1. Home /
  2. Page
Previous page

ၾိင်ႈမိူင်း ႁႅင်းၵၢၼ်

လမ်းၼႂ်း

သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် ၽူႈထုၵ်ႇၺႃးမၢပ်ႇမႂ်

သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ႁႅင်းၵၢၼ်ၵမ်ႉပႃႈၼမ်ၼႆႉ ဢိၼ်ၼိူဝ် ၼႃႈၵၢၼ်ၸိူဝ်း ႁႅင်းၵၢၼ် ႁဵတ်းသၢင်ႈၼၼ်ႉသေ မီးလွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်။ ၼႂ်းတွၼ်ႈၼႆႉ ၼႄဝႆႉႁူဝ်ယွႆႈ လွင်ႈႁူင်းၵၢၼ်၊ သႅင်ႇတၢင်းၶၢႆ လႄႈ ႁွင်ႈၵၢၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ၼႃႈၵၢၼ်တၢင်ႇဢၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ ၵၢၼ်ၶုတ်းၼမ်ႉမဵၼ်၊ ၵၢၼ်ၶုတ်းထၢင်ႁေႈ လႄႈ တွၼ်ႈတႃႇ လုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉ မီးမၢႆမီႈ ၼႄဝႆႉယဝ်ႉလႄႈ ၼႂ်းတွၼ်ႈၼႆႉ တေဢမ်ႇသပ်းလႅင်းၼႄယဝ်ႉ။

ၵၢၼ်လႆႈႁပ်ႉ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ သုၼ်ႇလႆႈ ဢဝ်ၶႂၢင်ႉ၊ သုၼ်ႇလႆႈတႃႇပၢႆးယူႇလီ လႄႈ မိူဝ်ႈမီးၵၢၼ် တိူဝ်ႉသႅပ်ႇ ဝၢတ်ႇၸဵပ်းၼၼ်ႉ ၵၢၼ်ႁပ်ႉၵႃႈသၢႆႈတႅၼ်း ၸႃႉၵႂႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လႄႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၵႃႈသၢႆႈတႅၼ်းၼၼ်ႉ ဢိင်ၼိူဝ် ၸဝ်ႈႁူင်းၵၢၼ် သႂ်ႇဝႆႉ ငိုၼ်းၵွင်ၵၢၼ် လွင်ႈႁပ်ႉႁွင်း ပၢႆးယူလီ လႄႈ တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။1

လိၵ်ႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ လွင်ႈၸၢင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်

ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ ၸၢင်ႈႁႅင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉသေ ၸဝ်ႈၶွင်ႁူင်းၵၢၼ် လႄႈ ႁႅင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ တေလႆႈႁဵတ်းလိၵ်ႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ လွင်ႈၸၢင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ဝၢႆးသေ ႁပ်ႉႁႅင်းၵၢၼ် ႁဵတ်းၵၢၼ် ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း (30) ဝၼ်း။2

ၼႂ်းလိၵ်ႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇၼၼ်ႉ တိုၼ်းလူဝ်ႇလႆႈပႃးဝႆႉ ၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်တေလႆႈႁဵတ်း လႄႈ သုၼ်ႇႁဵတ်းလႆႈ၊ လွင်ႈမၢႆမီႈ ၸိူဝ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။ မၢႆမီႈဢၼ်မၵ်းမၼ်ႈဝႆႉ ၼႂ်းလိၵ်ႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ လႄႈ မၢႆမီႈ ဢွင်ႈတီႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇလႆႈယွမ်းလိူဝ်သေ မၢႆမီႈ ဢၼ်ႁေႉၵင်ပၼ် ႁႅင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။3

ငိုၼ်းလိူၼ် လႄႈ ၵႃႊၸၢင်ႈ

သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ႁူင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ မီးဝႆႉႁႅင်းၵၢၼ် (15) ၵေႃႉၶိုၼ်ႈၼိူဝ်ၼႆ တေလႆႈပၼ် ငိုၼ်းၵႃႈၸၢင်ႈ တႅမ်ႇသုတ်း ၼိုင်ႈဝၼ်း (4800) ပျႃး၊ ၶၢဝ်းတၢင်းႁဵတ်းၵၢၼ် ၼိုင်ႈဝၼ်း (8) ၸူဝ်ႈမူင်း (ဢမ်ႇပႃးၶၢဝ်းယၢမ်းလိုဝ်ႈ) ၼႆယဝ်ႉ။4

ၼႂ်းငိုၼ်းၵႃႈၸၢင်ႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပႃး ၵႃႈၵိၼ်၊ ၵႃႈယူႇ၊ ငိုၼ်းတႃႇယင်ႉလိုဝ်ႈမိူဝ်ႈထဝ်ႈ၊ ၵၢၼ်တူဝ်ထူပ်း၊ ငိုၼ်းသူး ဢၼ်ႁႅင်းၵၢၼ်မီးသုၼ်ႇလႆႈ၊ ငိုၼ်း ၵႃႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း၊ ၵႃႈၶွၼ်ႇတင်းလၢႆ လႄႈ သုၼ်ႇလႆႈတၢင်ႇမဵဝ်း။ 5

ၼႂ်းလိၵ်ႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ တႃႇၸၢင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ မီးၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈယဝ်ႉ မီးသုၼ်ႇလႆႈ ငိုၼ်းၵႃႈႁႅင်း တေဢမ်ႇလႆႈတႅမ်ႇလိူဝ်သေ ဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မၵ်းမၼ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။6

ၼွၵ်ႈလိူဝ်သေ ၶေႃႈယူပ်ႈယွမ်းတၢင်ႇဢၼ်ၼၼ်ႉ ၵမ်ႉပႃႈၼမ် ၸဝ်ႈၶွင်ႁူင်းၵၢၼ် ဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇ တတ်းငိုၼ်းလိူၼ်။ တွၼ်ႈတႃႇသိုဝ်ႉ ၶိူင်ႈမိုဝ်း ၶူဝ်းၶွင် တႃႇၸႂ်ႉၼႂ်းၼႃႈၵၢၼ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇတတ်းငိုၼ်းလိူၼ်။7

