မာတိကာ
နကဵုဥပဒေကောန်ၚာ်သၟတ်(၂၀၁၉)ဝွံ သၟဝ်အာယုက် ၁၈ သၞာံ မ္ဂး သၟတ်ကောန်ၚာ် သာ်ဝွံ စၟတ်တၚ်လဝ်ရ။1 သွက်ကောန်ၚာ်မွဲဝွံ ဥပဒေပၠဒ္တန်လဝ် သွက်မၞိဟ်ဇၞော်တံ သၟးဟွံက အခေါၚ်ဗွဲတၟေၚ် တၞဟ်ဟ်တံကီု သီုကဵု အမၚ်မွဲအရံၚ်စံၚ်တံလေဝ် တန်တဴကဵု သကုတ်အခြာအာယုက်တုဲ အခေါၚ်ဒးဒုၚ်စသိုၚ်မနွံရ။
ဂတမတ်သၞောဝ်ဓရ်ဝွံ ဇၟာပ်ကောန်ၚာ်တံ တန်တဴကဵု ဂကူ၊ ဘာသာ၊ က္ဆံၚ်၊ အခိုက်ကၞာယေန်သၞာၚ်၊ ဒဒှ်ဂကူလိၚ်၊ က္ဆံၚ်ဒၟံၚ်မၞိဟ်တံတုဲ ညံၚ်ဟွံကၠောန်သ္ပပွမပါ်ပါဲဆက်ဆောံတုဲ ဟွံဒးဒုၚ်ပါ်ပါဲ သီုဒးကလိဂွံဒုၚ်စသိုၚ် အခေါၚ်အရာ တုပ်သၟဟ် ကေုာံ အမၚ်မွဲအရံၚ်စံၚ် တံရ။2
ဇၟာပ်ကောန်ၚာ်သၟတ်တံ ဟၟဲကဵုပွမပါ်ပါဲဆက်ဆောံတုဲ မဒးဂွံအခေါၚ်အရာ ကတ်ဗ္တောန်ပညာတန်မူလ ဗွဲမသက္ကုၚုဟ် ကေုာံ အခေါၚ်အရာပရေၚ်ပညာတၞဟ်ဟ်တံ မနွံရ။3
ဇၟာပ်ကောန်ၚာ်သၟတ်တံ အခေါၚ်ဒုၚ်ကေတ်အာဲ ကေုာံ အခေါၚ် ပိုၚ်ပြဳပိုန်ဒြပ် မနွံရ။4
ညးတြုံ ကေုာံ ညးဗြဴ ဗွဲမအောန်အိုတ် အာယုက်ပေၚ် ၁၈ သၞာံတုဲမှ သ္ပသၞက်ကရောဲ ထပ်တဲ မမာန်ရ။5
ဥပဒေတၟေၚ် ဗီုကဵု ဥပဒေ မဆေၚ်စပ်ကဵု ညးဗြဴကောန်ဗုဒ္ဓဘာသာ ဍုၚ်ဗၟာ သ္ပသၞက်ကရောဲဗွဲတၟေၚ် (၂၀၁၅)၊ ဥပဒေ အခိုက်ပြဝေဏဳ ဍုၚ်ဗၟာတံ ဝွံ အဆက်ဖဵုဍေံ နွံလ္တူကိစ္စ မပ္တံကဵု အခေါၚ်ထိၚ်ဒဝ်ကောန်ၚာ်၊ အခေါၚ်ရံၚ်စံၚ်လွဳပရာ ထံက်ပၚ်ကောန်ၚာ် တံ တၟာဂလိုၚ်ရ။6
တၞးလိက်စရၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်
တၞးလိက်စရၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ် ဝွံ မဒှ်သက်သဳအထံက်ခိုဟ်အိုတ် မထ္ၜးသက်သဳမာန်ကဵု အာယုက် မွဲရ။7
စရၚ်စၟတ်သမ္တီကွးဘာ၊ စရၚ်ကၟိန်သ္ၚိ၊ တၞးစၟတ်သမ္တီကောန်ဍုၚ် တံဂှ်လေဝ် မဒှ်အထံက်သက်သဳ သွက်အာယုက် ရ။8
ၜံၚ်ပ္တိတ်က္လိဂွံကောန်ၚာ်တုဲဗက်ဂှ် ပၠုပ်စရၚ်မ္ဂး စရၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ် ဂှ်ဂွံမာန်လောဲလောဲသွာသွာရ။9
က္တဵုဒှ်မၞိဟ်တုဲဗက်ဂှ် ပွမပၠုပ်စရၚ်သ္ပစၟတ်သမ္တီ
ဇၟာပ်ပ်ကောန်ၚာ်သၟတ်တံ က္တဵုဒှ်မၞိဟ်တုဲဗက်ဂှ် ဟၟဲကဵုဒးဒုၚ်ပါ်ပါဲ အခေါၚ်ဂွံပၠုပ်စရၚ်စၟတ်သမ္တီ ဗွဲမသက္ကုၚုဟ် မနွံဖအိုတ်ရ။10
