သၞောဝ်ဥပဒေ မဆေၚ်စပ်ကဵုကောန်ၚာ်ဂမၠိုၚ်

ဝတ်တာလျိုၚ်ဗဗွဲသၞောဝ် သွက်သ္ဂောံမၚ်မွဲရံၚ်စံၚ် ကောန်ၚာ်

မိမ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ညးထိၚ်ဒဝ်ကောန်ၚာ်သၟတ် ဗဗွဲသၞောဝ်တံဝွံ သွက်ကောန်ၚာ်ဂွံမံၚ်ခိုဟ်ဟ်မာန် မ္ၚးနူပရေၚ်စသုၚ်မံၚ်စံၚ်ဂှ်တုဲ ဒးစဵုဒၞာကဵုကောန်ၚာ် နူဒးဒုၚ်ပျဲပျာံ ရောၚ်၊ ဒးထံက်ပၚ်သြန်ကဵုကောန်ၚာ်ရောၚ်၊

ဒးကဵုအထံက်အပၚ်ပရေၚ်ထတ်ယုက် ရောၚ်၊ ဒးကဵုအခေါၚ်ဗ္တောန်ပညာရောၚ်၊ ဒးကၠောန်ကဵုစရၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်ရောၚ် မပ္တံသာ်ဝွံ တာလျိုၚ်တံမနွံရ။¹⁴ ဇၟာပ်ကောန်ၚာ်သၟတ်တံ အခေါၚ်မံၚ်စံၚ်ကဵုမိမမွဲမွဲ(ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ်) မိမသီုၜါ မၞုံရ။

မ္ၚးနူရန်တၟံ သွက်ဖဵုပရဲကောန်ၚာ်တုဲ မုဟိုတ်လဵုမှ ဖါဲပ္တိတ်ကောန်ၚာ် နူဇရေၚ်မိမတံအတေၚ်အဓမ္မ ဟွံဂွံ။¹⁵ ယဝ်ကၠောန်သ္ပသာ်ဂှ်မ္ဂး သွက်ကောန်ၚာ် ညံၚ်ဂွံဒှ်တၚ်ရုဲစှ်ခိုဟ်အိုတ်ဟေၚ် မ္ဒးကၠောန်သ္ပရောၚ်။ အခါကေတ်အခေါၚ်နူကောန်ၚာ်မ္ဂး မဒးချပ်သီု အာယုက်ကေုာံ တရံၚ်က္ဍုဟ်လညာတ် ကောန်ၚာ်ဂှ်ကီု ရ။

မ္ၚးဂှ် မၞိဟ်ထိၚ်ဒဝ်ကဵု ကောန်ၚာ်ဟၟဲမ္ဂး ကောန်ထံၚ်ညးဗြဴဝွံ အာတ်မိက်အခေါၚ်စွံကောန်ၚာ် ဇရေၚ်ဇကု စဵုကဵု ကောန်ၚာ်ပေၚ်အာယုက် ၆ သၞာံ ဂွံမာန်ရ။¹⁶ ပ္ဍဲအကာဲအရာသာ်ဂှ်တှ်ေ သၞာဲဒဴထံၚ်စာတ်ဝွံ တာလျိုၚ် မၞုံသွက်ဂွံကဵုပရေၚ်မၚ်မွဲရံၚ်စံၚ် ကေုာံ မံၚ်စံၚ်စသုၚ်ပရေၚ်ထက်ယုက်ကောန်ၚာ်မွဲရ။¹⁷

ကောန်ၚာ်ဟွံကလိဂွံ ပွမမၚ်မွဲရံၚ်စံၚ်နူသ္ၚိကၟိန်ပွဳပွူတံဂှ် အာစွံကောန်ၚာ် ဇရေၚ်ဌာနမၚ်မွဲရံၚ်စံၚ်ယာယဳကေုာံ ဌာန လွဳလွတ်ရံၚ်စံၚ်ကောန်ၚာ် မနွံသၟဝ်တဲ ဌာနက္ဍိုက်က္ဍိုပ်ညးဒုၚ်ကာပရေၚ်မၞိဟ် မာန်ရ။¹⁸

မိမ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ညးထိၚ်ဒဝ်တံ ပ္ကီုကြာန်ကုကောန်ၚာ်၊ ကၠောန်သ္ပ သုၚ်စောဲနနဲဗၠေတ် လ္တူကောန်ၚာ် ကေုာံ ပျဲပျာံနနဲတၞဟ် မ္ဂး မဒးဒုၚ် အမှုဒုဟ်ဒဏ် ရာဇဝတ် ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် အမှုဓမ္မဝတ် မာန်ရ။¹⁹  ဥပမာ သ္ကဵုကောန်ၚာ်မွဲ ကၠောန်ကမၠောန်ဗြဴစရာဲဍုၚ်မ္ဂး မဒှ်အမှုဒုဟ်ရာဇဝတ်ရောၚ်။²⁰