ၼႂ်းႁူဝ်ၶေႃႈမၢင်လွင်ႈ ဢၼ်တတ်းငိုၼ်းလိူၼ် လႆႈၼၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ငိုၼ်း ၵႃႈၶဝ်ႈမုၵ်ႉၸုမ်း ႁႅင်းၵၢၼ်၊ ငိုၼ်းၵႃႈ ႁပ်ႉႁွင်း ပၢႆးယူႇလီ လႄႈ တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း လႄႈ ၵႃႈၶွၼ်ႇငိုၼ်းလိူၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ငိုၼ်းၵႃႈၸၢင်ႈၼၼ်ႉ တေလႆႈပၼ်ၸွမ်း ၵူႈလိူၼ်။

ပၼ်ငိုၼ်း ၵႃႈၸၢင်ႈတူၵ်းလိုၼ်း၊ တတ်းငိုၼ်းလိူၼ် ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ငိုၼ်းၵႃႈၸၢင်ႈ လႄႈ ၵၢၼ်ထဵင်မေႃးၵၼ်ၼၼ်ႉ တေလႆႈၵႄႈၶၢႆၸွမ်းၼင်ႇ ၵၢၼ်ၵႄႈလိတ်ႈ ပၼ်ႁႃႁႅင်းၵၢၼ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇလႆႈႁပ်ႉငိုၼ်းလိူၼ် လႄႈ လႆႈလူႉသုမ်ႈသုၼ်ႇလႆႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆ လူဝ်ႇလႆႈတိူင်ႇလၢတ်ႈ ဝႆးဝႆးယဝ်ႉ။

ၶၢဝ်းယၢမ်းႁဵတ်းၵၢၼ်၊ ၶၢဝ်းယၢမ်းလိုဝ်ႈ လႄႈ ၶၢဝ်းယၢမ်း ႁဵတ်းၵၢၼ်လိူဝ်

ဢိင်ၼိူဝ် ၵၢၼ်ငၢၼ်းသေ ၶၢဝ်းယၢမ်း ႁဵတ်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ ၸင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈလႆႈ။

  • တီႈ ႁူင်းၵၢၼ်၊ ႁူင်းၸၢၵ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼိုင်ႈဝၼ်း လႆႈႁဵတ်းၵၢၼ် 8 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ ၼိုင်ႈဝူင်ႈၼႆႉ တေဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်း ၵၢၼ်ၼမ်လိူဝ် 44 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ဢိင်ၼိူဝ်ၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈ တီႈႁူင်းၵၢၼ် ႁူင်းၸၢၵ်ႈၼၼ်ႉသေ သင်ဝႃႈပဵၼ်ၵၢၼ် မဵဝ်းဢၼ်လႆႈႁဵတ်းၵပ်းၵပ်းတၢမ်းတၢမ်းၵၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ ၵၢၼ်ၶုတ်းထၢင်ႁေႈ လႄႈ ၵၢၼ်ႁုင်ႁေႈ သေဢမ်ႇၵႃး ၼႃႈၵၢၼ် ဢၼ်ႁဵတ်းပၼ်ၵၢၼ် ၵူၼ်းမိူင်း ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၼၼ်ႉၼႆ ၼိုင်ႈဝူင်ႈၼႆႉ တေဢမ်ႇလႆႈ ႁဵတ်းၵၢၼ် ၼမ်လိူဝ် 48 ၸူဝ်ႈမူင်း။8
  • တီႈသႅင်ႇ လႄႈ တီႈႁွင်ႈၵၢၼ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၼိုင်ႈဝၼ်း တေဢမ်ႇလႆႈ ႁဵတ်းၵၢၼ် ၼမ်လိူဝ် 8 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ ၼိုင်ႈဝူင်ႈ တေဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ် ၼမ်လိူဝ် 48 ၸူဝ်ႈမူင်း။9
  • လႆႈႁဵတ်းၵၢၼ် ၼႂ်းဝၼ်း ဢၼ်ပိူၼ်ႈလႆႈလိုဝ်ႈ၊ ၼိုင်ႈဝူင်ႈ ဢမ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼမ်လိူဝ် 44/48 ၸူဝ်ႈမူင်းသေတႃႉ လႆႈႁဵတ်းၵၢၼ် ၼိုင်ႈဝၼ်း ၼမ်လိူဝ် 8 ၸူဝ်ႈမူင်း လႄႈ ၼိုင်ႈဝူင်ႈ လႆႈႁဵတ်းၵၢၼ် ၼမ်လိူဝ် 44/48 ၸူဝ်ႈမူင်းၸိုင် မီးသုၼ်ႇ တႃႇလႆႈၵႃႈၸၢင်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၶၢဝ်းယၢမ်းလိူဝ်ယဝ်ႉ။
  • တီႈသႅင်ႇ လႄႈ တီႈႁွင်ႈၵၢၼ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၼိုင်ႈဝူင်ႈၼႆႉ တေဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ် ၶၢဝ်းယၢမ်းလိူဝ် ၼမ်လိူဝ် 16 ၸူဝ်ႈမူင်း။10  တီႈႁူင်းၸၢၵ်ႈ၊ တီႈႁူင်းၵၢၼ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၼိုင်ႈဝူင်ႈလႂ် တေဢမ်ႇလႆႈ ႁဵတ်းၵၢၼ် ၶၢဝ်းယၢမ်းလိူဝ် ၼမ်လိူဝ် 20 ၸူဝ်ႈမူင်း။11

ပေႃးဢဝ်တင်းၼမ်ဝႃႈတေႉ ႁဵတ်းၵၢၼ် ၶၢဝ်းယၢမ်းလိူဝ်ၼၼ်ႉ ၼိုင်ႈဝူင်ႈၼႆႉ တေဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းလိူဝ်သေ 12 ၸူဝ်ႈမူင်း ဢမ်ႇၼၼ် 16 ၸူဝ်ႈမူင်း။12

ဢိင်ၼိူဝ် ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ႁဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉသေ ပေႃးႁဵတ်းၵၢၼ်ႁိုင် 4/5 ၸူဝ်ႈမူင်းယဝ်ႉ မီးသုၼ်ႇလိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉ တႃႇ 30 မီးၼိတ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈပႃး ၶၢဝ်းယၢမ်းလိုဝ်ႈ လႄႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ ၼိုင်ႈဝၼ်းလႂ် တေဢမ်ႇလႆႈ ၼမ်လိူဝ် 10/11 ၸူဝ်ႈမူင်း။13

