်လီၤ.23 (ကွီၢ်မ့ၣ်သဲစးတၢ်ဘျၢဒိၣ် အဒ့ ၃၁၂, ၃၁၃, ၃၁၄။)
လၢတၢ်ကပ၁်ဘံၣ်ပ၁်ဘၢတၢ်ဆံးစၢ်တၢ်အဂီၢ်တၢ်ခူၣ်လီၤဘၢလီၤႇတၢ်စူးကွံ၁် (တၢ်လိၣ်ထီၣ်ဖးထီၣ်သီ (မ့တမ့ၢ်) ဖိသၣ်အိၣ်ဖျဲၣ်သီအနီၢ်ကစၢ်လၢအသံအံၤ) န့ၣ်မ့ၢ်ကွီၢ်မ့ၣ်တမံၤန့ၣ်လီၤ.24 (ကွီၢ်မ့ၣ်သဲစးတၢ်ဘျၢဒိၣ် အဒ့ ၃၁၈။)
တၢ်မၤၦၤကွၢ်ပဟုး (တၢ်ဒုးအိၣ်ဖျဲၣ်ဖိသၣ်) လၢအတအိၣ်ဒီး လံ၁်တၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးလၢ ပဒိၣ်အအိၣ်န့ၣ်ဘၣ်ဒီး မ့ၢ်တၢ်လၢအထီဒါတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ်လီၤ.25 ((၁၉၉၀)ကီၢ်ပယီၤမုၢၣ်ကွၢ်ပှၤဆါဒီးမုၣ်ကွၢ်ဖိဆံးကီၣ်ကးသဲစး အဒ့ ၂၁။)
ၦၤကူၣ်သ့နၢ်ပၢၢ်တၢ်ဘၣ်ဃး ကသံၣ်ကသီတဖၣ် အတၢ်တူၢ်လိ၁်အုၣ်ခီၣ် မ့ၢ်တအိၣ်ဘၣ်ဒီးတၢ်မ့ၢ်မၤတၢ်မၤ တၢ်လၢအတဒုးအိၣ်ထီၣ် ဟုးသးန့ၣ်ဒီး ၦၤလၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ်ဆါမ့ၢ်ဂ့ၤ ၦၤလၢအမၤတၢ်စ့ၢ်ကီး ကဘၣ်တၢ် ပ၁်လီၤန့ၢ်အီၤလၢ တၢ်လီၤဃိ၁်အတၢ်စံၣ်ညီၣ်ႇ တၢ်ဟ့ၣ်စ့အတၢ်စံၣ်ညီၣ်သ့န့ၣ်လီၤ.26 (ကွီၢ်မ့ၣ်သဲစးတၢ်ဘျၢဒိၣ် အဒ့ ၃၁၂(က), ၃၁၂(ဂ)။)
ဖဲအမၤတၢ်ဒံးန့ၣ်အကတီၢ် ပိ၁်မုၣ်အံၤမ့ၢ်သံဝဲ (မ့တမ့ၢ်) မ့ၢ်တအိၣ်ဒီး ပိ၁်မုၣ်တဂၤအံၤ အတၢ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးန့ၣ် ဘၣ်ဒီး တၢ်ပ၁်လီၤအါထီၣ် တၢ်စံၣ်ညီၣ်တဖၣ်သ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.27 (ကွီၢ်မ့ၣ်သဲစးတၢ်ဘျၢဒိၣ် အဒ့ ၃၁၂(ဃ)။)
သင်လုပ်နိုင်သည့်အရာများ
တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်လၢအဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ဒုးလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့
တၢ်အိၣ်ဟုးအိၣ်သးဒီး တၢ်ဂ့ၢ်ဂုၤဂၤလၢအဘၣ်ဃးဒီး စၢၤသွဲၣ်အါထီၣ်တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ် ချ့အဂီၢ် ၦၤတဂၤဘၣ်တဂၤဒီး တၢ်ကရၢကရိအိၣ်အါမးလၢ ကမၤစၢၤန့ၢ်တၢ်ခီဖျိ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်စံးကတိၤသကိး, တၢ်ဟ့ၣ်မၤစၢၤလၢ အဘၣ်ဃးဒီးကသံၣ်ကသီႇ တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်မၤစၢၤ ခီဖျိတၢ်သိၣ်တၢ်သီ အဂ့ၢ်တဖၣ်န့ၣ်အိၣ်ဝဲအါမးန့ၣ်လီၤ.