တာလျိုၚ် မဆေၚ်စပ်ကဵု သၠုဲသြန်

မိမကောန်ၚာ်မွဲမွဲဝွံ မၞုံကဵုတာလျိုၚ်မဒးထံက်ပၚ်ကု ကောန်ၚာ်ရောၚ်။²¹

ယဝ်မိမတံဟွံကဵုအထံက်အပၚ် ကုကောန်ၚာ်ၜိုတ်ပၟိက်မၞုံဂှ်မ္ဂး နကဵုကောန်ၚာ် အခေါၚ်အာတ်ကေတ်သြန်ထံက်ပၚ် လၟေၚ်ဂိတု နူမိမတံ ဂွံဒၟံၚ်ရ။²²

တန်တဴကဵုအကာဲအရာတုဲ ညံၚ်သ္ဂောံဂွံ အထံက်အပၚ်သၠုဲသြန်နူ အပါကောန်ၚာ်ဂှ်²³ ကဵုအလဵုဇကုကောန်ၚာ်၊ နကဵုယာဲကောန်ၚာ် ဟွံသေၚ်မ္ဂး နကဵုညးထိၚ်ဒဝ်ကောန်ၚာ် နကဵုဥပဒေပြဝေဏဳရာဇဝတ် စောဲအမှုမာန်ရ။ သွက်ဂွံစောအမှုသာ်ဂှ်ဝွံ ဟွံဆေၚ်စိုပ်ကဵု မိမညးၜါ ပွမပရးထောံလဝ်ညးသ္ကံ ဟွံပရးထောံလဝ်ညးသ္ကံဂှ်ရ။²⁴

ဌာနလွဳလွတ်ရံၚ်စံၚ်ကောန်ၚာ်

ကောန်ၚာ်ဝွံ မိမ ဟွံသေၚ်မ္ဂး ညးထိၚ်ဒဝ်ဟၟဲမ္ဂး၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ပွမမံၚ်ကဵုမိမ၊ ညးထိၚ်ဒဝ်တံဂှ် သွက်ကောန်ၚာ် ဟွံဒှ်ခိုဟ်အိုတ်မ္ဂး မဒးစွံကောန်ၚာ် ပ္ဍဲ ဌာန်လွဳလွတ်ရံၚ်စံၚ်ကောန်ၚာ် ဂှ်ရောၚ်။²⁵

ဥပမာ ကောန်ၚာ်မၞုံပၟိက်ကဵု အထိၚ်ဒဝ်အရံၚ်အစံၚ် ကေုာံ အကာဲအရာလ္ၚဵုဂှ် ကောန်ၚာ်လုတ်လောန်ဒး အမှုရာဇဝတ်မ္ဂး ပွမစွံပ္ဍဲသၟဝ်အမၚ်မွဲ အရံၚ်အစံၚ် ဌာန်ဗ္တောန်ကောန်ၚာ်။²⁶ ကောန်ၚာ်မဒးဒုၚ်စောဲလဝ်ဂဗုတ်ဂှ်ကာလ အဃောမဂၠိုက်ဂၠာဲစၟဳစၟတ်ဒၟံၚ်အမှု ကေုာံ မဒးပတဝ်မုက်ကဵု အမှုပ္ဍဲရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်တှ်ေ စွံပ္ဍဲဌာန်လွဳလွတ်ရံၚ်စံၚ်ကောန်ၚာ် ဂွံဒၟံၚ်ရ။²⁷

စိုပ်ကာလအကာဲအရာဟွံပြေပြံၚ်ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ်မှ ဒၞာဲရံၚ်စံၚ်ကောန်ၚာ်ဒၞာဲတၞဟ်ဟ်တံဂှ်တှ်ေ မဒးချပ်ရောၚ်။ အခါဂှ်မ္ဂးညံၚ်သ္ဂောံပတုဲ နကဵုအခိၚ်အောန်န် မဒးစဳဇန်ရ။²⁸

ပွမမၚ်မွဲအရံၚ်အစံၚ်စဵုဒၞာ သွက်ကောန်ၚာ်မွဲဂှ် ပၟိက်မၞုံမံၚ်ရောၚ် ခယျမ္ဂး ညးဂှ်ဒှ်ဒှ် ကဵုပရိုၚ်ကု သၞာဲဒဴညးဒုၚ်ကာပရေၚ်မၞိဟ် မာန်ရ။²⁹

