အိမ်ထောင်ဖက် သို့မဟုတ် မိသားစုဝင်မှ ရုပ်ပိုင်း/ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်အောင် အန္တရာယ်ပြုခြင်း
ၵၢၼ်ပေႉၵိၼ်ၵၼ်ၼႂ်းႁိူၼ်းၼႆႉပွင်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းႁိူၼ်းလဵဝ်ၵၼ်တင်းႁဝ်း ဢမ်ႇၼၼ် ပဵၼ်ၽူဝ်ႇမေး ၵၼ်သေ ႁဵတ်းၶဵၼ်တေႃႇၵၼ်ၸိူဝ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။
ၵၢၼ်ပေႉၵိၼ်ၵၼ်ၼႂ်းႁိူၼ်းၼႆႉ ၵမ်ႈပႃႈၼမ် ပဵၼ်ၵၢၼ်ပေႉၵိၼ်ၵၼ် ဢၼ်ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈပဵၼ်ၸၢႆးယိင်း ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ (ၵျီႊပီႊဝီႊ) သေ ပဵၼ်မႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၼႂ်းမၢႆမီႈ မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ လွင်ႈပေႉၵိၼ်ၵၼ် ၼႂ်းႁိူၼ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၼႄဝႆႉႁင်းၵူၺ်းသေတႃႉ ၼႂ်းၵၢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ်မၢႆမီႈ(ၾိင်ႈမိူင်းၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ)ၼၼ်ႉ ပႃးလွင်ႈၵႅတ်ႇၶႄ ႁေႉၵင်ႈဝႆႉပၼ် ၵူၼ်းၸိူဝ်းလႆႈထုၵ်ႇ ပေႉၵိၼ်ၼႂ်းႁိူၼ်းၼၼ်ႉ မီးတင်းၼမ်တင်းလၢႆ။ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၸမ်း
- လွင်ႈၵၼ်ႉၸၼ် လႄႈ လွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵႃႇမ 1 (ၾိင်ႈမိူင်းၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ တွၼ်ႈ 375။ ၾိင်ႈမိူင်းၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ မႄးမၢႆမီႈ(6/2016) တွၼ်ႈ 29 (က)။ ၾိင်ႈမိူင်းၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ တွၼ်ႈ 375။ ၾိင်ႈမိူင်းၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ မႄးမၢႆမီႈ (2019)၊ တွၼ်ႈ 376။)
- ပႃႈတႂ်ႈလွင်ႈၵၼ်ႉၸၼ်ၼၼ်ႉ ပႃးလွင်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇၶဝ်ႈပိူင် မိူၼ်ၼင်ႇ လူႇလၢႆၶိုၼ်းၼိူဝ်ႉ လိူတ်ႈတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႄႈ ႁဵတ်းလွင်ႈ ပူၼ်ႉပႅၼ် ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵႃႇမ “ႁူမ်ႈၵႃႇမ လူၺ်ႈၵၢၼ်သၢၼ်ၶတ်းသၽႃႇဝႃႉ” ၼၼ်ႉၼႆ ပိုတ်ႇဢဝ်လိူင်ႈၶဝ်ႈလႆႈ။2 (မၢႆမီႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵၢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ် မၢႆ 377။)