ၜံၚ်လဝ်ကောန်ၚာ်ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲမ္ဂး တၞးလိက်မဆေၚ်စပ်တံဂှ် ညးဒုၚ်ကာရုၚ်ဂဥုဲတံ ပၠုပ်ကဵု ဇရေၚ် သ္ကိုပ်ဌာနပရေၚ်ထတ်ယုက်ပွိုၚ်ဍုၚ် (TMO) ဂှ်ရောၚ်။
ယဝ်ၜံၚ်ကောန်ၚာ်ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲဟွံသေၚ်မ္ဂး မိမ (ဟွံသေၚ်တှ်ေ) ညးထိၚ်ဒဝ် ဂှ် ဓဝါဲဂှ် ဒးအာစိုပ်ရုၚ်ဂဥုဲပွိုၚ်ဍုၚ် ဒၞာဲကြပ်ဂှ်တုဲ လိက်တၞးမ္ဒးပ္တိုန်တံဂှ် မဒးပ္တိုန်စရၚ် ဇရေၚ်သ္ကိုပ်ဌာနပရေၚ်ထတ်ယုက်ပွိုၚ်ဍုၚ်ရောၚ်။
ၜံၚ်ကောန်ၚာ်တုဲ ဓဝါဲဂှ် ပ္တိုန်စရၚ်တုဲမ္ဂး နူဌာနအလဵုအသဳ မဆေၚ်စပ်ဂှ် ပ္တိတ်ကဵု စရၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်ရောၚ်။11
စရၚ်ကၟိန်သ္ၚိ
ကောန်ၚာ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်တုဲဗက်ဂှ် အကြာ ၇ တ္ၚဲ နကဵု မိမ (ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ်) ညးထိၚ်ဒဝ် မဒးပၠုပ်ကဵု ပ္ဍဲစရၚ်ကၟိန်သ္ၚိရောၚ်။12
တၞဟ်နသ္ဂောံပၠုပ်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲ စရၚ်ကၟိန်သ္ၚိဝွံ မဒးအာ ဌာနလပါ် ပွိုၚ်ဍုၚ် (ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ်) ဌာနလပါ်ကွာန် နွံသၟဝ်တဲ ဌာနဝန်ဇၞော် ကောပ်ကာဲလၟိဟ်မၞိဟ်လုပ်ဍုၚ် ကေုာံ ဇြဟတ်လၟိဟ်ညးဍုၚ်ကွာန် တံ ဂှ်ရ။
တၞးလိက်အထံက်သက်သဳ မဆေၚ်စပ်ကဵု ဒဒှ်ကောန်ဍုၚ်
နကဵု ဥပဒေတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာဝွံ ဇၟာပ်ကောန်ၚာ်တံ အခေါၚ်ဂွံဒှ် ကောန်ဍုၚ် မနွံရ။13 ဆဂး ကောန်ၚာ်မၜံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဇကု ဟွံသေၚ် သာ်ဂှ် ပ္ဍဲဍုၚ်တၞဟ် နူမိမကောန်ဍုၚ်ဗၟာတံဝွံ ၜံၚ်ဗက်ဂှ် ဂွံအခေါၚ်အရာကောန်ဍုၚ်ဍိုက်ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ်ဂှ် ဟွံသေၚ်ရ။ အခေါၚ်အရာကောန်ဍုၚ်ဝွံ ဟိုတ်နူဆက်စပ်ဒၟံၚ်ကဵု ပရူပရာတၞဟ်ဟ်တံမဒှ်ရ။
