တႃႇတူၺ်း ၽိုၼ်ၼၢမ်းတၢင်း လွင်ႈၽူႈတၢင်ၼႃႈၼၼ်ႉ တဵၵ်းတီႈၼႆႉၶႃႈလႄႈ။

• ထုၵ်ႇလီႁႃ ၽူႈတၢင်ၼႃႈ ဝႆးဝႆး ၼင်ႇၵႃႈ ပွင်ပဵၼ်လႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
• တႄႇၸဵမ်မိူဝ်ႈ လႆႈထုၵ်ႇတီႉၵမ် ဢဝ်လိူင်ႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇမီးသုၼ်ႇ ၸၢင်ႈၽူႈတၢင်ၼႃႈလႆႈ ၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။
• ၵၢၼ်ဢၼ် ဢဝ်ၵူၼ်းၸွႆႈ လွင်ႈၾိင်ႈမိူင်းၼႆႉ ၸဝ်ႉလႆႈၵႃႊႁိုဝ်ၵေႃႈ မီးၽွၼ်းလီၼမ်ၵႃႊၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပိူင်လူင်မၼ်း ပေႃးပဵၼ်လိူင်ႈၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈၼႆ ၸၢင်ႊႁဵတ်းသၢင်ႈပၼ် ႁႂ်ႈၶိုၼ်းၵၢၼ်ဢဝ်လိူင်ႈ၊ ဢဝ်ၵၢၼ်ႁပ်ႉပၢၵ်ႇသေ ပွႆႇတူဝ်လွတ်ႈ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸၢင်ႊၵႅတ်ႇၵင်ႈပၼ်ပႃး ၼင်ႇႁိုဝ် ပလိၵ်ႈၶဝ် တေဢမ်ႇလႃႈလီႁဵတ်းလႆႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

• သင်ဝႃႈ လိူင်ႈၼိုင်ႈဢၼ်ၼႆႉ လႆႈထုၵ်ႇမၢပ်ႇမႂ် ၸွမ်းၵၼ် လၢႆလၢႆၵေႃႉၸိုင် ထုၵ်ႇလီ ၸၢင်ႈၽူႈတၢင်ၼႃႈ ႁင်းၽႂ်ႁင်း မၼ်းယဝ်ႉ။
• မိူဝ်ႈတႄႇမၼ်း ထၢင်ႇဝႃႈ ဢမ်ႇမီး လွင်ႈတူၺ်း တႃႇပုၼ်ႈသုၼ်ႇတူဝ်ၽႂ်မၼ်းၼႆသေတႃႉ ဝၢႆးလိုၼ်းၸိုင် မေႃၸၢင်ႊမီးမႃးယဝ်ႉ။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း - မိူဝ်ႈငဝ်းလၢႆးတႃႇၵေႃႉၼိုင်ႈ တိုၵ်ႉလီ တႃႇသိုပ်ႇတေႃႈသူႈယူႇၼၼ်ႉ ငဝ်းလၢႆးတႃႇထႅင်ႈသမ်ႉ ၼိုင်ႈသမ်ႉ လီတႃႇယိုၼ်ႁပ်ႉတၢင်းၽိတ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ ။

• ၽူႈတၢင်ၼႃႈၼႆႉ တေႁဵတ်းပၼ်ၵၢၼ်ၽွၼ်းလီ တႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၼင်ႇၶဝ်ပဵၼ်လႆႈ၊ မိူဝ်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈၸိူင်ႉယူႇၼၼ်ႉၵေႃႈ တေလႆႈႁဵတ်းၸွမ်း ၾိင်ႈတိုဝ်းၵမ် ၽူႈတၢင်ၼႃႈ လႄႈ ၾိင်ႈမိူင်းၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။
• ၽူႈတၢင်ၼႃႈၼႆႉ တေဢမ်ႇလႆႈ လိင်ႉလႅၼ်ႁဝ်း၊ တီႈလုမ်းတိတ်းသိၼ် ဢမ်ႇၼၼ် တေဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းႁႂ်ႈပိူၼ်ႈ ထၢင်ႇၽိတ်း။
• ၽူႈတၢင်ၼႃႈၼႆႉ တေဢမ်ႇလႆႈၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈ။ ပေႃးၶႂ်ႈႁူႉလွင်ႈ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ ၽူႈတၢင်ၼႃႈ ႁဵတ်းဢမ်ႇၸိုဝ်ႈဢမ်ႇၸႂ်ႈၸိုင် ၶဝ်ႈတူၺ်းတီႈတွၼ်ႈ 18 ၸွင်ႇတိူင်ႇၸႅင်ႈၽူႈတၢင်ၼႃႈ ႁဝ်းလႆႈ ၼၼ်ႉၶႃႈလႄႈ ။ ။