သၞာဲဒဴညးဒုၚ်ကာပရေၚ်မၞိဟ် စၟတ်သၟာန်ကဵု အမှုူရောၚ်။ လုတ်လောန်လဝ်အမှုရာဇဝတ် လ္တူကောန်ၚာ်ရောၚ် ခယျမ္ဂး နကဵုသၞာဲဒဴ မဒးကဵုပရိုၚ်ကဵု ရုၚ်ဗၠာဲသၟိၚ် မဆေၚ်စပ်ဂှ်ရောၚ်။³⁰

တဳကၠးအာ ဒုဟ်မ္ဂးနကဵုနာဲဗ္စာဝွံ သ္ကဵုညးမလုတ်လောန်ဒုဟ် နဒဒှ်ဒုဟ်ဒဏ် မဒးလေဲကဵုသြန် ကုကောန်ၚာ်ရောၚ် ။³¹

မိမ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ညးထိၚ်ဒဝ်တံ ပ္ကီုကြာန်ကုကောန်ၚာ်၊ ကၠောန်သ္ပ သုၚ်စောဲနနဲဗၠေတ် လ္တူကောန်ၚာ် ကေုာံ ပျဲပျာံနနဲတၞဟ် မ္ဂး မဒးဒုၚ် အမှုဒုဟ်ဒဏ် ရာဇဝတ် ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် အမှုဓမ္မဝတ် မာန်ရ။³²  ဥပမာ သ္ကဵုကောန်ၚာ်မွဲ ကၠောန်ကမၠောန်ဗြဴစရာဲဍုၚ်မ္ဂး မဒှ်အမှုဒုဟ်ရာဇဝတ်ရောၚ်။³³

ရီုဗၚ်ကု ကောန်ၚာ် သ္ဂောံဂြိပ်တိတ်နူသ္ၚိ၊ ပၞုက်လဝ်ကဵုကောန်ၚာ် မဂြိပ်ကၠုၚ်လဝ်နူသ္ၚိ၊ ဟွံသေၚ်မ္ဂး ဆေဝ်တာကောန်ၚာ်ညံၚ်ဂွိုအ်စဴသ္ၚိတံဂှ် ဒှ်ဒုဟ်ရာဇဝတ်ရ။³⁴

အမှုပလီုပလာ်ကောန်သမ္ဘာညး၊ ပွမစကာကဵုကၠောန်ဗြဴစရာဲဍုၚ် ကေုာံပွမသုၚ်စောဲဗၠေတ်ပျဲပျာံတၞဟ်ဟ်

ပွမ ဆက်ဆောံလိၚ် ဖအာဓရ်မေထုန် ကဵု သၟတ်ဗြဴမဟွံပေၚ် ၁၆ သၞာံဏီ မ္ဂး နနဲလဵုဒှ်ဒှ် အာစိုပ်ဒဒှ် ပလီုပလာ်ကောန်သမ္ဘာညးရ။³⁵

လုတ်လာန်ပလီုပလာ် ကောန်ၚာ်ဗြဴ သၟဝ်အာယုက် ၁၂ သၞာံမ္ဂး ဒဏ်ထံၚ် ၂၀ သၞာံ စဵုစိုပ် ဒဏ်ထံၚ် မွဲအာယုက် မဒးဒုၚ်ဖျေံဒုဟ်ဒဏ်မာန်ရ။³⁶

သၟတ်ဗြဴ အာယုက်လ္တူ ၁၆ သၞာံ ဟွံဂွံတၚ်တုပ်စိုတ်မွဲသာ် လုတ်လောန်ဖအာဓရ်မေထုန် မ္ဂး အာစိုပ်ဒဒှ် ပလီုပလာ်ကောန်သမ္ဘာညးရ။³⁷

ပွမဒွံလုက်ကောန်ၚာ် နကဵုစိုတ်ကာမ ဝွံလေဝ် မဒှ် အမှုရာဇဝတ်ရ။³⁸

ဂွံတၚ်တုပ်စိုတ်ကုကောန်ၚာ်ကဵုဒှ် ဟွံဂွံကဵုဒှ် သ္ကဵုကောန်ၚာ်ကၠောန် ဗြဴစရာဲဍုၚ် ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် သ္ကဵုပါလုပ်ပ္ဍဲ ရုပ်ဗီု ရုပ်ဒမျိုၚ် မကဵုဖျုန်စိုတ်ကာမတံတုဲ ကၠောန်သ္ပသုၚ်စောဲနနဲဗၠေတ်မ္ဂးလေဝ် နဒဒှ်လုတ်လောန်အမှုရာဇဝတ်ရ။³⁹