ကောန်ၚာ်မၞုံကဵုအခေါၚ်ဂွံ တၞးလိက်အထံက်သက်သဳ မဆေၚ်စပ်ကဵု ဒဒှ်ကောန်ဍုၚ် ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် မၞုံကဵု အခေါၚ်ဂွံ တၞးစၟတ်သမ္တီကောန်ဍုၚ် တံဝွံ စနူ အာယုက် ၁၀ သၞာံတှ်ေ ကၠောန်ဂွံရ။ အာယုက်ပေၚ် ၁၈ သၞာံ၊ ၃၀ သၞာံ၊ ၄၅ သၞာံ တှ်ေ မဒးထပ်လှာဲပၠန်ရောၚ်။
ကၠောန် တၞးစၟတ်သမ္တီကောန်ဍုၚ်မ္ဂး မဒးအာ ဌာန ကောပ်ကာဲလၟိဟ်မၞိဟ်လုပ်ဍုၚ် ကေုာံ စၟတ်သမ္တီကောန်ဂကူ ဌာနလပါ်ပွိုၚ်ဍုၚ် မကြပ်ကဵုဇကုဂှ်ရ။
တၞးစၟတ်သမ္တီကောန်ဍုၚ်ဝွံ နဒဒှ် ဒၟုၚ်သက်သဳ ဇၟာပ်ပ်အကာဲအရာ နွံပၟိက်မံၚ်ရ။
ပ္ဍဲကိစ္စကေၚ်ကာ မပ္တံကဵု အာတရဴ၊ စကၠောန်ကမၠောန်၊ ရာန်တိရာန်ကလအ်၊ ထပ်တဲသၞက်ကရောဲ၊ ပၠုပ်သၠုဲပ္တိတ်သၠုဲ၊ ကေတ်စၠောံအထံက်အပၚ် သွက်ညးဟွံထတ်ယုက်ခိုၚ်ကၠိုက်တံ၊ ကောန်ၚာ် မၜံၚ်တိတ်ကၠုၚ် ကလိဂွံအခေါၚ်ဒဒှ်ကောန်ဍုၚ်တံ မဒှ်ရ။
ဝတ်တာလျိုၚ်ဗဗွဲသၞောဝ် သွက်သ္ဂောံမၚ်မွဲရံၚ်စံၚ် ကောန်ၚာ်
မိမ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ညးထိၚ်ဒဝ်ကောန်ၚာ်သၟတ် ဗဗွဲသၞောဝ်တံဝွံ သွက်ကောန်ၚာ်ဂွံမံၚ်ခိုဟ်ဟ်မာန် မ္ၚးနူပရေၚ်စသုၚ်မံၚ်စံၚ်ဂှ်တုဲ ဒးစဵုဒၞာကဵုကောန်ၚာ် နူဒးဒုၚ်ပျဲပျာံ ရောၚ်၊ ဒးထံက်ပၚ်သြန်ကဵုကောန်ၚာ်ရောၚ်၊
ဒးကဵုအထံက်အပၚ်ပရေၚ်ထတ်ယုက် ရောၚ်၊ ဒးကဵုအခေါၚ်ဗ္တောန်ပညာရောၚ်၊ ဒးကၠောန်ကဵုစရၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်ရောၚ် မပ္တံသာ်ဝွံ တာလျိုၚ်တံမနွံရ။14 ဇၟာပ်ကောန်ၚာ်သၟတ်တံ အခေါၚ်မံၚ်စံၚ်ကဵုမိမမွဲမွဲ(ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ်) မိမသီုၜါ မၞုံရ။
မ္ၚးနူရန်တၟံ သွက်ဖဵုပရဲကောန်ၚာ်တုဲ မုဟိုတ်လဵုမှ ဖါဲပ္တိတ်ကောန်ၚာ် နူဇရေၚ်မိမတံအတေၚ်အဓမ္မ ဟွံဂွံ။15 ယဝ်ကၠောန်သ္ပသာ်ဂှ်မ္ဂး သွက်ကောန်ၚာ် ညံၚ်ဂွံဒှ်တၚ်ရုဲစှ်ခိုဟ်အိုတ်ဟေၚ် မ္ဒးကၠောန်သ္ပရောၚ်။ အခါကေတ်အခေါၚ်နူကောန်ၚာ်မ္ဂး မဒးချပ်သီု အာယုက်ကေုာံ တရံၚ်က္ဍုဟ်လညာတ် ကောန်ၚာ်ဂှ်ကီု ရ။
မ္ၚးဂှ် မၞိဟ်ထိၚ်ဒဝ်ကဵု ကောန်ၚာ်ဟၟဲမ္ဂး ကောန်ထံၚ်ညးဗြဴဝွံ အာတ်မိက်အခေါၚ်စွံကောန်ၚာ် ဇရေၚ်ဇကု စဵုကဵု ကောန်ၚာ်ပေၚ်အာယုက် ၆ သၞာံ ဂွံမာန်ရ။16 ပ္ဍဲအကာဲအရာသာ်ဂှ်တှ်ေ သၞာဲဒဴထံၚ်စာတ်ဝွံ တာလျိုၚ် မၞုံသွက်ဂွံကဵုပရေၚ်မၚ်မွဲရံၚ်စံၚ် ကေုာံ မံၚ်စံၚ်စသုၚ်ပရေၚ်ထက်ယုက်ကောန်ၚာ်မွဲရ။17