လီၤဆီဒၣ်တၢ်ႇ တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးအဂ့ၢ် မ့ၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီး ဒ်သိးကဒိးန့ၢ်တၢ်မၤစၢၤလၢ အဘၣ်ဃးဒီးတၢ်အိၣ် ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ် ဒ်သိးတၢ်ကတြီဃ၁်တၢ်ဒိးန့ၢ်ဟုးသး ဒီးတၢ်ကြၢးမၤန့ၢ်အီၤခီဖျိဂ့ၢ်ဂီၤအူတၢ် ဒီသဒၢဟုးသးအကျဲလၢအဆိအချ့ တက့ၢ်.
ဒ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီအသိး မူဒါလၢကအံးထွဲ ကွၢ်ထွဲဖိဒံဖိသၣ်တဖၣ်
ဖိသၣ်တဂၤအမိၢ်အပၢ် (မ့တမ့ၢ်) အၦၤအံးထွဲကွၢ်ထွဲတၢ်တဂၤ အမူအဒါအိၣ်လၢ ကဘၣ်မၤတၢ်ဂ့ၢ်လၢအဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သဒီသဒၢန့ၢ်ဖိသၣ်တဖၣ်လၢ တၢ်မၤတရီတ ပါမၤဆါမၤဘၣ်ဒိအီၤႇ ကဘၣ်ဟ့ၣ်မၤစၢၤကျိၣ်စ့ႇ ကဘၣ်ကဟု ကယ၁်အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ, ကဘၣ်ဒုးမၤလိန့ၢ်တၢ်ကဘၣ်မၤန့ၢ်ဝဲ လံ၁်တၢ်အိၣ်ဖျဲၣ် တၢ်အုၣ်သးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.28 ((၂၀၁၉)ဖိဒံဖိသၣ်သဲစး အဒ့ ၃၄, ၄၁။)
ဖိဒံဖိသၣ်ကိးဂၤ ဒိးန့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယ၁်လၢ ကဘၣ်အိၣ်ဒ်သိးသိးဒီး အမိၢ်အပၢ်တဂၤဂၤမ့ၢ်ဂ့ၤႇ ခံဂၤလိ၁်မ့ၢ်ဂ့ၤ န့ၣ်လီၤ.29 ((၂၀၁၉)ဖိဒံဖိသၣ်သဲစး အဒ့၁၉(ဂ)။) မ့တမ့ၢ်လၢဖိသၣ်တဂၤ အတၢ်ဂ့ၤအဂီၢ်ဒီး အတၢ်ကဲဘျုးကဲဖှိၣ်ဒိၣ်လၢအဂီၢ်ဘၣ်ဒီး တၢ်တဘၣ်သူဂံၢ်ဘါဒီး ထုးဖးဖိသၣ် အံၤဒီးအမိၢ်အပၢ် န့ၣ်ဘၣ်.
ဖိသၣ်တဂၤလၢ ဃိ၁်ချၢ ၦၤအံးထွဲကွၢ်ထွဲအီၤ မ့ၢ်တအိၣ်ဘၣ်ဒီး မိၢ်လၢအလီၤဘၣ်ဃိ၁်တဂၤ ဃ့န့ၢ်ဝဲလၢ တၢ်ကပ၁်ဖိသၣ်တဂၤအံၤတပူၤဃီဒီးအီၤ တုၤအသးအိၣ်ဝဲ ၆ နံၣ်န့ၣ် သ့ဝဲဒၣ်လီၤ.30 ((၂၀၁၉)ဖိဒံဖိသၣ်သဲစး အဒ့၉၄(ခ)။) လၢတၢ်အိၣ်အသးဒ်အံၤန့ၣ် လၢဖိသၣ်တဂၤ အတၢ်အီၣ်တၢ်အီႇ အတၢ်ကူတၢ်သိး, အတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးဒီး တၢ်ကဟုကယ၁်အတၢ်အိၣ် ဆူၣ်အိၣ်အဂီၢ် မူဒါအိၣ်လၢဃိ၁်ဒိၣ်လီၢ်လၤဒိၣ် တဂၤအံၤန့ၣ်လီၤ.31 ((၂၀၁၉)ဖိဒံဖိသၣ်သဲစး အဒ့၉၄(ဂ)။)
မိၢ်ပၢ်တဖၣ် (မ့တမ့ၢ်) ၦၤအံးထွဲကွၢ်ထွဲတၢ်တဖၣ် လၢတၢ်တသး ကညီၤတၢ်အပူၤ မ့ၢ်ကွၢ်ကပ၁်ဘၣ်ႇ မ့ၢ်စူးကွံ၁်ညိကွံ၁် ဘၣ်ဖိသၣ်တဂၤ လၢအသးအိၣ် ၁၂ နံၣ်ဆူအဖီလ၁်န့ၣ် မ့ၢ်ကွီၢ်မ့ၣ်တမံၤစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.32 (ကွီၢ်မ့ၣ်သဲစးတၢ်ဘျၢဒိၣ် အဒ့ ၃၁၇။)