ဗွဲအဓမ္မ သ္ကဵုထပ်တဲ ဟွံသေၚ်သာ်ဝွံ ကဵုအခေါၚ်ထပ်တဲတံဂှ်လေဝ် မဒှ်အမှုရာဇဝတ်ရ။⁴⁰

ကောန်ၚာ်ဝွံ ၜိုန်ဟွံကၠောန်ဗြဴစရာဍုၚ်ကီုလေဝ် သ္ကဵုကၠောန်ကမၠောန်ပ္ဍဲရုၚ်ကမၠောန် မဆေၚ်စပ်ကဵုကာမတံဂှ် တှ်ေလေဝ် အာစိုပ်ဒဒှ် အမှုရာဇဝတ်ရ။⁴¹

ပွမစကာကဵုကၠောန်ဗွဲအဓမ္မ

မ္ၚးနူပွမဖျေံဒုဟ်ဒဏ်ထံၚ် ကေုာံ ကမၠောန်ဇြိုၚ်ၚ် ကုမၞိဟ်အာယုက် ၁၈ သၞာံ ကေုာံဗွဲလ္တူတံဂှ် ကီု ကေုာံနူအကာဲအရာကာမံက်တိုန်ပ္ဍဲဍုၚ်တှ်ေ ပွမစကာကဵုကၠောန်နနဲအဓမ္မတံဂှ် ဆေဝ်တာလဝ်ရ။⁴²

ပွမစကာကဵုကၠောန်နနဲအဓမ္မတံဂှ် တေၚ်စိုပ်ကု သၞာဲဒဴဆက်ဆောံ ဂကောံဗော်သၟာကမၠောန်ဍုၚ်သ္အာၚ်ဗဟဵု (ILO) မမာန်ရ။ နကဵုညးဒးဒုၚ်ဂိဆောံတံဝွံ ဟွံဒးဂွိၚ်ဖေက်ကဵု ပွမဒးဒုၚ်ကလေၚ်စောဲအမှု၊ ဒးဒုၚ်ပလီုပလာ်ကဵုဒဒိုက် ဟွံသေၚ်မ္ဂး ဒးဒုၚ်ကလေၚ်ပၠန်ပ္ကီုကဵု နနဲမွဲမွဲတံဂှ်တုဲ အခေါၚ်အာတ်မိက်ကေတ် သြန်လေဲမွဲမွဲ မာန်ဂှ်ကဵုလဝ်အခေါၚ်အရာရ။

အာယုက်ပေၚ် ၁၈ သၞာံ၊ ၜက်နူ ၁၈ သၞာံတုဲမှ အခေါၚ်ယိုက်ဂၠေၚ်တာလျိုၚ်ပၞာန်မနွံတုဲ ယဝ်ရ ဟွံပေၚ် ၁၈ သၞာံမွဲသာ် ပွမကော်ပၠုပ် ပ္ဍဲဂကောံဗော်ရပ်လွဟ်တံဂှ်လေဝ် တေၚ်စိုပ်မာန်ရ။⁴³

ပွမဒးဒုၚ်ကူသာန်သွံရာန်မၞိဟ်

နနဲလဵုဒှ်ဒှ် ပွမကူသာန်သွံရာန်မၞိဟ်ဝွံ ဟွံလုပ်သၞောဝ်ရ။ ကူသာန်သွံရာန်မၞိဟ် သၟဝ်အာယုက် ၁၈ သၞာံ မ္ဂး မဒးဒုၚ်ဖျေံဒုဟ်ဒဏ် ဗွဲမသ္ကာတ်မြဟ်မာန်ရ။⁴⁴

ဗွဲသၟဝ်ဥပဒေလၟုဟ်ဝွံ ပ္ဍဲအကာဲအရာ ဒးဒုၚ်စကာနနဲအဓမ္မ ပါလုပ်မွဲဒကုတ်မွဲဒကဴ ပ္ဍဲကဵုကူသာန်သွံရာန်မၞိဟ်မ္ဂး ရပ်စပ်မၞိဟ်ဒးဒုၚ်လုတ်လောန်ဂှ်ဟွံဂွံရ။⁴⁵

ညးဒးဒုၚ်လုတ်လောန်ဂှ် ကဵုပရိုၚ်ကု ဒပ် မလဒမ်ကၠေံကဵု ပွမကူသာန်သွံရာန်မၞိဟ် မဒက်ပ္တန်လဝ်သၟဝ် ဥပဒေသရိုဟ်ကၠေံပွမကူသာန်သွံရာန်မၞိဟ် (၂၀၀၅) ဂှ် ဂွံမာန်ရ။