ၼိုင်ႈဝူင်ႈၼႆႉ မီးသုၼ်ႇယင်ႉလိုဝ်ႈလႆႈ တႃႇၼိုင်ႈဝၼ်း။14  ဢမ်ႇမီးဝၼ်းလိုဝ်ႈသေ တေဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ် 10 ဝၼ်း တိတ်းၵၼ်။15

ပၢႆးယူႇလီ ၼႂ်းၵၢၼ်ငၢၼ်း လႄႈ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ

ၸဝ်ႈၶွင်ႁူင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ တေလႆႈ ၵႅတ်ႇၶႄႁေႉၵင်ႈ ႁႅင်းၵၢၼ် ၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇထူပ်းၽေး ၼႂ်းၵၢၼ်ငၢၼ်း၊ ၼင်ႇႁိုဝ် တေ ဢမ်ႇပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် လႄႈ တေဢမ်ႇတုမ်ႉတိူဝ်ႉဝၢတ်ႇၸဵပ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈပၼ်ၾၢင်ႉသတိ၊ ၸီႉၼႄပၼ် သဵၼ်ႈတၢင်း တီႈႁႅင်းၵၢၼ်ၶဝ် ယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈ ၸဝ်ႈၶွင်ႁူင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇႁဵတ်းၼႆၸိုင် ၸင်ႈၺႃးတၢမ်ႇငိုၼ်း လႄႈ တၢမ်ႇၶွၵ်ႈၶင် ယဝ်ႉ။16

ၶူဝ်းၶွင် ၶိူင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်း တွၼ်ႈတႃႇ တေလွတ်ႈၽေး ၼႂ်းၼႃႈၵၢၼ်ၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇလႆႈၵဵပ်းငိုၼ်း တီႈႁႅင်းၵၢၼ်ၶဝ် လွင်ႈၼႆႉပဵၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ၸဝ်ႈၶွင်ႁူင်းၵၢၼ် တေလႆႈၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်ယဝ်ႉ။17

တေလႆႈႁဵတ်း လွင်ႈမူတ်းသႂ်၊ ဝႆႉလူမ်းၶဝ်ႈ လူမ်းဢွၵ်ႇလီ၊ မီးဝႆႉတၢင်းဢွၵ်ႇ ၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ မိူဝ်ႈၽွင်းၾႆးမႆႈ ၸႃႉၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ တေလႆႈမေးၵုမ်းလုမ်းလႃးဝႆႉလီလီယဝ်ႉ။ ၶိူင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်း တႃႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ၼႂ်းၼႃႈၵၢၼ်ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၶွင်ႁူင်းၵၢၼ် မီးပုၼ်ႈၽွၼ်း တႃႇၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်ယဝ်ႉ။18

တီႈႁူင်းၸၢၵ်ႈ၊ ႁူင်းၵၢၼ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တေလႆႈဝႆႉၼမ်ႉၵိၼ် တႃႈႁႂ်ႈ ဢဝ်ၵိၼ်လႆႈငၢႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။19

သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉ မႃးထိုင်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆ တူဝ်ၵဝ်ႇမီးသုၼ်ႇလႆႈ ၵိုတ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ်ငၢၼ်း ၵမ်းလဵဝ်ႈသေ ဢွၵ်ႇယၢၼ်ၵႂႃႇတီႈၼၼ်ႈ။

သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ လႆႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ဝၢတ်ႇၸဵပ်း မိူဝ်ႈၽွင်းတိုၵ်ႉႁဵတ်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉၸိုင်

 

  • တွၼ်ႈတႃႇတေယူတ်းယႃႇတူဝ်ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၶွင်ႁူင်းၵၢၼ် တေလႆႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းသေ ၸတ်းၵၢၼ်ပၼ် လိူဝ်ၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉလႆႈဝၢတ်ႇၸဵပ်း မိူဝ်ႈတိုၵ်ႉႁဵတ်းၵၢၼ်လႄႈ ယွၼ်းၵႃႈသၢႆႈတႅၼ်း လႆႈထႅင်ႈ။ ယိုၼ်ႈတၢင်ႇၼႄ လွင်ႈတၢင်းၵၢၼ်လႆႈလူႉသုမ်းၼၼ်ႉတီႈ ၶွမ်ႊမီႊသိၼ်ႊ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၵႃႈသၢႆႈတႅၼ်းပၼ်ႁႅင်းၵၢၼ် (Commissioner for Workmen’s Compensation)သေ ယွၼ်းတၢင်းၸွႆႈထႅမ်လႆႈ။
  • Workmen’s Compensation Act ၼၼ်ႉၼႄဝႆႉ သင်ဝႃႈ ႁႅင်းၵၢၼ် ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ၼႆ ၽူႈၸတ်းၵၢၼ်ႁူင်းၵၢၼ် တေလႆႈလၢတ်ႈပၼ်တီႈ ၽူႈမီးၸၼ်ႉႁူဝ်ၼႃႈ လႄႈတေလႆႈပွင်ႇၶၢဝ်ႇပၼ် တီႈ မေႃယႃ ၽၢႆႇၽႃႇတတ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။20
  • သင်ဝႃႈႁႅင်းၵၢၼ်တၢႆၵႂႃႇၼႆ ပီႈၼွင်ႉႁႅင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ တေလႆႈတိူင်ႇလၢတ်ႈ လွင်ႈတၢင်းတီႈ ၶွမ်ႊမီႊသိၼ်ႊ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၵႃႈသၢႆႈတႅၼ်းပၼ်ႁႅင်းၵၢၼ်တီႈၸေႈဝဵင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။21

 

သင်ဝႃႈ ဢမ်ႇၶဝ်ႈပႃး ၼႂ်းသၢႆမၢႆ လွင်ႈႁပ်ႉႁွင်း ပၢႆးယူႇလီ လႄႈ တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းၼၼ်ႉၼႆ ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်း ႁႂ်ႈၸႂ်ႉ Workmen’s Compensation Act ၼၼ်ႉလႆႈ။ ပႃႈတႂ်ႈ Workmen’s Compensation Act ၼၼ်ႉ ပေႃးၶဝ်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ႁႅင်ႈၵၢၼ်ယူႇၼႆ မီးသုၼ်ႇ တၢင်ႇယွၼ်းတၢင်းၸွႆႈထႅမ်လႆႈ။