ကောန်ၚာ်ဟွံကလိဂွံ ပွမမၚ်မွဲရံၚ်စံၚ်နူသ္ၚိကၟိန်ပွဳပွူတံဂှ် အာစွံကောန်ၚာ် ဇရေၚ်ဌာနမၚ်မွဲရံၚ်စံၚ်ယာယဳကေုာံ ဌာန လွဳလွတ်ရံၚ်စံၚ်ကောန်ၚာ် မနွံသၟဝ်တဲ ဌာနက္ဍိုက်က္ဍိုပ်ညးဒုၚ်ကာပရေၚ်မၞိဟ် မာန်ရ။18
မိမ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ညးထိၚ်ဒဝ်တံ ပ္ကီုကြာန်ကုကောန်ၚာ်၊ ကၠောန်သ္ပ သုၚ်စောဲနနဲဗၠေတ် လ္တူကောန်ၚာ် ကေုာံ ပျဲပျာံနနဲတၞဟ် မ္ဂး မဒးဒုၚ် အမှုဒုဟ်ဒဏ် ရာဇဝတ် ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် အမှုဓမ္မဝတ် မာန်ရ။19 ဥပမာ သ္ကဵုကောန်ၚာ်မွဲ ကၠောန်ကမၠောန်ဗြဴစရာဲဍုၚ်မ္ဂး မဒှ်အမှုဒုဟ်ရာဇဝတ်ရောၚ်။20
တာလျိုၚ် မဆေၚ်စပ်ကဵု သၠုဲသြန်
မိမကောန်ၚာ်မွဲမွဲဝွံ မၞုံကဵုတာလျိုၚ်မဒးထံက်ပၚ်ကု ကောန်ၚာ်ရောၚ်။21
ယဝ်မိမတံဟွံကဵုအထံက်အပၚ် ကုကောန်ၚာ်ၜိုတ်ပၟိက်မၞုံဂှ်မ္ဂး နကဵုကောန်ၚာ် အခေါၚ်အာတ်ကေတ်သြန်ထံက်ပၚ် လၟေၚ်ဂိတု နူမိမတံ ဂွံဒၟံၚ်ရ။22
တန်တဴကဵုအကာဲအရာတုဲ ညံၚ်သ္ဂောံဂွံ အထံက်အပၚ်သၠုဲသြန်နူ အပါကောန်ၚာ်ဂှ်23 ကဵုအလဵုဇကုကောန်ၚာ်၊ နကဵုယာဲကောန်ၚာ် ဟွံသေၚ်မ္ဂး နကဵုညးထိၚ်ဒဝ်ကောန်ၚာ် နကဵုဥပဒေပြဝေဏဳရာဇဝတ် စောဲအမှုမာန်ရ။ သွက်ဂွံစောအမှုသာ်ဂှ်ဝွံ ဟွံဆေၚ်စိုပ်ကဵု မိမညးၜါ ပွမပရးထောံလဝ်ညးသ္ကံ ဟွံပရးထောံလဝ်ညးသ္ကံဂှ်ရ။24
ဌာနလွဳလွတ်ရံၚ်စံၚ်ကောန်ၚာ်
ကောန်ၚာ်ဝွံ မိမ ဟွံသေၚ်မ္ဂး ညးထိၚ်ဒဝ်ဟၟဲမ္ဂး၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ပွမမံၚ်ကဵုမိမ၊ ညးထိၚ်ဒဝ်တံဂှ် သွက်ကောန်ၚာ် ဟွံဒှ်ခိုဟ်အိုတ်မ္ဂး မဒးစွံကောန်ၚာ် ပ္ဍဲ ဌာန်လွဳလွတ်ရံၚ်စံၚ်ကောန်ၚာ် ဂှ်ရောၚ်။25
ဥပမာ ကောန်ၚာ်မၞုံပၟိက်ကဵု အထိၚ်ဒဝ်အရံၚ်အစံၚ် ကေုာံ အကာဲအရာလ္ၚဵုဂှ် ကောန်ၚာ်လုတ်လောန်ဒး အမှုရာဇဝတ်မ္ဂး ပွမစွံပ္ဍဲသၟဝ်အမၚ်မွဲ အရံၚ်အစံၚ် ဌာန်ဗ္တောန်ကောန်ၚာ်။26 ကောန်ၚာ်မဒးဒုၚ်စောဲလဝ်ဂဗုတ်ဂှ်ကာလ အဃောမဂၠိုက်ဂၠာဲစၟဳစၟတ်ဒၟံၚ်အမှု ကေုာံ မဒးပတဝ်မုက်ကဵု အမှုပ္ဍဲရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်တှ်ေ စွံပ္ဍဲဌာန်လွဳလွတ်ရံၚ်စံၚ်ကောန်ၚာ် ဂွံဒၟံၚ်ရ။27