နကဵုဥပဒေဂှ်ဝွံ ညးဒးဒုၚ်လုတ်လောန်ဂှ် စောဲအမှုကုညးလုတ်လောန် နကဵု အမှုရာဇဝတ် သၟးဟွံက သီုအမှုဓမ္မဝတ် ဗွဲတၞဟ်သက်က် မာန်တုဲ အထံက်အပၚ်မၞုံပၟိက်သွက်ညးတေံ၊ ဥပမာတှ်ေ ဒၞာဲမံၚ်ယာယဳမွဲချိုန်ခဏတံ၊ ပွမရံၚ်စံၚ်စပ်ကဵုပရေၚ်ထတ်ယုက် ကေုာံ အထံက်အပၚ်ပရေၚ်မၞိဟ် တၞဟ်ဟ်တံ လေဝ် ကေတ်ဂွံမာန်ရ။⁴⁶

ပ္ဍဲဥပဒေဂှ်ဝွံ နဒဒှ် တၞဟ်နသ္ဂောံစဵုဒၞာကဵု ညးဗြဴ ကေုာံ ညးသၟဝ်အာယုက် ၁၈ သၞာံတံဂှ်တုဲ ကၟာတ်တြၚ်စၟဳစၟတ်၊ လိက်တၞးပ္တိုန်ထ္ၜး ပ္ဍဲရုၚ်တံဂှ် ဟွံကဵုအခေါၚ်ညးဂမၠိုၚ်ဗဵု၊ ကၠာနူဂွိုအ်လလောၚ်တြး တၚ်ဂၞၚ်အမှုတံ ကုညးဂမၠိုၚ်ဏီဂှ် ဒးအာတ်အခေါၚ်အမိၚ်ဗွဲမလုပ်သၞောဝ် နူညးတာလျိုၚ်တံ ပါလုပ်ရ။⁴⁷

ဇၟာပ်ကောန်ၚာ်သၟတ်တံ အခေါၚ်ကၠောန်ကမၠောန်၊ အခေါၚ်ဂွံဇူ၊ အခေါၚ်ဂွံအခိၚ်သၠး မနွံရ။⁴⁸ ကောန်ၚာ်သၟတ်တံလေဝ် နနဲတုပ်ကဵုမၞိဟ်ဇၞော်တံကီဵု အခေါၚ်အရာသၟာကမၠောန်တံ ဂွံဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်တုဲ အစဵုဒၞာတၞဟ်ဟ်တံလေဝ် ထပ်ဂွံမာန်ရ။

ပ္ဍဲကဵု ကမၠောန်ဗြဴစရာဲဍုၚ်၊ ပ္တိတ်ရုပ်ဗီု၊ ရုပ်ဒမျိုၚ် မကဵုဖျုန်ကဵုစိုတ်ကာမ၊ ကမၠောန်ကၠောန်ပ္တိတ်ဂဥုဲၜူမာဲတံ ကေုာံ ကမၠောန် မဆေၚ်စပ်ကဵု ခတှ်တုဲ စကာနနဲအဓမ္မတံ⁵⁸  ကမၠောန်ပရေံပရေံဗီုဂှ်တံဂှ်တှ်ေ⁵⁹  ကောန်ၚာ်လဵုမွဲစကာဟွံဂွံ။ ရံၚ်ပ္ဍဲ ကဏ္ဍ ပွမကၠောန်သ္ပသုၚ်စောဲ နနဲဗၠေတ်၊ ပွမပျဲပျာံပ္ဍဵုပ္ဍိုက်ဂဝဵုဂဝိုက်တံဂှ် ညိ။

ကော်စကာကောန်ၚာ် သ္ဂောံကေတ်တာလျိုၚ် ပ္ဍဲဂကောံရပ်လွဟ်တံ ဟွံဂွံရ။⁶⁰ ကုမၞိဟ် အာယုက်သၟဝ် ၁၈ သၞာံတံဂှ်လေဝ် လ္ပကဵုအာ ယိုက်ဂၠေၚ်ကာပၞာန်ဒၞာဲ ပေါဲဗ္တိုတ်က္တဵုဒှ် သ္ကာတ်တ် ဂှ်ညိ။⁶¹

စကာကောန်ၚာ်တံ ပ္ဍဲကဵုဒၞာဲ ပရေၚ်ထတ်ယုက်၊ ပရေၚ်ဂီုကၠီု၊ ပရေၚ်စရိုတ်ဒ္ဂေတ်တံ⁶² လီု မပ္တံကဵု ဒၞာဲဝေၚ်ပး၊ ဒၞာဲသွံအရက်တံ⁶³ ဂှ် ညိမှသ္ကဵုကၠောန်ဟွံဂွံ။

ညိမှ သ္ကဵုကၠောန်ဟွံဂွံ။ ညံၚ်သ္ဂောံတီဂၠိုၚ်ၚ် လ္ၚတ် ပ္ဍဲ အခေါၚ်အရာ သၟာကမၠောန် ဂှ် ညိ။