ဝၼ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ် မိူဝ်ႈဢမ်ႇယူႇလီ၊ မိူဝ်ႈတေၵိူတ်ႇလုၵ်ႈ လႄႈ ဝၼ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ်ယူဝ်းယူဝ်း

  • ပေႃးႁဵတ်းၵၢၼ် 12 လိူၼ် ထပ်းၵၼ်ၸိုင် ႁႅင်းၵၢၼ် ၼိုင်ႈၵေႃႉၼႆႉ မီးသုၼ်ႇလိုဝ်ႈလႆႈ 10 ဝၼ်း (လႆႈငိုၼ်းလိူၼ်) လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၼႂ်းၵႄႈၵၢင်မၼ်း လိုဝ်ႈလႆႈထႅင်ႈ 6 ဝၼ်းယဝ်ႉ။22 ဝၼ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ် ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ သႃႇသၼႃႇၼၼ်ႉ တေလႆႈဢဝ်ၶေႃႈတူၵ်းလူင်းၸွမ်း ၸဝ်ႈၶွင်ႁူင်းၵၢၼ်/ႁႅင်းၵၢၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ တွၼ်ႈတႃႇဝၼ်းလိုဝ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ တေဢမ်ႇလႆႈငိုၼ်းလိူၼ်။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ လႆႈႁဵတ်းၵၢၼ် ဝၼ်းဢၼ် ပိူၼ်ႈပိၵ်ႉလုမ်း ပၼ်ၵူၼ်းတင်းၼမ်ၼၼ်ႉၼႆ လူဝ်ႇလႆႈငိုၼ်း 2 ပုၼ်ႈၶွင်ငိုၼ်းလိူၼ်ယဝ်ႉ။23 မႄႈပႃးတွင်ႉ မီးသုၼ်ႇလိုဝ်ႈၵၢၼ်လႆႈ ၼႃႈတေၵိူတ်ႇလုၵ်ႈၼၼ်ႉ 6 ဝူင်ႈ လႄႈ ဝၢႆးၵိူတ်ႇယဝ်ႉ 8 ဝူင်ႈ၊ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းၼႆႉ မီးသုၼ်ႇလႆႈငိုၼ်းလိူၼ်ယဝ်ႉ။24  သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ တီႈႁူင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ ႁဵတ်းပၼ် ဝႂ်ႁပ်ႉႁွင်း ပၢႆးယူႇလီ လႄႈ တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းၼႆ ဝၼ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ်ၼၼ်ႉ ၸင်ႈမီးလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ။ ပေႃးသႂ်ႇငိုၼ်းၵွင်ၵၢင်ဝႆႉ တွၼ်ႈတႃႇႁပ်ႉႁွင်းပၢႆးယူႇလီ လႄႈ တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းၵွၼ်ႇ ၵေႃႉပဵၼ် ပေႃႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ ၸင်ႇမီးသုၼ်ႇၸၢမ်ႇ သုၼ်ႇလႆႈလိုဝ်ႈ ဢၼ်လႆႈငိုၼ်းလိူၼ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။25ပေႃးဢမ်ႇယူႇလီ မိူဝ်ႈတိုၵ်ႉႁဵတ်းၵၢၼ် ဢမ်ႇၼၼ် ၼွၵ်ႈၵၢၼ်ငၢၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် ယွၼ်ႉလႆႈတိူဝ်ႉဝၢတ်ႇၸဵပ်းလႄႈ မိူဝ်ႈဢမ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်လႆႈ၊ တေယူတ်းယႃတူဝ်ၼၼ်ႉ မီးသုၼ်ႇလႆႈလိုဝ်ႈၵၢၼ် ဢၼ်လႆႈငိုၼ်းလိူၼ်ပႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။26ယူႇတီႈႁႅင်းၵၢၼ်ၵေႃႉၼိုင်ႈသေ တႃႇတေယူတ်းယႃတူဝ်ၼၼ်ႉ မီးသုၼ်ႇလိုဝ်ႈၵၢၼ်လႆႈ တႃႇ 30 ဝၼ်းသေ သုၼ်ႇလႆႈငိုၼ်းလိူၼ်တဵမ်ယဝ်ႉ။ ၵေႃႉဢၼ် ၶႂ်ႈလႆႈဝၼ်းလိုဝ်ႈၼၼ်ႉ ယူႇတီႈဝႃႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်မႃး ၶၢဝ်းတၢင်းႁိုင်ၵႃႈႁိုဝ် ဢိင်ၼိူဝ်ၸိူဝ်ႈၼႆႉပႃးယဝ်ႉ။27သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ႁဵတ်းၵၢၼ် ထပ်းၵၼ်မႃး မီးၶၢဝ်းတၢင်း ၼိုင်ႈပီႊယဝ်ႉၼႆ ႁႅင်းၵၢၼ်ၵူႈၵေႃႉ မီးသုၼ်ႇလႆႈဢဝ်ၶႂၢင်ႉလိုဝ်ႈၵၢၼ် တႃႇ 10 ဝၼ်း ဢၼ်လႆႈငိုၼ်းလိူၼ်ပႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။28လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၼႂ်းၵႄႈၵၢင်မၼ်း လိုဝ်ႈလႆႈထႅင်ႈ တႃႇ 6 ဝၼ်းယဝ်ႉ။ သဵင်ႈပီယဝ်ႉလႄႈ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇပႂ်ႇလႆႈဢဝ် ဝၼ်းဢၼ်မီးသုၼ်ႇလိုဝ်ႈၵၢၼ်ၼၼ်ႉၼႆ ဝၼ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ သုမ်းပႅတ်းလၢႆလၢႆသေ ဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇဢဝ်တၢင်ႇဝၼ်း တႅၼ်းၶိုၼ်းယဝ်ႉ။29