စိုပ်ကာလအကာဲအရာဟွံပြေပြံၚ်ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ်မှ ဒၞာဲရံၚ်စံၚ်ကောန်ၚာ်ဒၞာဲတၞဟ်ဟ်တံဂှ်တှ်ေ မဒးချပ်ရောၚ်။ အခါဂှ်မ္ဂးညံၚ်သ္ဂောံပတုဲ နကဵုအခိၚ်အောန်န် မဒးစဳဇန်ရ။28
ပွမမၚ်မွဲအရံၚ်အစံၚ်စဵုဒၞာ သွက်ကောန်ၚာ်မွဲဂှ် ပၟိက်မၞုံမံၚ်ရောၚ် ခယျမ္ဂး ညးဂှ်ဒှ်ဒှ် ကဵုပရိုၚ်ကု သၞာဲဒဴညးဒုၚ်ကာပရေၚ်မၞိဟ် မာန်ရ။29
သၞာဲဒဴညးဒုၚ်ကာပရေၚ်မၞိဟ် စၟတ်သၟာန်ကဵု အမှုူရောၚ်။ လုတ်လောန်လဝ်အမှုရာဇဝတ် လ္တူကောန်ၚာ်ရောၚ် ခယျမ္ဂး နကဵုသၞာဲဒဴ မဒးကဵုပရိုၚ်ကဵု ရုၚ်ဗၠာဲသၟိၚ် မဆေၚ်စပ်ဂှ်ရောၚ်။30
တဳကၠးအာ ဒုဟ်မ္ဂးနကဵုနာဲဗ္စာဝွံ သ္ကဵုညးမလုတ်လောန်ဒုဟ် နဒဒှ်ဒုဟ်ဒဏ် မဒးလေဲကဵုသြန် ကုကောန်ၚာ်ရောၚ် ။31
မိမ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ညးထိၚ်ဒဝ်တံ ပ္ကီုကြာန်ကုကောန်ၚာ်၊ ကၠောန်သ္ပ သုၚ်စောဲနနဲဗၠေတ် လ္တူကောန်ၚာ် ကေုာံ ပျဲပျာံနနဲတၞဟ် မ္ဂး မဒးဒုၚ် အမှုဒုဟ်ဒဏ် ရာဇဝတ် ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် အမှုဓမ္မဝတ် မာန်ရ။32 ဥပမာ သ္ကဵုကောန်ၚာ်မွဲ ကၠောန်ကမၠောန်ဗြဴစရာဲဍုၚ်မ္ဂး မဒှ်အမှုဒုဟ်ရာဇဝတ်ရောၚ်။33
ရီုဗၚ်ကု ကောန်ၚာ် သ္ဂောံဂြိပ်တိတ်နူသ္ၚိ၊ ပၞုက်လဝ်ကဵုကောန်ၚာ် မဂြိပ်ကၠုၚ်လဝ်နူသ္ၚိ၊ ဟွံသေၚ်မ္ဂး ဆေဝ်တာကောန်ၚာ်ညံၚ်ဂွိုအ်စဴသ္ၚိတံဂှ် ဒှ်ဒုဟ်ရာဇဝတ်ရ။34
အမှုပလီုပလာ်ကောန်သမ္ဘာညး၊ ပွမစကာကဵုကၠောန်ဗြဴစရာဲဍုၚ် ကေုာံပွမသုၚ်စောဲဗၠေတ်ပျဲပျာံတၞဟ်ဟ်
ပွမ ဆက်ဆောံလိၚ် ဖအာဓရ်မေထုန် ကဵု သၟတ်ဗြဴမဟွံပေၚ် ၁၆ သၞာံဏီ မ္ဂး နနဲလဵုဒှ်ဒှ် အာစိုပ်ဒဒှ် ပလီုပလာ်ကောန်သမ္ဘာညးရ။35
လုတ်လာန်ပလီုပလာ် ကောန်ၚာ်ဗြဴ သၟဝ်အာယုက် ၁၂ သၞာံမ္ဂး ဒဏ်ထံၚ် ၂၀ သၞာံ စဵုစိုပ် ဒဏ်ထံၚ် မွဲအာယုက် မဒးဒုၚ်ဖျေံဒုဟ်ဒဏ်မာန်ရ။36
သၟတ်ဗြဴ အာယုက်လ္တူ ၁၆ သၞာံ ဟွံဂွံတၚ်တုပ်စိုတ်မွဲသာ် လုတ်လောန်ဖအာဓရ်မေထုန် မ္ဂး အာစိုပ်ဒဒှ် ပလီုပလာ်ကောန်သမ္ဘာညးရ။37