• ၽူႈတၢင်လၢတ်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈလဵပ်ႈႁဵၼ်း ၶေႃႈမုၼ်း ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်း ၾိင်ႈမိူင်း လိူင်ႈလႂ် လိူင်ႈၼၼ်ႉ ၶေႃၶေႃဝႆႉ။
• ၽူႈတၢင်လၢတ်ႈၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ်ၶေႃႈမုၼ်း ဢၼ်ပဵၼ်လိူင်ႈမႃးၼၼ်ႉသေ လူဝ်ႇမေႃၸႂ်ႉတိုဝ်း ႁႂ်ႈမႅၼ်ႈၸွမ်းၾိင်ႈမိူင်း လႄႈ လူဝ်ႇလႆႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင် ၵူၼ်းၵေႃႉလႆႈထုၵ်ႇမၢပ်ႇမႂ်ၼၼ်ႉဝႃႈ ထုၵ်ႇလီႁဵတ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်၊ ၽွၼ်းယွၼ်ႈမၼ်း တေပဵၼ်သင်မႃး ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
• မိူဝ်ႈၸွမ်းႁဵတ်းသၢင်ႈၵၢၼ်ပၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ၊ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၶဝ်ၼၼ်ႉ ၽူႈတၢင်ၼႃႈ ထုၵ်ႇလႆႈဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်း၊ ဢဝ်ၶေႃႈၵႂၢမ်း ဢၼ်ၵူၼ်းၼုမ်ႇ၊ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ် ပွင်ႇၸႂ်ၼၼ်ႉသေ သပ်းလႅင်းပၼ် ႁႂ်ႈၶဝ်ပွင်ႇၸႂ်လွင်ႈၾိင်ႈမိူင်းယဝ်ႉ။
• မိူဝ်ႈတိုၵ်ႉတေႃႇသူႈ လိူင်ႈယူႇတီႈလုမ်းတတ်းသိၼ်ၼၼ်ႉ ၵၢၼ်တၢင်ႇၼႄ လၵ်းထၢၼ်၊ ၵူတ်ႇထတ်း ထၵ်းထၢၼ် ပၼ်ၵေႃႉ တိုၵ်ႉတေႃႇသူႈလိူင်ႈ၊ ၵၢၼ်ၵူတ်ႇထတ်း တွင်ႈထၢမ် ၵူၼ်းမႃးပဵၼ်လၵ်းထၢၼ် ၽၢႆႇပုၼ်ႉ၊ ၵၢၼ်သၢၼ်ၶတ်း မိူဝ်ႈလူဝ်ႇသၢၼ်ၶတ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၽူႈတၢင်ၼႃႈ တေႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇၵွႆး။
• မိူဝ်ႈႁပ်ႉထွမ်ႇ ၵူတ်ႇထတ်း တီႈလုမ်းတတ်းသိၼ်ၼၼ်ႉ ၽူႈတၢင်ၼႃႈ တေလႆႈမီးဝႆႉ၊ ၽိုၼ်လိၵ်ႈၽိုၼ်လၢႆး ဢၼ်လူဝ်ႇတၢင်ႇၼႄ တီႈလုမ်းတတ်းသိၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၽူႈတၢင်ၼႃႈ တေပၼ်ၽိုၼ်မိူၼ်မၼ်း တီႈၵေႃႉၸၢင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
• ၽူႈတၢင်ၼႃႈၼႆႉ မီးပုၼ်ႈၽွၼ်း တႃႇလူင်းၵူတ်ႇထတ်း ပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ပဵၼ်လိူင်ႈ၊ ၵူတ်ႇထတ်း လၵ်းထၢၼ်၊ တွင်ႈထၢမ် ၵူၼ်းတူဝ်ထူပ်းတႃႁၼ် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