- ႁဵတ်းႁၢႆႉႁင်းတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ2 (မၢႆမီႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵၢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ် မၢႆ 377။) ၊ ပႃးတိၼ်ပႃးမိုဝ်းသေပေႉၵိၼ်4 (ၾိင်ႈမိူင်းၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ တွၼ်ႈ 349-358။) ၊ ၶႃႈႁႅမ်တၢႆၵူၼ်း5 (ၾိင်ႈမိူင်းၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ တွၼ်ႈ 300။)
- လွၵ်ႇငိုတ်ႈဢမ်ႇၵၢင်းယၢၼ်တင်းလွင်ႈၵေႃႈၵၢၼ်ႁၢႆႉ6 (ပိၾိင်ႈမိူင်းၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ တွၼ်ႈ 506။) ၊ တဵၵ်းတဵင်ၵုမ်းၶင်ဝႆႉ7 (ၾိင်ႈမိူင်းၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ တွၼ်ႈ 339-342။) ၊ ၺွပ်းၵူၼ်းဝႆႉသေယွၼ်းငိုၼ်း (ၸႂ်ႉထုတ်ႇဢဝ်ၶိုၼ်း)8 (ၾိင်ႈမိူင်းၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ တွၼ်ႈ 361၊ 359၊ 364၊ ၾိင်ႈမိူင်းၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ တွၼ်ႈ 367။)
- လိင်ႉလႅၼ် ၼွၼ်းၸွမ်း၊ လိင်ႉလႅၼ် တႄႇၼႃႈႁိူၼ်းၸွမ်း လႄႈ ႁူမ်ႈၵႃႇမၸွမ်း၊ တီႉၵမ်ၸႂ်ႉထုတ်ႇဢဝ်ၶိုၼ်း။9 (ၾိင်ႈမိူင်းၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ တွၼ်ႈ 366၊ 493-498။)
- မၢႆမီႈဢၼ်ၵႅတ်ႇၶႄႁေႉၵင်ႈ တၢင်းဢၢႆ လႄႈ သလေႇၼႃႈတႃ ၼၢင်းယိင်းၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉဝႃႈ ၽၢႆႇၼိုင်ႈ ဢမ်ႇၽွမ်ႉၸွမ်းသေ ထီႉၼိူဝ်ႉထီႉတူဝ် 11 (ၾိင်ႈမိူင်းၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ တွၼ်ႈ 509။) ၊ ပူၼ်ႉပႅၼ်လူၺ်ႈ တၢင်းႁဵတ်းသၢင်ႈ လႄႈသင် ဢဝ်သူပ်းဝႃႈလႄႈသင် ၵၢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ်သုၵ်ႉၵဝ်းလူၺ်ႈၵႃႇမၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ်မၢႆမီႈယဝ်ႉ။
ၵၢၼ်ပေႉၵိၼ်ၵၼ်ၼႂ်းႁိူၼ်းဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ႁဵတ်းတီႈပၢႆးတူဝ်ၵူၺ်း ႁဵတ်းတီႈပၢႆးၸႂ်ပႃး လႄႈ လွင်ႈငိုၼ်းတွင်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈၵပ်းၵၢႆၵၼ် တင်းၵၢၼ်ပေႉၵိၼ်ၵၼ်ၼႂ်းႁိူၼ်းယဝ်ႉ။ လဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း တၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ (ပၼ်ႁႃႇ) လွင်ႈၼီႈ ၶႃႈလႄႈ။
သင်လုပ်နိုင်သည့်အရာများ
မၢႆမီႈလွင်ႈၸွႆႈထႅမ်
ၵူၼ်းၸိူဝ်းလႆႈထုၵ်ႇၺႃးႁဵတ်းႁၢႆႉပေႉၵိၼ် ၼႂ်းႁိူၼ်းၼႆႉ ထုၵ်ႇလီဢဝ် တၢင်းၸွႆႈထႅမ် တီႈၽူႈတၢင်ၼႃႈ ဢမ်ႇၼၼ် တီႈၸုမ်း သေၸုမ်းၸုမ်း ဢၼ်ပၼ်တၢင်းၸွႆႈထႅမ် ၽၢႆႇမၢႆမီႈယူႇယဝ်ႉ။