ပွမဒွံလုက်ကောန်ၚာ် နကဵုစိုတ်ကာမ ဝွံလေဝ် မဒှ် အမှုရာဇဝတ်ရ။38
ဂွံတၚ်တုပ်စိုတ်ကုကောန်ၚာ်ကဵုဒှ် ဟွံဂွံကဵုဒှ် သ္ကဵုကောန်ၚာ်ကၠောန် ဗြဴစရာဲဍုၚ် ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် သ္ကဵုပါလုပ်ပ္ဍဲ ရုပ်ဗီု ရုပ်ဒမျိုၚ် မကဵုဖျုန်စိုတ်ကာမတံတုဲ ကၠောန်သ္ပသုၚ်စောဲနနဲဗၠေတ်မ္ဂးလေဝ် နဒဒှ်လုတ်လောန်အမှုရာဇဝတ်ရ။39
ဗွဲအဓမ္မ သ္ကဵုထပ်တဲ ဟွံသေၚ်သာ်ဝွံ ကဵုအခေါၚ်ထပ်တဲတံဂှ်လေဝ် မဒှ်အမှုရာဇဝတ်ရ။40
ကောန်ၚာ်ဝွံ ၜိုန်ဟွံကၠောန်ဗြဴစရာဍုၚ်ကီုလေဝ် သ္ကဵုကၠောန်ကမၠောန်ပ္ဍဲရုၚ်ကမၠောန် မဆေၚ်စပ်ကဵုကာမတံဂှ် တှ်ေလေဝ် အာစိုပ်ဒဒှ် အမှုရာဇဝတ်ရ။41
ပွမစကာကဵုကၠောန်ဗွဲအဓမ္မ
မ္ၚးနူပွမဖျေံဒုဟ်ဒဏ်ထံၚ် ကေုာံ ကမၠောန်ဇြိုၚ်ၚ် ကုမၞိဟ်အာယုက် ၁၈ သၞာံ ကေုာံဗွဲလ္တူတံဂှ် ကီု ကေုာံနူအကာဲအရာကာမံက်တိုန်ပ္ဍဲဍုၚ်တှ်ေ ပွမစကာကဵုကၠောန်နနဲအဓမ္မတံဂှ် ဆေဝ်တာလဝ်ရ။42
ပွမစကာကဵုကၠောန်နနဲအဓမ္မတံဂှ် တေၚ်စိုပ်ကု သၞာဲဒဴဆက်ဆောံ ဂကောံဗော်သၟာကမၠောန်ဍုၚ်သ္အာၚ်ဗဟဵု (ILO) မမာန်ရ။ နကဵုညးဒးဒုၚ်ဂိဆောံတံဝွံ ဟွံဒးဂွိၚ်ဖေက်ကဵု ပွမဒးဒုၚ်ကလေၚ်စောဲအမှု၊ ဒးဒုၚ်ပလီုပလာ်ကဵုဒဒိုက် ဟွံသေၚ်မ္ဂး ဒးဒုၚ်ကလေၚ်ပၠန်ပ္ကီုကဵု နနဲမွဲမွဲတံဂှ်တုဲ အခေါၚ်အာတ်မိက်ကေတ် သြန်လေဲမွဲမွဲ မာန်ဂှ်ကဵုလဝ်အခေါၚ်အရာရ။
အာယုက်ပေၚ် ၁၈ သၞာံ၊ ၜက်နူ ၁၈ သၞာံတုဲမှ အခေါၚ်ယိုက်ဂၠေၚ်တာလျိုၚ်ပၞာန်မနွံတုဲ ယဝ်ရ ဟွံပေၚ် ၁၈ သၞာံမွဲသာ် ပွမကော်ပၠုပ် ပ္ဍဲဂကောံဗော်ရပ်လွဟ်တံဂှ်လေဝ် တေၚ်စိုပ်မာန်ရ။43
ပွမဒးဒုၚ်ကူသာန်သွံရာန်မၞိဟ်
နနဲလဵုဒှ်ဒှ် ပွမကူသာန်သွံရာန်မၞိဟ်ဝွံ ဟွံလုပ်သၞောဝ်ရ။ ကူသာန်သွံရာန်မၞိဟ် သၟဝ်အာယုက် ၁၈ သၞာံ မ္ဂး မဒးဒုၚ်ဖျေံဒုဟ်ဒဏ် ဗွဲမသ္ကာတ်မြဟ်မာန်ရ။44
ဗွဲသၟဝ်ဥပဒေလၟုဟ်ဝွံ ပ္ဍဲအကာဲအရာ ဒးဒုၚ်စကာနနဲအဓမ္မ ပါလုပ်မွဲဒကုတ်မွဲဒကဴ ပ္ဍဲကဵုကူသာန်သွံရာန်မၞိဟ်မ္ဂး ရပ်စပ်မၞိဟ်ဒးဒုၚ်လုတ်လောန်ဂှ်ဟွံဂွံရ။45
ညးဒးဒုၚ်လုတ်လောန်ဂှ် ကဵုပရိုၚ်ကု ဒပ် မလဒမ်ကၠေံကဵု ပွမကူသာန်သွံရာန်မၞိဟ် မဒက်ပ္တန်လဝ်သၟဝ် ဥပဒေသရိုဟ်ကၠေံပွမကူသာန်သွံရာန်မၞိဟ် (၂၀၀၅) ဂှ် ဂွံမာန်ရ။