• ၽူႈတၢင်ၼႃႈ မီးပုၼ်ႈၽွၼ်း တႃႇပွင်ႇလႅင်း ငဝ်းလၢႆး ၶိုပ်ႈၼႃႈလိုတ်းသုတ်း တီႈၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်ၸၢင်ႈမၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
• ၽူႈတၢင်ၼႃႈ မီးပုၼ်ႈၽွၼ်း တႃႇၵႅတ်ႇၵင်ႈဝႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ် ၶေႃႈမုၼ်း ၵူၼ်းၵေႃႉမႃးၸၢင်ႈမၼ်း လႄႈ ၶေႃႈမုၼ်းလွင်ႈ လိူင်ႈ ဢမ်ႇဢမ်ႇႁူဝ်ႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇတၢင်ႇတီႈ။ တူၺ်းတီႈ မၢႆ 11 ပုၼ်ႈၽွၼ်း ၽူႈတၢင်းၼႃႈ တေလႆႈထိင်းသိမ်း ၼင်ႇႁိုဝ်ၶေႃႈမုၼ်း တေဢမ်ႇႁူဝ်ႈဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ် ၼႆၼၼ်ႉၶႃႈလႄႈ။
• ၽူႈတၢင်ၼႃႈ မီးပုၼ်ႈၽွၼ်း တႃႇၵႅတ်ႇၵင်ႈဝႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ် ၶေႃႈမုၼ်း ၵူၼ်းၵေႃႉမႃးၸၢင်ႈမၼ်း လႄႈ ၶေႃႈမုၼ်းလွင်ႈ လိူင်ႈ ဢမ်ႇဢမ်ႇႁူဝ်ႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇတၢင်ႇတီႈ။ တူၺ်းတီႈ မၢႆ 11 ပုၼ်ႈၽွၼ်း ၽူႈတၢင်းၼႃႈ တေလႆႈထိင်းသိမ်း ၼင်ႇႁိုဝ်ၶေႃႈမုၼ်း တေဢမ်ႇႁူဝ်ႈဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ် ၼႆၼၼ်ႉၶႃႈလႄႈ။

• ၽူႈတၢင်ၼႃႈ မီးပုၼ်ႈၽွၼ်း တႃႇထိင်းသိမ်း ၶေႃႈမုၼ်း လွင်ႈလိူင်ႈ လႄႈ ၵူၼ်းမႃးၸၢင်ႈမၼ်း၊ ဢၼ်ၽူႈတၢင်လၢတ်ႈ လႄႈ ၵူၼ်းမႃးၸၢင်ႈမၼ်း လၢတ်ႈတေႃႇၵၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တေဢမ်ႇလႆႈဢဝ်ဢွၵ်ႇလၢတ်ႈၼႄ တၢင်းၼွၵ်ႈ။ ။
• မိူဝ်ႈတိုၵ်ႉ ႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇ ၵႂႃႇတဵၵ်းတဵင် ႁႂ်ႈၽူႈတၢင်ၼႃႈ လၢတ်ႈဢွၵ်ႇၶေႃႈမုၼ်း ဢၼ်ထုၵ်ႇသိူင်ႇ လပ်ႉဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ ။
• ၼႂ်းၼၼ်ႉ မီးၶေႃႈဝဵၼ်ႉဝႆႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈယဝ်ႉ။
• ၵူၺ်းၵႃႈ သင်ဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေႁဵတ်းၽိတ်းၾိင်ႈမိူင်းၸိုင် မၼ်းတေဢမ်ႇလၢတ်ႈၵႅတ်ႇၵင်ႈလႅၼ်ပၼ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။
• ဝၢႆးသေ ၸၢင်ႈၽူႈတၢင်ၼႃႈယဝ်ႉၼၼ်ႉ သင်ၵႂႃႇႁဵတ်းၽိတ်း ၾိင်ႈမိူင်းထႅင်ႈ ဢၼ်မႂ်ႇၸိုင် ၽူႈတၢင်ၼႃႈ မီးပုၼ်ႈၽွၼ်း တႃႇတိူင်ႇလၢတ်ႈ တီႈၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၶဝ်ယဝ်ႉ။