    ပႃႈတႂ်ႈ မၢႆမီႈ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ႁူင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ တေလႆႈမၵ်းမၼ်ႈပၼ်ဝၼ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ်သေ ပိၵ်ႉပၼ်ဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ ၵူႈဝူင်ႈယဝ်ႉ။30

ဢွၵ်ႇၵၢၼ် လႄႈ လိုပ်ႈဢွၵ်ႇၵၢၼ်

ၼႂ်းလိၵ်ႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ တႃႇၸၢင်ႈၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ တေလႆႈတႅမ်ႈပႃး လွင်ႈဢွၵ်ႇၵၢၼ်၊ လိုပ်ႈဢွၵ်ႇၵၢၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ သေဢမ်ႇၵႃႈ ၶဝ်ႈပႃး လွင်ႈလႆႈၸႂ်တင်းသွင်ၾၢႆႇ တႃႇတေလိုပ်ႈဢွၵ်ႇၵၢၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ႁႅင်းၵၢၼ်ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၶႂ်ႈဢွၵ်ႇၵၢၼ်ၼႆ ႁႅင်းၵၢၼ်ၵေႃႉၼၼ်ႉ တေလႆႈၸႅင်ႈလူင်ႈၼႃႈ တႃႇ 30 ဝၼ်း သပ်းလႅင်းၼႄပႃး လွင်ႈတၢင်းၶႂ်ႈဢွၵ်ႇၵၢၼ်။

သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၶွင်ႁူင်းၵၢၼ် ၶႂ်ႈလိုပ်ႈဢွၵ်ႇႁႅင်းၵၢၼ်ၼႆ ၸဝ်ႈၶွင်ႁူင်းၵၢၼ်ၵေႃႈ တေလႆႈလၢတ်ႈ လွင်ႈတၢင်းလိုပ်ႈဢွၵ်ႇ လႄႈ ၸႅင်ႈ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၵေႃႉၼၼ်ႉ လူင်ႈၼႃႈ တႃႇ 30 ဝၼ်း။31

ပေႃးၺႃးလိုပ်ႈဢွၵ်ႇၵၢၼ်ၸိုင် ဢိင်ၼိူဝ် ငိုၼ်းလိူၼ်၊ ၶၢဝ်းယၢမ်း ဢၼ်လႆႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်မႃးၼၼ်ႉသေ မီးသုၼ်ႇလႆႈ ငိုၼ်းၵႃႈသၢႆႈတႅၼ်းၶိုၼ်း။32

ပေႃးဢမ်ႇလိုဝ်ႈၵၢၼ် ၼႂ်းဝၼ်းလိုဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးသုၼ်ႇလႆႈၵႃႈၸၢင်ႈယဝ်ႉ။33

ၵၢၼ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း မုၵ်ႉၸုမ်းႁႅင်းၵၢၼ်၊ ယွၼ်ႉမီးၽေးၼႂ်းၵၢၼ်ငၢၼ်းလႄႈ လႆႈဢွၵ်ႇၵၢၼ် လႄႈ ယွၼ်ႉၶဝ်ႈႁူမ်ႈပႃး ၵၢၼ်သၢၼ်ၶတ်း လွင်ႈပိၵ်ႉႁူင်းၵၢၼ် လူၺ်ႈဢမ်ႇၸွမ်းတြႃးၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၶွင်ႁူင်းၵၢၼ် ဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇ လိုပ်ႈႁႅင်းၵၢၼ်ဢွၵ်ႇ။34

ဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းၼင်ႇမၢႆမီႈသေ လိုပ်ႈႁႅင်းၵၢၼ်ဢွၵ်ႇၼႆ တေလႆႈၵႄႈၶၢႆ ၸွမ်းၼင်ႇ ၵၢၼ်ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃ ႁႅင်းၵၢၼ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၸုမ်းႁႅင်းၵၢၼ် လႄႈ ၵၢၼ်ၼႄၵၢင်ၸႂ်

ႁႅင်းၵၢၼ်ၶဝ်မီးသုၼ်ႇ ၽွတ်ႈၸုမ်းႁႅင်းၵၢၼ်သေ မီးသုၼ်ႇသၢၼ်ၶတ်း ၼႄၵၢင်ၸႂ်၊ တုၵ်းယွၼ်း သုၼ်ႇလႆႈ လွင်ႈပၢႆးယူႇလီ၊ သုၼ်ႇလႆႈ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ၼႂ်းၵၢၼ်ငၢၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ မီးသုၼ်ႇ ဢုပ်ႇဢူဝ်းငူပ်ႉငီႉ၊ ႁူမ်ႈၵၼ် ဢုပ်ႇဢူဝ်းငူပ်ႉငီႉ ပၵ်းပိူင် မၢႆမီႈ ၼႂ်းၼႃႈၵၢၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။35

တေဢမ်ႇလႆႈ တဵၵ်းတဵင် ႁႂ်ႈၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၶဝ် ၶဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်း မုၵ်ႉၸုမ်းႁႅင်းၵၢၼ်၊ ဢမ်ႇၼၼ် တေဢမ်ႇလႆႈႁေႉႁၢမ်ႈ ဢမ်ႇပၼ်ၶဝ်ႈၸုမ်း မုၵ်ႉၸုမ်းႁႅင်းၵၢၼ်။ သင်ႁႅင်းၵၢၼ် ၶဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်းဝႆႉသေ သမ်ႉၶႂ်ႈထွၼ်တူဝ် ဢွၵ်ႇၼႆ မီးသုၼ်ႇထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇလႆႈ။36

ၵၢၼ်သၢၼ်ၶတ်း လွင်ႈပိၵ်ႉပႅတ်ႈႁူင်းၵၢၼ် ဢမ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းပိူင်၊ ယွၼ်ႉၶဝ်ႈႁူမ်ႈ တူင်ႉၼိုင်ၸွမ်း မုၵ်ႉၸုမ်းႁႅင်းၵၢၼ်၊ ဢမ်ႇၼၼ် ဢိင်ၼိူဝ်မၢႆမီႈသေ ယွၼ်ႉသၢၼ်ၶတ်း ၼႄၵၢင်ၸႂ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆ ၸဝ်ႈၶွင်ႁူင်းၵၢၼ် ဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇ လိုပ်ႈႁႅင်းၵၢၼ်ဢွၵ်ႇၵၢၼ်လႆႈ။37

သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၵၢၼ်မၵ်းမၼ်ႈ လွင်ႈၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃ ၸွမ်းၼင်ႇ လွၵ်းလၢႆး ၵၢၼ်ၵႄႈလိတ်ႈ ပၼ်ႁႃ ႁႅင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီႈလွင်ႈၶိုပ်ႈၼႃႇၼႆ ၼႄၵၢင်ၸႂ်လႆႈ ၸွမ်းၼင်ႇ မၢႆမီႈ ဢၼ်မုၵ်ႉၸုမ်းႁႅင်းၵၢၼ်ၶဝ် တမ်းဝၢင်းဝႆႉပၼ်ၼၼ်ႉလႆႈယူႇ။38

ၵၢၼ်ၵေႈလိတ်ႈ ပၼ်ႁႃ လွင်ႈႁႅင်းၵၢၼ်

ၵၢၼ်ၵႄႈလိတ်ႈ ပၼ်ႁႃ လွင်ႈႁႅင်းၵၢၼ်ၼႆႉ ထုၵ်ႇလီၵႄႈလိတ်ႈ ၸွမ်းၼင်ႇ ၵၢၼ်ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃ လွင်ႈႁႅင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵၢၼ်ၵႄႈလိတ်ႈ ပၼ်ႁႃ ၼႂ်းၵႄႈႁႅင်းၵၢၼ် ၼင်ႇၵၼ်၊ ဢမ်ႇၼၼ် ႁႅင်းၵၢၼ် တင်းၸဝ်ႈၶွင်ႁူင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ ၸင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်လႆႈ။39

လွၵ်းလၢႆးၵႄႈလိတ်ႈ ပၼ်ႁႃ လိူင်ႈလႂ်လိူင်ႈၼၼ်ႉၼႆႉ လူဝ်ႇမီးၸုမ်းထီႉသၢမ် (ၸုမ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵႄႈလိတ်ႈပၼ်)ၸုမ်းဢၼ် ၸွႆႈၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃ ႁႂ်ႈတင်းသွင်ၽၢႆႇ ပေႃးလႆႈႁၢၼ်ႉၸႂ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

သင်ဝႃႈ ဢဝ်လၢႆး ဢုပ်ႇဢူဝ်း ငူပ်ႉငီႉၵၼ်သေ ၵႄႈလိတ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၼႆၸိုင် ၸႂ်ႉလၢႆးၵႄႈလိတ်ႈ ဢၼ်တင်းသွင်ၽၢႆႇ ယုမ်ႇယမ် ဢမ်ႇၼၼ် ယိုၼ်ႈတၢင်ႇတီႈ လုမ်းတတ်းသိၼ်သေ ႁႂ်ႈၵႄႈလိတ်ႈ တႅပ်းတတ်းပၼ် ႁႂ်ႈယဝ်ႉတူဝ်ႈလႆႈယူႇ။

ပေႃးဢဝ်လၢႆးၵႄႈလိတ်ႈ လၢႆးလႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇၶိုပ်ႈၼႃႈၼႆ ၸင်ႇတေသၢၼ်ၶတ်း ၼႄၵၢင်ၸႂ် ဢမ်ႇၼၼ် ပိၵ်ႉသိမ်း ၵၢၼ်ငၢၼ်း လႆႈ။

လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ

  • လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၵူႈၵေႃႉၼႆႉ မီးသုၼ်ႇ ႁဵတ်းၵၢၼ် လႆႈ၊ သုၼ်ႇလႆႈ လိုဝ်ႈ၊ သုၼ်ႇလႆႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းတၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။40 လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵေႃႈ မီးသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်တဵမ်ထူၼ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းလူင်သေ မီးသုၼ်ႇလႆႈ လွင်ႈၵႅတ်ႇၶႄ ႁေႉၵင်ႈ ထႅင်ႈယဝ်ႉ။
    ဢႃႇယု လႄႈ ဝႂ်ၵမ်ႉယၼ်တီႈမေႃယႃ
    ဢႃႇယု 14 ပီႊ လူင်းတႂ်ႈ ဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇ ၸၢင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်။41
    ဢႃႇယု 14 ပီႊ ၶိုၼ်ႈၼိူဝ် လူဝ်ႇမီး ဝႂ်ၵမ်ႉယၼ် လွင်ႈပၢႆးယူႇလီ ၶႅမ်ႉလီ လႄႈ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼၼ်ႉမီးၼမ်ႉၵတ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ငၢၼ်းၼၼ်ႉယူႇၼႆဢိင်ၼိူဝ်မၢႆမီႈ ဢၼ်မီးဝႆႉၼၼ်ႉသေ ႁဵတ်းၵၢၼ်လႆႈ။42
    ဢႃႇယု 14 ပီႊ ဢမ်ႇၼၼ် ဢႃႇယု 15 ပီႊ ၼိုင်ႈဝၼ်း တေဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ် လိူဝ်သေ 4 ၸူဝ်ႈမူင်း။43

    တေဢမ်ႇလႆႈၸႂ်ႉၵၢၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၶၢဝ်းယၢမ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ၵၢင်ၼႂ် 6 မူင်း လႄႈ ၵၢင်ၶမ်ႈ 6 မူင်း။44
    ဢႃႇယု 16 ပီႊ ဢမ်ႇၼၼ် 17 ပီႊ ပေႃးမီးဝႂ်ၵမ်ႉယၼ်ဝႃႈ ပၢႆးယူႇလီၶႅမ်ႉလီ မီးႁႅင်းႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇၼႆ သေ ၸင်ႇတေၸၢင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ် ၽဵင်ႇပဵင်း မိူၼ်ၼင် ၸၢင်ႈၵူၼ်းလူင်ၼၼ်ႉ။45

    သင်ဢမ်ႇၸႂ်ႈၼႆ တွၼ်ႈတႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢႃႇယု 16 ပီႊလူင်းတႂ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း ဢၼ်မၢႆမီႈၼႄဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။46
    ဢႃႇယု 18 ပီႊ လူင်းတႂ်ႈ တႃႇတေႁဵတ်းၵၢၼ်ၸွမ်းသႅင်ႇ လႄႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆႉ လူဝ်ႇမီး ၶေႃႈၵမ်ႉယၼ် လွင်ႈပၢႆးယူႇလီ ၶႅမ်ႉလီ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။47