နကဵုဥပဒေဂှ်ဝွံ ညးဒးဒုၚ်လုတ်လောန်ဂှ် စောဲအမှုကုညးလုတ်လောန် နကဵု အမှုရာဇဝတ် သၟးဟွံက သီုအမှုဓမ္မဝတ် ဗွဲတၞဟ်သက်က် မာန်တုဲ အထံက်အပၚ်မၞုံပၟိက်သွက်ညးတေံ၊ ဥပမာတှ်ေ ဒၞာဲမံၚ်ယာယဳမွဲချိုန်ခဏတံ၊ ပွမရံၚ်စံၚ်စပ်ကဵုပရေၚ်ထတ်ယုက် ကေုာံ အထံက်အပၚ်ပရေၚ်မၞိဟ် တၞဟ်ဟ်တံ လေဝ် ကေတ်ဂွံမာန်ရ။46
ပ္ဍဲဥပဒေဂှ်ဝွံ နဒဒှ် တၞဟ်နသ္ဂောံစဵုဒၞာကဵု ညးဗြဴ ကေုာံ ညးသၟဝ်အာယုက် ၁၈ သၞာံတံဂှ်တုဲ ကၟာတ်တြၚ်စၟဳစၟတ်၊ လိက်တၞးပ္တိုန်ထ္ၜး ပ္ဍဲရုၚ်တံဂှ် ဟွံကဵုအခေါၚ်ညးဂမၠိုၚ်ဗဵု၊ ကၠာနူဂွိုအ်လလောၚ်တြး တၚ်ဂၞၚ်အမှုတံ ကုညးဂမၠိုၚ်ဏီဂှ် ဒးအာတ်အခေါၚ်အမိၚ်ဗွဲမလုပ်သၞောဝ် နူညးတာလျိုၚ်တံ ပါလုပ်ရ။47
ဇၟာပ်ကောန်ၚာ်သၟတ်တံ အခေါၚ်ကၠောန်ကမၠောန်၊ အခေါၚ်ဂွံဇူ၊ အခေါၚ်ဂွံအခိၚ်သၠး မနွံရ။48 ကောန်ၚာ်သၟတ်တံလေဝ် နနဲတုပ်ကဵုမၞိဟ်ဇၞော်တံကီဵု အခေါၚ်အရာသၟာကမၠောန်တံ ဂွံဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်တုဲ အစဵုဒၞာတၞဟ်ဟ်တံလေဝ် ထပ်ဂွံမာန်ရ။
| အာယုက် ကေုာံ တၚ်ထံက်ဂလာန်ပရၚ်ထတ်ယုက် | |
| အာယုက်သၟဝ် ၁၄ သၞာံ | လိၚ်နကောန်ကမၠောန်ဟွံဂွံ။49 |
| အာယုက် ၁၄ သၞာံ ကေုာံ ဗွဲလ္တူ | လိက်ထံက်ဂလာန် ပရၚ်ထတ်ယုက်ခိုဟ်လေဝ်နွံ အစောံသ္ဂောံကၠောန်ကမၠောန်လေဝ် နွံကီုမ္ဂး နကဵုသၞောဝ်သၟာကောန်ကမၠောန် တန်ဒၟံၚ်တှ်ေ ကၠောန်အာဂွံဒၟံၚ်ရ။50 |
| အာယုက် ၁၄ သၞာံ (ဟွံသေၚ်) ၁၅ သၞာံ | မွဲတ္ၚဲ ဂၠိုၚ်နူ ၄ နာဍဳ သ္ကဵုကၠောန်ကမၠောန်ဟွံဂွံ။51 အခိၚ်ကမၠောန် သဝ်တ္ၚဲ ၆ နာဍဳကဵု နူဂယး ၆ နာဍဳဂှ် သ္ကဵုကၠောန်ဟွံဂွံ။52 |
| အာယုက် ၁၆ သၞာံ (ဟွံသေၚ်) ၁၇ သၞာံ | နကဵုလိက်ထံက်ဂလာန်ပရေၚ်ထတ်ယုက်ခိုဟ်၊ ကၠောန်ကမၠောန်မာန်ဟေၚ်သ္ကဵုကမၠောန်ပ္ဍဲရုၚ်စက် နနဲတုပ်ကဵု မၞိဟ်ဇၞော်တံ မာန်ရ။53
သာ်ဝွံဟွံမွဲမ္ဂး ဥပဒေမပ္ညုၚ်လဝ်ကဵုသွက် သၟတ် သၟဝ်အာယုက် ၁၆ သၞာံတံဂှ် လုပ်အဝေါၚ်သီုကဵု ကောန်ၚာ်တံဏံရ။54 |