• သင်ဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တႅမ်ႈလိၵ်ႈဝႃႈ တေၸုၼ်ႉပွႆႇပႅတ်ႈ လွင်ႈဢၼ် ၽူႈတၢင်ၼႃႈ တေလႆႈသိူင်ႇလပ်ႉပၼ် ၶေႃႈမုၼ်း ၼႆၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၶေႃႈဝဵၼ်ႉ ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။
• မိူဝ်ႈလၢတ်ႈတေႃႇ ၽူႈတၢင်ၼႃႈၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလႆႈၾၢင်ႉတေႉတေႉ၊ လိူဝ်သေၽူႈတၢင်ၼႃႈယဝ်ႉ ၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉၵေႃႈ ၸၢင်ႊလႆႈငိၼ်းပႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
• သုၼ်ႇလႆႈ တႃႇၽူႈတၢင်ၼႃႈ လႄႈ ၵူၼ်းၸၢင်ႈမၼ်း ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်လႆႈ လွတ်ႈလႅဝ်းဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ၸဵမ်ဢဝ်ၼႂ်းၶွၵ်ႈ ၶင်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။
• လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၽူႈပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇ၊ ၵူၼ်းၸၢင်ႈ ဢၼ်ၽူႈတၢင်လၢတ်ႈ ၸၢင်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၶေႃႈမုၼ်း ဢၼ်တေလႆႈသိူင်ႇလပ်ႉဝႆႉသေ ၶေႃႈမုၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ ၾိင်ႈမိူင်းၵေႃႈ ၵႅတ်ႇၵင်ႈပၼ်ဝႆႉယဝ်ႉ။
• ၵွၼ်ႇၼႃႈ မိူဝ်ႈပႆႇလႆႈလၢတ်ႈသင် တီႈၽူႈတၢင်ၼႃႈၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီ ယွၼ်ၶေႃႈႁပ်ႉႁွင်းဝႃႈ တေသိူင်ႇလပ်ႉပၼ်ၶေႃႈမုၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွၼ်တၢင်းၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။

• ပေႃးၽူႈတၢင်ၼႃႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ႁဵတ်းပၼ်ၵၢၼ် ၵူၼ်းတင်းသွင်ၽၢႆႇ (ၽူႈတဵင်မၢပ်ႇ လႄႈ ၽူႈၶွင်ႈမၢပ်ႇ) ၸိုင် ၸၢင်ႊပဵၼ်မႃး ၵၢၼ်ၶတ်းယႅင်ႉ တႃႇပုၼ်ႈသုၼ်ႇတူဝ် လႄႈ ၸင်ႇႁၢမ်ႈတပ်ႉဝႆႉ ဢမ်ႇပၼ်ႁဵတ်းၸိူင်ႉၼၼ်ႉ။
• ၽူႈတၢင်ၼႃႈၼႆႉ တေလႆႈႁဵတ်းၸွမ်းၼင်ႇ ၵူၼ်းမႃးၸၢင်ႈမၼ်းၼၼ်ႉၵွႆး။
• ပေႃးဢဝ် ၾိင်ႈမိူင်း ဢၼ်တိုၵ်ႉတိုဝ်းၵမ်ယူႇ မိူဝ်ႈလဵဝ်ဝႃႈတႄႉ ဢမ်ႇႁၢမ်ႈတပ်ႉဝႆႉသေတႃႉ ၼႂ်းလိူင်ႈဢၼ်မီး ၵူၼ်းလၢႆလၢႆၵေႃႉလႆႈမၢပ်ႇမႂ် ၸွမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ ၽူႈတၢင်ၼႃႈၼိုင်ႈၵေႃႉ ထုၵ်ႇလီ ႁပ်ႉၵၢၼ်တႃႇၼိုင်ႈၵေႃႉၵွႆး။