ကောန်ၚာ်ဂမၠိုၚ် ကေုာံ ပွမကေတ်တာလျိုၚ် စပ်ကဵုအမှုဒုဟ်တၚ်

အခေါၚ်အရာမၞး၊ ပွမဗဂီုကၠီုဗၠးဘဲ၊ အရံၚ်အစံၚ် ကေုာံ ပွမကေတ်တာလျိုၚ်စပ်ကဵုအမှုဒုဟ်တၚ် တံဂှ် တန်တဴဒၟံၚ်ကဵု အာယုက် အခိၚ်စဒးဒုၚ်စောဲစပ်နကဵုအမှုဒုဟ်တၚ်မွဲဂှ်ရောၚ်။

ပွမရပ်ဂတ်

တမ်ဟိုတ်မဒးရပ်ဂတ် ကေုာံအမှုဒုဟ်တၚ်တံဂှ် နူကဵုဗၠာဲသၟိၚ် မဒးသောၚ်ထ္ၜးကဵုကောန်ၚာ် ဗွဲမကၠိုဟ်လောဲဂှ်ရောၚ်။5⁶⁸

အခိၚ်ရပ်ဂှ်တှ်ေ စုတ်ဂါဴတဲကုကောန်ၚာ် ကေုာံ၊ ရပ်ကၠေၚ်ဗီုပြၚ်နဲတုပ်သာ်ဂှ်ဟွံဂွံရ။⁶⁹

အဃောရပ်ဂှ် နူကဵုဗၠာဲသၟိၚ် ပွမဘဗဟေက်ကေုာံပွမပျဲပျာံကောန်ၚာ် ကၠောန်သ္ပဟွံဂွံရ။⁷⁰

အခၚ်ရပ်လဝ်ကောန်ၚာ်ဂှ် မဒးကဵုပရိုၚ်ကဵု မိမ ဟွံသေၚ်မ္ဂးညးထိၚ်ဒဝ်ကောန်ၚာ်ဓဝါဲဂှ်ရောၚ်။⁷¹

မဒးကဵုအခေါၚ်ကုကောန်ၚာ်ဂှ် ဆဵုကဵုမိမ၊ ညးထိၚ်ဒဝ်၊ မသ ကေုာံညးရေၚ်တၠုၚ်သၞောဝ်ရောၚ်။⁷²

ပွမပလံၚ်ဗ္စိုပ်၊ ပွမဂိုၚ်ဒေပ်လဝ် ကေုာံ ပွမဒုၚ်လျိုၚ်ကဝံၚ်

ကောန်ၚာ်သၟတ်တံ ဂှ် ပွမဒက်ကၠေၚ်လဝ်မွဲစွံကဵုမၞိဟ်ဇၞော်တံ၊ ပွမပလံၚ်ဗ္စိုပ်မွဲစွံကုမၞိဟ်ဇၞော်တံဟွံဂွံရ။⁷³

ညးဗြဴတံဝွံလေဝ် ပၟၚ်ထံၚ်ညးဗြဴတံရ မဒးစဳဇန်ထိၚ်ဒဝ်ကဵုရောၚ်။⁷⁴

ကောန်ၚာ်သၟတ်တံဝွံ ကဵုအမိၚ်ချုက် ပ္ဍဲစာတ်ဗၠာဲသၟိၚ်ကေုာံ ပ္ဍဲထံၚ် ဟွံဂွံရ။⁷⁵

ဒှ်မာန်မ္ဂး မဒးကလေၚ်အပ်ကဵု မိမ ဟွံသေၚ်မ္ဂး ညးထိၚ်ဒဝ်ဂှ်ရောၚ်။⁷⁶

နနဲအိုတ်ကၞောတ် ပလံၚ်ဗ္စိုပ်ကဵု ဒၞါဲထိၚ်ဒဝ်မၚ်မွဲကောန်ၚာ်တံလေဝ် ဂွံဒၟံၚ်ရ။⁷⁷

စောဲစပ်ကုကောန်ၚာ် နကဵုအမှုဗီုလဵုဒှ်ဒှ် မ္ဒးကဵုအခေါၚ်ဒုၚ်လျိုၚ်ကဝံၚ် ရောၚ်။⁷⁸

ပွမပ္တိုန်ရုၚ်စၟဳစၟတ်ဂဗုတ်

လှဲပြံၚ်ကၠောန်သ္ပ နနဲတၞဟ် ဟွံသ္ပမ္ဂး မဒးလှဲပြံၚ်ကဵု ရုၚ်ဂဗုတ် ကောန်ၚာ်သၟတ် မဆေၚ်စပ်ဂှ် ဗွဲမပြဟ်ရောၚ်။⁷⁹