ၦၤနီၢ်ဒိၣ်တု၁်ခိၣ်ၦဲၤတဖၣ် (မ့တမ့ၢ်) ၦၤကွၢ်ထွဲတၢ်တဖၣ် အိၣ်ဒီးမူဒါလၢ ကဘၣ်ဒီသဒၢန့ၢ် ဖိသၣ်တဂၤလၢ တၢ် မၤဒၢၣ်မၤဆူၣ်အီၤႇ တၢ်ဟံးန့ၢ်ဆူၣ်ဖိသၣ် အတၢ်ဘၣ်ဘျုးဒီး တၢ်အဂုၤအဂၤလၢ တၢ်တတီတလိၤဘၣ်တဖၣ် န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လီၤတူ၁်လၢ တၢ်ဒီသဒၢအံၤဒီး ဒ်ကွီၢ်မ့ၣ်အသိးမ့ၢ်ဂ့ၤႇ ဒ်တၢ်လုၣ်သ့ၣ်ခါပတ၁် တၢ်သိၣ်တၢ်သီ အသိးမ့ၢ်ဂ့ၤ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်လၢ တၢ်ကဟ့ၣ်လီၤအီၤသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ. အဒိ - မ့ၢ်လီၤတူ၁်လၢ တၢ်ဒီသဒၢဖိသၣ်လၢ တၢ်မၢအဃ့အီၣ်တၢ်ႇ တၢ်မၢအမၤပိ၁်မုၣ်ဟးဂီၤအတၢ်မၤ တဖၣ်န့ၣ်ဒီး ဒ်ဖိဒံဖိသၣ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ (၁၉၉၃) အိၣ်အသိးမ့ၢ်တၢ်မၤလၢ ကြၢးဘၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်တဖၣ် လီၤ.33 ((၂၀၁၉)ဖိဒံဖိသၣ်သဲစး အဒ့၁၀၅။)
မူဒါလၢတၢ်ကမၤစၢၤခီဖျိကျိၣ်စ့
မိၢ်ပၢ်န့ၣ် အမူဒါအိၣ် လၢ ကမၤစၢၤဆီၣ်ထွဲဖိသၣ်န့ၣ်လီၤ.34 ((၂၀၁၉)ဖိဒံဖိသၣ်သဲစး အဒ့၄၁။)
ဖိသၣ်တဂၤမိၢ်ပၢ်တဖၣ် မ့ၢ်တဟ့ၣ်အီၤတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤဘၣ်ဒီး အိၣ်ဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယ၁်လၢ ကဃ့ထီၣ်တၢ်မၤ စၢၤကိးလါဒဲးလၢ အမိၢ်အပၢ်တဖၣ်အအိၣ်လီၤ.35 ((၂၀၁၉)ဖိဒံဖိသၣ်သဲစး အဒ့၄၂ (က)-(ခ)။)
လၢတၢ်အိၣ်အသးတနီၤအဖီခိၣ် လၢတၢ်ကဟ့ၣ်မၤစၢၤဖိသၣ်တဂၤလၢ ကျိၣ်စ့အဂီၢ်တၢ်ဆှိးထီၣ်ဒီး ဃ့ဖိသၣ်တဂၤအံၤအပၢ် ခီဖျိတၢ်လုၣ်သ့ၣ်ခါပတ၁် တၢ်သိၣ်တၢ်သီလုၢ်လၢ် အတၢ်သိၣ်တၢ်သီသ့န့ၣ်လီၤ.36 (ကွီၢ်မ့ၣ်တၢ်သိၣ်ဘျၢသဲစး အဒ့၄၈၈(၁), (၂၀၁၉)ဖိဒံဖိသၣ်သဲစး အဒ့ ၄၂(က)-(ခ)။)
လၢတၢ်ဃ့ဆှိးထီၣ်တၢ်အံၤအဂီၢ် တဘၣ်ဃးဒီးဖိသၣ်တဂၤအံၤ မ့ၢ်ပၢ်အဖိတံၢ်နီၢ်ႇ တမ့ၢ်အဖိအတံၢ်နီၢ်န့ၣ်ဘၣ်လီၤ.37 (ကွီၢ်မ့ၣ်တၢ်သိၣ်ဘျၢသဲစး အဒ့၄၈၈(၈)။)
တဘၣ်ဃးစ့ၢ်ကီးဒီး မိၢ်ပၢ်ခံဂၤ လီၤဖှၣ်ဃာ်အသး မ့ၢ်ဂ့ၤ တမ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ်ဘၣ်.38 ((၂၀၁၉)ဖိဒံဖိသၣ်သဲစး အဒ့၄၂(က)။)