• မိူဝ်ႈတႄႇမၼ်း ထၢင်ႇဝႃႈ ဢမ်ႇမီး လွင်ႈတူၺ်း တႃႇပုၼ်ႈသုၼ်ႇတူဝ်ၽႂ်မၼ်းၼႆသေတႃႉ ဝၢႆးလိုၼ်းၸိုင် မေႃၸၢင်ႊမီးမႃးယဝ်ႉ။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း - မိူဝ်ႈငဝ်းလၢႆးတႃႇၵေႃႉၼိုင်ႈ တိုၵ်ႉလီ တႃႇသိုပ်ႇတေႃႈသူႈယူႇၼၼ်ႉ ငဝ်းလၢႆးတႃႇထႅင်ႈသမ်ႉ ၼိုင်ႈသမ်ႉ လီတႃႇယိုၼ်ႁပ်ႉတၢင်းၽိတ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ ။

• သင်ဝႃႈ ၽူႈၼႃႈ ယွမ်းႁပ်ႉၵၢၼ် တႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် ပၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉၸိုင် တေႁႂ်ႈသူၸဝ်ႈ လူင်းလၢႆႈမိုဝ်း ယိုၼ်ႈမွပ်ႈပၼ် ၽူႈတၢင်ၼႃႈယဝ်ႉ။ လိၵ်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်လိၵ်ႈ ၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ ၼႂ်းၵႄႈ ၽူႈတၢင်ၼႃႈ လႄႈ ၵူၼ်းၸၢင်ႈမၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ တေလႆႈဢဝ် လိၵ်ႈၼၼ်ႉ ယိုၼ်ႈတၢင်ႇၼႄ တီႈလုမ်းတတ်းသိၼ် ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵွင်ႉ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
• ၽူႈတၢင်ၼႃႈ တေသိုပ်ႇႁဵတ်းသၢင်ႈ ၸွမ်းၼင်ႇတီႈတႂ်ႈၼႆႉထႅင်ႈယဝ်ႉ။
• ပေႃးၵူၼ်းၸၢင်ႈၶဝ် ၵပ်းသိုပ်ႇမႃး ၽူႈတၢင်ၼႃႈ တေၶိုၼ်းပွင်ႇလၢတ်ႈၼႄ၊ တေလၢတ်ႈ လွင်ႈၶိုပ်ႈၼႃႈ လႄႈ ငဝ်းလၢႆးလိုၼ်းသုတ်း မိူဝ်ႈလဵဝ်။
• ႁၢင်ႈႁႅၼ်း တႃႇၶဝ်ႈလုမ်း ၵမ်းတေမႃး လႄႈ ဝၢႆးၶဝ်ႈလုမ်းယဝ်ႉ ၶိုၼ်းသပ်းလႅင်းၼႄ ငဝ်းလၢႆး ဢၼ်တေပဵၼ်မႃး။
• တေဢဝ် ၽိုၼ်လိၵ်ႈၽိုၼ်လၢႆး ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ လိူင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ
• ၶေႃႈပူင် တီႈလုမ်းတတ်းသိၼ်၊ လိၵ်ႈယိုၼ်ႈမွပ်ႈ ၽူႈတၢင်ၼႃႈ ၸဵမ်ၽိုၼ်လိၵ်ႈ ၽိုၼ်လၢႆး ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လိူင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ သိုင်ႇၾိင်ႈတေ သိမ်းဝႆႉ။
• ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးဝႆႉ ၼႂ်းၶွၵ်ႈၶင် ၸူဝ်ႈၶၢဝ်းၸိုင် ၽူႈတၢင်ၼႃႈ ဢၼ်ႁဵတ်းပၼ်ၵၢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ တေၶတ်းၸႂ် ၼင်ႇႁိုဝ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေၸဵဝ်းပူၼ်ႉ ၶွၵ်ႈၶင်ၼၼ်ႉ ဝႆးဝႆးယဝ်ႉ။