ငဝ်းလၢႆးမၢင်လိူင်ႈၼႆႉ ယွၼ်ႉတိူင်ႇၸႅင်ႈ တီႈၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၶဝ်လႄႈ ၸင်ႈမီး ယွၼ်ႉလင်လွင်ႈမၢႆမီႈ လမ်းၸွမ်းမႃးထႅင်ႈ။
တိူင်ႇၸႅင်ႈတီႈၸဝ်ႈၼႃႈတီႈပလိၵ်ႈ
လိူင်ၵေႃႇသၢင်ႈၵၢၼ်ႁၢႆႉ ဢမ်ႇၼၼ် ပဵၼ်ၵၢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ်သင်သေဢမ်ႇဝႃႈ ႁႂ်ႈတိူင်ႇၸႅင်ႈ ပၼ်တီႈယူႇ39 (ပိူင်ၵႅမ်းၾိင်ႈမိူင်းၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ တွၼ်ႈ 154၊ 155(1)။ ပပ်ႉၵႅမ်မိုဝ်းပလိၵ်ႈ ပွင်ႈ 1414။) ဢမ်ႇၼၼ် ဢွင်ႈတီႈ40 (ပိူင်ၵႅမ်းၾိင်ႈမိူင်းၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ တွၼ်ႈ 179၊ 156(1)၊ 155။) ယွၼ်ႉလင်ၵၢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ် ဢၼ်တိုၵ်ႉပဵၼ်ယူႇယၢမ်းလဵဝ် တီႈလုမ်းပလိၵ်ႈ ဢၼ်မီးၸမ်သူတီႈသုတ်း။
သင်ဝႃႈ ထုၵ်ႇလီဢဝ်လိူင်ႈယူႇသေ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈပလိၵ်ႈ ဢမ်ႇဢဝ်လိူင်ႈ၊ ဢမ်ႇႁဵတ်းသၢင်ႈ ၸွမ်းၼင်ႇ ပုၼ်ႈၽွၼ်းမၼ်း မီးၼၼ်ႉၸိုင် ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈပလိၵ်ႈၵေႃႉၼၼ်ႉ တေၺႃးဢဝ်လိူင်ႈ ၸွမ်းၼင်ႇ မၢႆမီႈထိင်းသိမ်းလၵ်းမၢႆပလိၵ်ႈၵူၼ်းမိူင်း (1995) ယူႇယဝ်ႉ။41 (Myanmar Police Force Maintenance of Discipline Law (1995))
ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးလွင်ႈဢၼ်ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ပလိၵ်ႈ တွပ်ႇထႅင် တႃႇတႅမ်ႈမၢႆ ၶေႃႈတိူင်ႇ ပွၵ်ႈၵမ်းႁႅၵ်ႈ(ဢွၼ်ႇတၢင်းသုတ်း) ဢမ်ႇၼၼ် ယွၼ်းငိုၼ်း တႃႇၶဝ်တေ တိူင်ႇလၢတ်ႈပၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
ႁႂ်ႈတူၺ်း လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် ၵေႃႉတိူင်ႇလိူင်ႈ လႄႈ ၵေႃႉပၼ်သၢၵ်ႈသေႇၼၼ်ႉတႃႉ။
ၵၢၼ်ယူတ်းယႃ မိူဝ်ႈၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ
ပိူင်ယႂ်ႇသုတ်း သင်ၺႃးၵၼ်ႉၸၼ်လူလၢႆၼႆ ထုၵ်ႇလီယူတ်းယႃ၊ ဢဝ်တၢင်းၸွႆႈထႅမ် ၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ ၶေႃႈထုၵ်ႇလီႁဵတ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ
- ၵဵပ်းၶေႃႈမုၼ်း ၵဵပ်းသၢၵ်ႈသေဝႆႉ တႃႇပိုတ်ႇလိူင်ႈ ၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ
- ၵူတ်ႇထတ်း လႄႈ ယူတ်းယႃတူၺ်ႈ ယွၼ်ႉဝႃႈ တၢင်းပဵၼ် ၸၢင်ႈၸပ်းမႃးတင်းၵၢၼ်ႁူမ်ႈၵႃႇမ