    ၶၢဝ်းယၢမ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈႁူင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ တေလႆႈဢဝ်ဝႂ်ၵပ်းတူဝ် လႄႈ ဝႂ်ၵမ်ႉယၼ်ပၢႆးယူႇလီၼၼ်ႉ တိတ်းတူဝ်ဝႆႉ ၵူႈၶၢဝ်းယၢမ်းယဝ်ႉ။48

    တေဢမ်ႇလႆႈၸႂ်ႉႁဵတ်းၵၢၼ် ယုၵ်ႉၶွင်ၼၵ်း၊ တေႃႉၶွင်ၼၵ်း ဢၼ်ၸင်ႈတိူဝ်ႉဝၢတ်ႇၸဵပ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵၢၼ်ဢၼ်ၸင်ႈပဵၼ်ၽေး။49

    ၵၢၼ်မိူၼ်ၼင်ႇ မႄႈမွၵ်ႇယႃႈ၊ ထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ ဢၼ်ၸၼ်ၸႂ်လူၺ်ႈၵႃႇမ၊ ၵၢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈယႃႈမဝ်းၵမ် လႄႈ ၵပ်းၵၢႆႇၸွမ်းလွင်ႈၼီႈ သေ တဵၵ်းတဵင် ၸႂ်ႉၵိၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ50  ဢမ်ႇမီးလွင်ႈလီသင်သေ တဵၵ်းၸႂ်ႉႁဵတ်းၵၢၼ်51 ၼႃႈၵၢၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ တေဢမ်ႇလႆႈ ၸၢင်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ။

    ၽႂ်လႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ သင်ဝႃႈ တဵၵ်းတဵင် ၸႂ်ႉၵိၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႆ မၵ်းမၼ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်ပူၼ်ႉပဵၼ် မၢႆမီႈယဝ်ႉ။52

    တေလႆႈႁေႉၵင်ႈ လႄႈ ပၼ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈ ပၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ဢၼ်ႁုၵ်းႁၢႆႉလူင် ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။53

    မုၵ်ႉၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇ ႁွင်ႉလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်။54  တေဢမ်ႇလႆႈပွႆႇ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၸိူဝ်းဢႃႇယု 18 ပီႊလူင်းတႂ်ႈၼၼ်ႉ ၵႂႃႇႁၢပ်ႇၼႃႈၵၢၼ်တီႈ ၼႂ်းပၢင်ပွႆး ဢၼ်တိုၵ်းၵၼ် ႁၢဝ်ႉႁႅင်း။55

    ၼႃႈၵၢၼ် ဢၼ်ၸင်ႈတိူဝ်ႉၶိူၵ်ႈ ပၢႆးယူႇလီ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ၊ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ လႄႈ တၢင်းယၢမ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ56 ၢၼ်တေႃႇလွင်း၊ ၶၢႆလဝ်ႈ ၵၢၼ်ငၢၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ57 တိုၼ်းတေဢမ်ႇလႆႈၸႂ်ႉ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဵတ်း။

ၵၢၼ်တဵၵ်းတဵင် ၸႂ်ႉၵိၼ် လႄႈ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆၵူၼ်း

သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၵူၼ်းလူင်ၸိူဝ်း ဢႃႇယု 18 ပီႊၶိုၼ်ႈၼိူဝ်ၼၼ်ႉ ႁဵတ်းၵၢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ်ၼႆ လိူဝ်ႈသေပၼ်တၢမ်ႇ ၸႂ်ႉႁဵတ်းၵၢၼ်ၵျၢမ်း ၵၢၼ်ၼၵ်း၊ ပၼ်တၢမ်ႇတူၵ်းၶွၵ်ႈၶင် လႄႈ မိူဝ်ႈၽွင်းၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ တႃႇတေ ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸိုင်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ ႁေႉႁၢမ်ႈ တိုၼ်းတေဢမ်ႇလႆႈ တဵၵ်းတဵင်ၸႂ်ႉၵိၼ် ။58, 59

တႃႇယိုၼ်ႈတၢင်ႇ လွင်ႈၵၢၼ်တဵၵ်းတဵင် ပေႉၵိၼ်ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ တီႈၽူႈမီးၸၼ်ႉ မုၵ်ႉၸုမ်းႁႅင်းၵၢၼ်လုမ်ႈၾႃႉ (ILO)။ ၵေႃႉၺႃးလွင်ႈလူႉသုမ်းၼၼ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇတေလႆႈ ၵႃႈသၢႆႈတႅၼ်းၶိုၼ်း လူဝ်ႇဢဝ်လိူင်ႈၶဝ်၊ ႁေႉႁၢမ်ႈယႃႉၵဝ်း ဢမ်ႇၼၼ် ဢမ်ႇလူဝ်ႇၵူဝ်ႁေ တႃႇတွပ်ႇတႅၼ်းၶိုၼ်းသေလွင်ႈလွင်ႈ ယဝ်ႉၵေႃႈ မီးသုၼ်ႇလႆႈ ယွၼ်းငိုၼ်း ၵႃႈသၢႆႈတႅၼ်းၶိုၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

လွၵ်းလၢႆးလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆၵူၼ်းၼႆႉ ဢမ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းမၢႆမီႈ။ ၽႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၵႃႉၶၢႆ ၼၢင်းယိင်း လႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ( ဢႃႇယု 16 ပီႊလူင်းတႂ်ႈ) ၸိုင် တေလႆႈၺႃးတၢမ်ႇတူၵ်းၶွၵ်း တီႈဢေႇသုတ်း 10 ပီႊ၊ တီႈၼမ်သုတ်း တေႃႇၸူဝ်ႈယဝ်ႉ။60