• ၼႃႈတီႈပုၼ်ႈၽွၼ်း ၽူႈတၢင်ၼႃႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈၼႆႉ မၼ်းတေလႆႈသဵင်ႈပၼ် ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈတႅပ်းတတ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁႂ်ႈမႅၼ်ႈၸွမ်း ၾိင်ႈမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽူႈတၢင်ၼႃႈၼႆႉ ထုၵ်ႇလႆႈဢဝ် ဢဝ်ၵူၼ်းၵေႃႉမၼ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ပိူင်ယႂ်ႇသေ တေလႆႈႁဵတ်းၸွမ်း ၼင်ႇၵူၼ်းၸၢင်ႈမၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
• ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၶႂ်ႈပဵၼ်ၼၼ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈသပ်းလႅင်းၼႄဝႃႈ ယွၼ်ႉသင်လႄႈ ႁဵတ်းလႆႈ၊ ဢမ်ႇၼၼ် ဢမ်ႇႁဵတ်းလႆႈ ၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း - ၸိူင်ႉၼင်ႇႁဝ်းလၢတ်ႈမၼ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႊႁဵတ်း ႁႂ်ႈမႅၼ်ႈၸွမ်း ၾိင်ႈမိူင်း၊ ဢမ်ႇၼၼ် မၼ်းသၢၼ်ၶတ်းၵၼ်တင်း ၾိင်ႈမိူင်း ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ။

• တၢမ်တူဝ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းၵေႃႉ ႁဵတ်းသၢင်ႈၵၢၼ်ပၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီ ႁႃဝႆႉ ၽိုၼ်လိၵ်ႈၽိုၼ်လၢႆး ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လိူင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
• မိူဝ်ႈတေထူပ်း ၽူႈတၢင်ၼႃႈၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉ ၶေႃႈထၢမ် (ဢမ်ႇၼၼ် ၶေႃႈဢၼ်ၶႂ်ႈၵေႈလိတ်ႈ) ၊ လွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မႆႈၸႂ်ဝႆႉ ၸိူဝ်းၼႆႉလူင်ႈၼႃႈယဝ်ႉ ။
• ထုၵ်ႇလီႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉ တႃႇၶႆႊလၢတ်ႈၼႄ လွင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁႂ်ႈငၢႆႈငၢႆႈ၊ ၸႅင်ႈၸႅင်ႈလႅင်းလႅင်း၊ သိုဝ်ႈသိုဝ်ႈယူဝ်းယူဝ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

• လိူဝ်သုၼ်ႇလႆႈ၊ ပုၼ်ႈၽွၼ်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵွႆးဢမ်ႇၵႃး ထုၵ်ႇလီထၢမ်ပႃးဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁဵတ်းသင်လႆႈ ႁႂ်ႈမႅၼ်ႈၸွမ်း ၾိင်ႈမိူင်း ၼႆၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ ။