ရုၚ်ဂဗုတ်ကောန်ၚာ်သၟတ် ဝွံအလါစၟဳစၟတ်ကောန်ၚာ်မ္ဂး မဒးဒှ် ရုၚ်တၞဟ်သက်က် ဟွံသေၚ်မ္ဂး ပ္ဍဲလွဳမာန် ဒၞာဲရုၚ်ဂဗုတ်မၞိဟ်ဇၞော် ဟွံသေၚ်ဂှ်ရ။⁸⁰

အမှုကောန်ၚာ်သၟတ်ဝွံ မဒးစၟတ်ကလၚ်ဗွဲမပြဟ်အိုတ်ရောၚ်။⁸¹

ရုၚ်ဂဗုတ်ကောန်ၚာ်သၟတ်ဝွံ မဒးကဵုက္ဍိုပ်ကဵုပွမဓဝ်ယာတုဲ မဒးဒှ် သ္ဂုတ်သွာတ်ခိုဟ်အိုတ် သွက်ကောန်ၚာ် ဂှ်ရောၚ်။⁸²

မိမ ဟွံသေၚ်မ္ဂး ညးမထေက်ကြိုက်မွဲမွဲ စၞးကောန်ၚာ် သ္ဂောံခၠေဝ်သှ်ဝှ် တၚ်ပၠုပ်ဂလာန် တၚ်ပ္တိတ်ဟီုတံဂှ် နူကဵုရုၚ်ဂဗုတ် မဒးကဵုအခေါၚ်ရောၚ်။⁸³

ပ္ဍဲရုၚ်ဂဗုတ် ၊ ပ္ဍဲဗ္ဒမ်ဂဗုတ် စၟတ်အမှုကောန်ၚာ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ညးဂမၠိုၚ်တံ အခေါၚ်တိတ်လုပ်ဟွံမွဲရ။ မိမ၊ ဂြောဝ်ဂတာ၊ ညးထိၚ်ဒဝ်၊ မသ ကေုာံ သက်သဳနမတ်တံ၊ ညးဒုၚ်ကာရုၚ်ဂဗုတ်တံ သာ်ဝွံ မၞိဟ်ဆေၚ်စပ်ဒၟံၚ်ကဵု အမှုတံဂှ်ရ လုပ်တိတ်ဒၞာဲဗ္ဒမ်စၟတ်ဂဗုတ် ကောန်ၚာ်တံ မဂွံရ။ သွက်ညးတၞဟ် အခေါၚ်လုပ်တိတ်ဂှ် နာဲဗ္စာ သ္ဒးသ္ဂုတ်သွာတ်ကဵုရောၚ်။⁸⁴

မ္ၚးနူတၚ်ရန်တၟံ သွက်ကောန်ၚာ်သ္ဂောံဒှ်ဖဵုဂှ်တုဲ တၚ်ဏှ်ပရိုၚ်အမှုဂမၠိုၚ်ဂှ် အခေါၚ်ဓမံက်ထ္ၜးပ္တိတ်ဟီုလ္တူမဳဒဳယာ ဟွံဂွံရ။⁸⁵

ကောန်ၚာ်မဒးဒုၚ်လုတ်လောန် ကေုာံကောန်ၚာ် မပ္တိတ်ဟီုသက်သဳတံ ညံၚ်သ္ဂောံဂီုကၠီုဗၠးၜး ကေုာံ အမၚ်မွဲအရံၚ်စံၚ်နကဵု ဥပဒေဂှ် မ္ဒးကဵုရောၚ်။⁸⁶

ပွမဖျေံအမိၚ် ကေုာံ ပွမခၠေဝ်သှ်ပ္တိုန်ဂလာန်

ဒုဟ်တၚ်မံက်ကၠးအာတုဲ ယဝ်ဖျေံဒုဟ်ဒဏ်မ္ဂး နကဵုနာဲဗ္စာဝွံ ဒုဟ်ဒဏ်မပ္တဝ်က္ဍိုပ်ကဵုဖဵုပရဲ ကေုာံ သ္ကဵုဒ္ဂေတ်စရိုတ် ကောန်ၚာ်သ္ဂောံပြံၚ်လှာဲကၠုၚ်ဂှ်ရ မ္ဒးဖျေံရောၚ်။69⁸⁷

ဖျေံအမိၚ် မ္ဂး အာယုက်ကောန်ၚာ်၊ ဒ္ဂေတ်စရိုတ် ၊ အကာဲအရာ ပရေၚ်ကာယ ကီု စိုတ်ကီု တံ သၟးဟွံက ပရူပရာတၞဟ်ဟ်တံလေဝ် မဒးပၠုပ်ကူချပ်ရောၚ်။.⁸⁸