မိူဝ်ႈထတ်းၸႅတ်ႈ လိူင်ႈၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆၵူၼ်း တီႈလုမ်းတတ်းသိၼ်ၼၼ်ႉ ၽူႈတတ်းသိၼ် တေလႆႈႁေႉၵင်ႈပၼ် ၶေႃႈမုၼ်းသုၼ်ႇတူဝ် ၵေႃႉဢၼ်လႆႈၺႃး လွင်ႈလူႉသုမ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်း လႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢႃႇယု 18 ပီႊလူင်းတႂ်ႈၼႆ တေလႆႈပိၵ်ႉၽၵ်းတူသေၸႅတ်ႈ၊ ၽိုၼ်လိၵ်ႈၶေႃႈမုၼ်းဢၼ်ယိုၼ်ႈတၢင်ႇ တီႈလုမ်းတတ်းသိၼ်ၼၼ်ႉ ၽႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ပေႃးဢမ်ႇၵဵဝ်ႇၶွင်ႉၸွမ်းၼႆ တိုၼ်းဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇ ပိုတ်ႇတူၺ်းလႆႈ။ ၶေႃႈမုၼ်း ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵၢၼ်ဢဝ်လိူင်ႈၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈပႂ်ႇလႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼႄၵူၼ်းတင်းၼမ် တေလႆႈယွၼ်းၶႂၢင်ႉ တီႈၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၶဝ်ယဝ်ႉ။61

ၵူၼ်းၸိူဝ်းလႆႈထုၵ်ႇၵႃႉၶၢႆၼၼ်ႉ ပိုတ်ႇဢဝ်လိူင်ႈ ၵေႃႉဢၼ်ဢဝ်ၵႂႃႇၶၢႆၼၼ်ႉတီႈလုမ်းတတ်းသိၼ် လူၺ်ႈလွင်ႈတၢင်း ႁဵတ်းၵၢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ်မၢႆမီႈ လႄႈ ဢဝ်လိူင်ႈလွင်ႈၶဝ်ႁဵတ်းႁၢႆႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇ သေ တွၼ်ႈတႃႇလိူင်ႈၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈ တၢင်းၸွႆႈထႅမ်တၢင်ႇလွင်ႈ ပိူင်တႅၵ်ႈ တီႈယူႇသဝ်းၸူဝ်ႈၶၢဝ်း၊ တႃႇလုမ်းလႃးပၢႆးယူႇလီ လႄႈ ၵၢၼ်ၶိုၼ်းမႄးပူၵ်းပွင်ပၼ် ၸၢတ်ႈပၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။62

ၵၢၼ်ၸႅၵ်ႇၽႄ သိူၵ်ႈသမ်ႇ ၼႂ်းၵၢၼ်ငၢၼ်း

ဢိင်ၼိူဝ်မၢႆမီႈ မိူင်းမၢၼ်ႈသေ ၸဝ်ႈၶွင်ႁူင်းၵၢၼ် တေဢမ်ႇလႆႈ ၸႅၵ်ႇၽႄ သိူၵ်ႈသမ်ႇ ႁႅင်းၵၢၼ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း၊ ၽႃႇသႃႇ၊ သႃႇသၼႃႇ၊ တီႈၵိူတ်ႇ၊ ၸၢႆးယိင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ၊ ဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇ ဝႆႉသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ပဵၼ် ဢမ်ႇၽဵင်ႇပဵင်း။63

ၽူႈယိင်းၵေႃႈ မီးသုၼ်ႇလႆႈ ငိုၼ်းၵႃႈၸၢင်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ၽူႈၸၢႆး ယဝ်ႉ။64 ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၵူႈၵေႃႉ မီးသုၼ်ႇလႆႈ ငိုၼ်းၵႃႈၸၢင်ႈ တႅမ်ႇသုတ်းမိူၼ်ၵၼ် လူၺ်ႈဢမ်ႇၸႅၵ်ႇၽႄ ယိင်း/ၸၢႆး ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။65

ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၵေႃႉ မီးသုၼ်ႇလႆႈ ႁဵတ်းၵၢၼ် လႄႈ သုၼ်ႇလႆႈၵၢၼ်ငၢၼ်း ၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ် ယဝ်ႉ။66  မီးသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် တီႈႁဵတ်းၵၢၼ်၊ သုၼ်ႇလႆႈတိုဝ်ႉတၢင်း ၼႂ်းႁွင်ႈၵၢၼ် လႄႈ ပၢင်သွၼ်ပူၵ်းပွင်ၼမ်ႉၵတ်ႉ ၼၼ်ႉၵေႃႈ တေဢမ်ႇလႆႈ မီးလွင်ႈၸႅၵ်ႇၽႄ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။67

ၾိင်ႈမိူင်း ႁႅင်းၵၢၼ်

  • Workmen’s Compensation Act (1923) (amended 2005)
  • 2012 မၢႆမီႈ ႁပ်ႉႁွင်း ပၢႆးယူႇလီ လႄႈ တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း
  • 2013 မၢႆမီႈ ငိုၼ်းၵႃႈၸၢင်ႈတီႈဢေႇသုတ်း
  • 2016 မၢႆမီႈ လွင်ႈပၼ်ငိုၼ်း
  • 2013 မၢႆမီႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၼႃႈၵၢၼ် လႄႈ ၵၢၼ်ပူၵ်းပွင်ၼမ်ႉၵတ်ႉ
  • 1951 မၢႆမီႈ လွင်ႈႁူင်းၵၢၼ်(၂၀၁၆ ပြင်ဆင်ချက်)
  • 1951 မၢႆမီႈ ဝၼ်းဢဝ်ၶႂၢင်ႉ လႄႈ ဝၼ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ် (2014 မႄးမၢႆမီႈ) (၂၀၁၄ ပြင်ဆင်ချက်)
  • 2016 မၢႆမီႈ သႅင်ႇတၢင်းၶၢႆ လႄႈ ႁွင်ႈၵၢၼ် မၢႆ 11(က)။(က)။
  • 2012 မၢႆမီႈ ၵၢၼ်ၵႄႈလိတ်ႈ ပၼ်ႁႃ ႁႅင်းၵၢၼ်(2014 မႄးမၢႆမီႈ)(၂၀၁၄ ပြင်ဆင်ချက်)
  • 2005 မၢႆမီႈ ၵႅတ်ႇၶႄ ႁေႉၵင်ႈ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆၵူၼ်း