• ႁႂ်ႈၽူႈတၢင်ၼႃႈ သပ်းလႅင်းၼႄ တၢင်းႁၼ်ထိုင်မၼ်း လွင်ႈ ၽွၼ်းလီ၊ ၽွၼ်ႉႁၢႆႉ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တႅပ်းတတ်းသဵၼ်ႈၸႂ် တႃႇတေၶိုင်သၢင်ႈၵႂႃႇၼၼ်ႉလႄႈ။
• လိူင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆႉ ၸွင်ႇပဵၼ်လွင်ႈတူၺ်း တႃႇပုၼ်ႈသုၼ်ႇတူဝ်ၼႆ ထၢမ်တူၺ်း ၽူႈတၢင်ၼႃႈၶႃႈလႄႈ။ ထုၵ်ႇလီတွင်ႈထၢမ်ပႃးဝႃႈ ၵူၼ်းဢၼ်ပႃးၼႂ်းလိူင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ (ၵူၼ်းၸိူဝ်း ၸၢင်ႈမႃးပဵၼ် ၽူႈလၵ်းထၢၼ် ပၼ်တႃႇလိူင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ) ၼၼ်ႉ ၸွင်ႇၽူႈတၢင်ၼႃႈ တိုၵ်ႉႁဵတ်းၵၢၼ်ပၼ်ယူႇႁိုဝ် ဢမ်ႇၼၼ် ၸွင်ႇယၢမ်ႈႁဵတ်းပၼ်မႃးၼႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

• သင်ဝႃႈ ၽူႈတၢင်ၼႃႈ ယွမ်းႁပ်ႉၵၢၼ် တႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် ပၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉၸိုင် တေႁႂ်ႈသူၸဝ်ႈ လူင်းလၢႆႈမိုဝ်း ယိုၼ်ႈမွပ်ႈ ပၼ်ၽူႈတၢင်ၼႃႈ ယဝ်ႉ။ လိၵ်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်လိၵ်ႈ ၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ ၼႂ်းၵႄႈ ၽူႈတၢင်ၼႃႈ လႄႈ ၵူၼ်းၸၢင်ႈ မၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
• တႃႇတေ ၸွမ်းႁဵတ်းၵၢၼ်လႆႈတီႈလုမ်းတတ်းသိၼ်ၼၼ်ႉ ၽူႈတၢင်ၼႃႈ တေဢဝ်လိၵ်ႈၼၼ်ႉ ယိုၼ်ႈတၢင်ႇၼႄ တီႈလုမ်း တတ်းသိၼ် ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵွင်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
• ပေႃးယိုၼ်ႈတၢင်ႇတီႈလုမ်းယဝ်ႉ လိၵ်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် တေႃႇထိုင် လိူင်ႈၼၼ်ႉသုတ်းယဝ်ႉ၊ ဢမ်ႇၼၼ် တေႃႇထိုင် ၵူၼ်းၵေႃႉၸၢင်ႈမၼ်းၼၼ်ႉ လူႉသဵင်ႈတၢႆယဝ်ႉ။
• ပေႃးၵူၼ်းၵေႃႉၸၢင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၽူႈတၢင်ၼႃႈ ယိုၼ်ႈတၢင်ႇမႃးႁႂ်ႈ ယိုတ်းသိမ်းပၼ် လိၵ်ႈမွပ်ႈပၼ် ၽူႈတၢင်ၼႃႈၼၼ်ႉၼႆၸိုင် လုမ်းတတ်းသိၼ် မီးသုၼ်ႇ တႃႇယိုတ်းသိမ်းလႆႈယဝ်ႉ။

• ၽူႈတၢင်ၼႃႈၼႆႉ မီးပုၼ်ႈၽွၼ်း တႃႇၵပ်းသိုပ်ႇပွင်ႇလႅင်း ၵူၼ်းၵေႃႉၸၢင်ႈမၼ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၶိုတ်းတၼ်းယဝ်ႉ။