တန်တဴကဵု အာယုက်တုဲ ဒုဟ်ဒဏ်နာနာ ပြံၚ်လှာဲအာမာန်ကီုလေဝ် ကောန်ၚာ်သၟတ်မွဲ ဒးဒုၚ်ဖျေံထံၚ်ဂၠိုၚ်နူ ၁၀ သၞာံ ဟွံဂွံ။⁸⁹

အမှုဒုဟ်ဒဏ်ဂှ် ၜိုန်အမှု ဒးဒုၚ် ဒဏ်ဂမ္စိုတ် ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ဒဏ်မွဲအာယုက်

ကီုလေဝ် ကောန်ၚာ်သၟတ်မွဲ ဒးဒုၚ်ဖျေံထံၚ် ၇ သၞာံ ရ ဂွံ။⁹⁰

ရုၚ်ဂဗုတ်ကောန်ၚာ် သည် ဝွံ ဗွဲဓမ္မတာတှ်ေ ဖျေံဒဏ်ထံၚ်ဟွံဂွံ။⁹¹

တၚ်ရန်တၟံ ပွမဖျေံဒုဟ်ဒဏ် နူကဵုရုၚ်ဂဗုတ်ကောန်ၚာ် ဂှ် သ္ဂောံ ပလေဝ်ပလေတ် ဒ္ဂေတ်စရိုတ်ကောန်ၚာ်ဂှ်မရ ဒှ်တုဲ သွက်သ္ဂောံကဵု ဒုဟ်ကု ကောန်ၚာ်ဟွံသေၚ်။⁹²

ပွမလှဲပြံၚ်ကၠောန်သ္ပ နနဲတၞဟ်

ကု အမိၚ် ၊ သ္ဂုတ်သွာတ် ရုၚ်ဂဗုတ်ဖျေံနၚ်တံ ဂှ် နကဵု ကောန်ၚာ်သၟတ်မွဲဂှ် အခေါၚ်ဒုၚ်ခၠေဝ်သှ် ပ္တိုန်ဂလာန် မနွံရ။⁹³

ဖန်နူဒးဖျေံထံၚ်တှ်ေ မဒးကဵုက္ဍိုပ်ကဵု ပွမလှဲပြံၚ်ကၠောန်သ္ပ နနဲတၞဟ် ဂှ်ရောၚ်။⁹⁴

လှဲပြံၚ်ကၠောန်သ္ပကဵု နနဲတၞဟ် ဟွံသ္ပကဵုမ္ဂး မဒးပလံၚ်ဗ္စိုပ်ကဵု ရုၚ်ဂဗုတ်ကောန်ၚာ်ဗွဲမပြဟ်ရောၚ်။⁹⁵

အခါလှဲပြံၚ်ကၠောန်သ္ပကဵု နနဲတၞဟ် မ္ဂး မဒးပၠုပ်ကူချပ် တၚ်ဂၞၚ်လ္ၚဵုတံဂှ်ရောၚ်။ သဘဴအမှု ဒုဟ်ဒဏ်၊ အာယုက်၊ တရံၚ်တဍုဟ်ပရေၚ်စိုတ်ကောန်ၚာ်၊ အမှုဒုဟ်ဒဏ်တြေံ နွံ ဟၟဲ၊ ကေုာံ လ္တူပွမဗဂီုကၠီုဗၠးဘဲ ဌာန်ကွာန်အရာပ် နွံဟွံမွဲတံ မပါလုပ်ရ။⁹⁶

ကောန်ၚာ်မၞုံအပ္ဍဲထံၚ်စာတ်တံ ဂမၠိုၚ်

မဒးစွံတရး ကဵု ကောန်ထံၚ်မၞိဟ်ဇၞော်တံရောၚ်။ အခေါၚ်ဂွံစၟတ်ယဲ နကဵုအခိၚ်ဍာံဍာံ၊ အခေါၚ်ဂွံဆဵုကဵု ကၟုဲပလုၚ် နကဵုအခိၚ်ဍာံဍာံ ကေုာံ အခေါၚ်ဂွံအထံက်အပၚ် စပ်ကဵုပရေၚ်ပညာတံ မၞုံရ။⁹⁷

ပွမစကာကဵုကၠောန်ကမၠောန်ဇြိုၚ်ၚ် ဟွံသေၚ်မ္ဂး ပွမပလံၚ်ဗ္စိုပ် ဗ္ဒိုပ်ထိၚ်ဒဝ် မၞုံသၟဝ်အကောပ်အကာဲ ဌာနက္ဍိုက်ပ်ထံၚ်စာတ် ဂှ် သ္ပဟွံဂွံရ။⁹⁸