- ၼင်ႇႁိုဝ် တေဢမ်ႇမၢၼ်းၼၼ်ႉ ယူတ်းယႃႁေႉၵင်ႈ ၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉဝႆႉ။
ၵၢၼ်ၵမ်ႉၸွႆႈထႅမ် တၢင်ႇလွင်ႈ
သင်ၵူၼ်းၼႂ်းႁိူၼ်းသေၵေႃႉၵေႃႉ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈၽူဝ် ၼၢင်းမေး သေၵေႃႉၵေႃႉ ပူၼ်ႉပႅၼ် ႁဵတ်းႁၢႆႉပေႉၵိၼ် ၵူၼ်းၼႂ်းႁိူၼ်းၸိုင် ပၼ်ႇႁႃ ဢၼ်တေလႆႈဝူၼ်ႉသေ ႁဵတ်းသၢင်ႈၸွမ်းၼၼ်ႉ မီးတင်းၼမ်။ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ
- တေလႆႈဝႆႉတီႈ ဢၼ်လွတ်ႈၽေးၶဵၼ်သေ လုမ်းလႃးတူၺ်းထိုင်၊ ၵမ်ႉထႅမ်ၸွႆႈပၼ်ငိုၼ်းတွင်း။
- ၼင်ႇႁိုဝ် ၵေႃႉဢၼ်ထုၵ်ႇၺႃးႁဵတ်းႁၢႆႉ ထုၵ်ႇပေႉၵိၼ် ၼႂ်းႁိူၼ်းၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇလႆႈထုၵ်ႇႁဵတ်းႁၢႆႉပေႉၵိၼ် ထႅင်ႈၼၼ်ႉ (တီႈဢေႇသုတ်း ၸူဝ်ႈၶၢဝ်းၵေႃႈလီ) လူဝ်ႇလႆႈၶၢႆႉလူင်းႁိူၼ်း ယူႇယဝ်ႉ။
- ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ၺႃးႁဵတ်းႁၢႆႉ ထုၵ်ႇၵၼ်ႉၸၼ်ၼၼ်ႉ ၶဝ်ၵႆႉၵူဝ်၊ တူၵ်းၸႂ်၊ သၼ်ႇသၼ်ႇသၢႆသၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၼင်ႇႁိုဝ်တေယူတ်းယႃလႆႈ ပၢႆးၸႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉ လူဝ်ႇႁႂ်ႈၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၶဝ် ဢုပ်ႇဢူဝ်းပၼ်ႁႅင်း ႁႂ်ႈဢုၼ်ႇၸႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
- ၵူၼ်းၸိူဝ်းလႆႈထုၵ်ႇၺႃးၵၢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ်ၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ် ၽူဝ်ႇမေး တေပႅတ်ႈၵၼ်၊ ၼင်ႇႁိုဝ် တေလႆႈသုၼ်ႇ ၵုမ်းထိင်း လုမ်းလႃးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ ၶဝ်ၸၢင်ႈလူဝ်ႇ တၢင်းၸွႆႈထႅမ် ၽၢႆႇမၢႆမီႈယဝ်ႉ။
- ၵၢၼ်ၵမ်ႉၸွႆႈ ဢၼ်လူဝ်ႇတႃႇ ၶၢဝ်းယၢဝ်းၼၼ်ႉ ပၢင်သွၼ် ၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ လႄႈ ၵၢၼ်တူၺ်းထိုင် လုမ်းလႃးပၢႆးယူႇလီ။
- တစ်မျိုးထက်ပိုသော နှိပ်စက်စော်ကားမှုမျိုး ကို ကြုံတွေ့ခဲ့ရနိုင်သောကြောင့် ကျူးလွန်ခံရသူ၏ လိုအပ်ချက် အပေါ်မူတည်၍ ဝန်ဆောင်မှုများကို ပေးသင့်ပါသည်။
ယွၼ်ႉဝႃႈ ၵူၼ်းထုၵ်ႇပေႉၵိၼ်ၼၼ်ႉ လႆႈထုၵ်ႇၺႃး ၵၢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ်၊ ထုၵ်ႇႁဵတ်းႁၢႆႉ၊ ထုၵ်ႇပေႉၵိၼ် ၼမ်လိူဝ်သေၼိုင်ႈလိူင်ႈသေ လွင်ႈတၢင်းမၼ်းဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်လႄႈ ထုၵ်ႇလီတူၺ်း လွင်ႈလူဝ်ႇၵေႃႉလႂ် ၵေႃႉၼၼ်ႉသေ ၸွႆႈထႅမ်ပၼ်ယဝ်ႉ။