• ၽူႈတၢင်ၼႃႈ မီးပုၼ်ႈၽွၼ်း တႃႇလၢတ်ႈၼႄ ငဝ်းလၢႆး ဢၼ်ၶိုပ်ႈၼႃႈ လႄႈ ငဝ်းလၢႆးလိုတ်းသုတ်းယဝ်ႉ။
• ပေႃးၽူႈတၢင်ၼႃႈ ဢမ်ႇၵပ်းသိုပ်ႇသူၸဝ်ႈ ႁိုင်တၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၸမ်ဝၼ်း ဢၼ်တေလႆႈယိုၼ်ႈတၢင်ႇ လိုၼ်းသုတ်း ဝၼ်းဢၼ်တေလႆႈႁပ်ႉထွမ်ႇယဝ်ႉၸိုင် ထုၵ်ႇလီပွင်ႇၶၢဝ်ႇ တီႈၽူႈတၢင်ၼႃႈယဝ်ႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တႅမ်ႈမၢႆဝႆႉ ပိူင်ပဵၼ် ယွႆႈမၼ်းပႃးလႄႈ။ ပေႃးလူဝ်ႇၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီတိူင်ႇၸႅင်ႈယဝ်ႉ။

• ပေႃးမႆႈၸႂ် လွင်ႈၼမ်ႉၵတ်ႉ၊ လၢႆးႁဵတ်းလၢႆးသၢင်ႈ ၽူႈတၢင်ၼႃႈ ဢၼ်လႆႈၸၢင်ႈဝႆႉၼၼ်ႉၸိုင် ဢဝ်ၽူႈတၢင်ၼႃႈၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇပႅတ်ႈလႆႈယူႇ။
• ပေႃးမီးလွင်ႈ ပွင်ႇၸႂ်ၽိတ်း ၵၼ်တင်း ၽူႈတၢင်ၼႃႈ ႁဝ်းၸိုင် ႁႂ်ႈမၼ်းသပ်းလႅင်းၼႄလႄႈ။ ယွၼ်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်း ၵေႃႉတေႃႇသူႈလိူင်ႈဝႆႉလႄႈ ၶေႃႈတႅပ်းတတ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉၸင်ႇပဵၼ်ဢၼ်တေႉယဝ်ႉ။
• ဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ ၽူႈတၢင်ၼႃႈၼႆႉ ၶဝ်တေဢမ်ႇႁဵတ်းပၼ် ၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ၊ ၵၢၼ်ဢၼ်ဢမ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းၾိင်ႈမိူင်း။
• ပေႃးၽူႈတၢင်ၼႃႈ ၽိတ်းသိၼ်ၶဝ်ၸိုင် တိူင်ႇၸႅင်ႈလႆႈယူႇ။ ၵၢၼ်ၽိတ်းသိၼ် ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ လႃႈလီႁဵတ်း၊ လႃႈလီႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ တိူင်ႇၸႅင်ႈ၊ ဢဝ်လၢႆးတၢင်ႇလၢႆးသေ ႁဵတ်းၵၢၼ် ၽူႈတၢင်ၼႃႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈပႃးယဝ်ႉ။
• ပေႃးပဵၼ် ၽူႈတၢင်လၢတ်ႈ လုမ်းတတ်းသိၼ် သုင်သုတ်း တိူင်ႇၸႅင်ႈလႆႈ တီႈလုမ်းတတ်းသိၼ် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ယဝ်ႉ။ တႃႇၽူႈတၢင်ၼႃႈ ထၢၼ်ႈသုင်တႄႉ တိူင်ႇၸႅင်ႈတီႈ လုမ်းတတ်းသိၼ် ၸၼ်ႉတႂ်ႈၵေႃႈလႆႈ။
• ပဵၼ်ၽူႈတၢင်ၼႃႈ ထၢၼ်ႈလႂ်ၵေႃႈလီ ယဝ်ႉတီႈၶေႃႈတႅပ်းတတ်း လုမ်းတတ်းသိၼ် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လုမ်းတတ်းသိၼ် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မီးသုၼ်ႇတႃႇ ယိုတ်းသိမ်း လႅင်ႇၸိၼ်ႇ ၽူႈတၢင်ၼႃႈလႆႈ တင်းၸူဝ်ႈပၢၼ်ၵွၼ်ႇ။