| အာယုက်သၟဝ် ၁၈ သၞာံ | သ္ဂောံကၠောန်ပ္ဍဲဆေၚ်ကေုာံ ဌာနကမၠောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ဒးကေတ်လိက်ထံက်ဂလာန်ပရေၚ်ထတ်ယုက်ခိုဟ်ရောၚ်။55
ကၠောန်ကမၠောန်ပ္ဍဲ ရုၚ်စက်မ္ဂး မဒးနွံကဵု တၞးစၟတ်သမ္တီကောန်ဍုၚ် ကေုာံ လိက်ထံက်ဂလာန်ပရေၚ်ထတ်ယုက် ခိုဟ်ဂှ်မဒးဂိုၚ်စွံလဝ်လၟိုန်ရောၚ်။56 ကမၠောန်မဒှ်အန္တရာဲလေပ် ၊ ကမၠောန်ကူလဳတံဂှ် သ္ကဵုကၠောန်ဟွံဂွံရ။57 |
ပ္ဍဲကဵု ကမၠောန်ဗြဴစရာဲဍုၚ်၊ ပ္တိတ်ရုပ်ဗီု၊ ရုပ်ဒမျိုၚ် မကဵုဖျုန်ကဵုစိုတ်ကာမ၊ ကမၠောန်ကၠောန်ပ္တိတ်ဂဥုဲၜူမာဲတံ ကေုာံ ကမၠောန် မဆေၚ်စပ်ကဵု ခတှ်တုဲ စကာနနဲအဓမ္မတံ58 ကမၠောန်ပရေံပရေံဗီုဂှ်တံဂှ်တှ်ေ59 ကောန်ၚာ်လဵုမွဲစကာဟွံဂွံ။ ရံၚ်ပ္ဍဲ ကဏ္ဍ ပွမကၠောန်သ္ပသုၚ်စောဲ နနဲဗၠေတ်၊ ပွမပျဲပျာံပ္ဍဵုပ္ဍိုက်ဂဝဵုဂဝိုက်တံဂှ် ညိ။
ကော်စကာကောန်ၚာ် သ္ဂောံကေတ်တာလျိုၚ် ပ္ဍဲဂကောံရပ်လွဟ်တံ ဟွံဂွံရ။60 ကုမၞိဟ် အာယုက်သၟဝ် ၁၈ သၞာံတံဂှ်လေဝ် လ္ပကဵုအာ ယိုက်ဂၠေၚ်ကာပၞာန်ဒၞာဲ ပေါဲဗ္တိုတ်က္တဵုဒှ် သ္ကာတ်တ် ဂှ်ညိ။61
စကာကောန်ၚာ်တံ ပ္ဍဲကဵုဒၞာဲ ပရေၚ်ထတ်ယုက်၊ ပရေၚ်ဂီုကၠီု၊ ပရေၚ်စရိုတ်ဒ္ဂေတ်တံ62 လီု မပ္တံကဵု ဒၞာဲဝေၚ်ပး၊ ဒၞာဲသွံအရက်တံ63 ဂှ် ညိမှသ္ကဵုကၠောန်ဟွံဂွံ။
ညိမှ သ္ကဵုကၠောန်ဟွံဂွံ။ ညံၚ်သ္ဂောံတီဂၠိုၚ်ၚ် လ္ၚတ် ပ္ဍဲ အခေါၚ်အရာ သၟာကမၠောန် ဂှ် ညိ။
ကောန်ၚာ်ဂမၠိုၚ် ကေုာံ ပွမကေတ်တာလျိုၚ် စပ်ကဵုအမှုဒုဟ်တၚ်
အခေါၚ်အရာမၞး၊ ပွမဗဂီုကၠီုဗၠးဘဲ၊ အရံၚ်အစံၚ် ကေုာံ ပွမကေတ်တာလျိုၚ်စပ်ကဵုအမှုဒုဟ်တၚ် တံဂှ် တန်တဴဒၟံၚ်ကဵု အာယုက် အခိၚ်စဒးဒုၚ်စောဲစပ်နကဵုအမှုဒုဟ်တၚ်မွဲဂှ်ရောၚ်။
| အာယုက်သၟဝ် ၁၈ သၞာံ | နဒဒှ် ကောန်ၚာ်သၟတ် မတၚ်စၟတ်ရ။ဒဵုစိုပ်အခိၚ်အာယုက်ပေၚ် ၁၈ သၞာံတုဲ ယဝ်ထ္ၜးသက်သဳ ဟွံမာန်ဏဳမ္ဂးမၞိဟ်ဂွံ သၟဝ် ၁၈ သၞာံရောၚ်ခယျကေတ်ဂွံတုဲ အတိုၚ် ပၠဒ္တန်လဝ် အခေါၚ်အရာသွက်ကောန်ၚာ်သၟတ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် အခေါၚ်ဒုၚ်စသိုၚ်နွံရ။64
ကောန်ၚာ်သၟတ်ဝွံ မ္ၚးနူအခေါၚ်အရာမၞိဟ်ဇၞော် ဒးဒုၚ်စောဲစပ် တံဂွံတုဲ အခေါၚ်အရာမဆေၚ်စပ်ကဵုကောန်ၚာ်သၟတ်တံ ကေုာံ အရံၚ်အစံၚ် ဗဂီုကၠီုဗၠးဘဲတံဂှ် လေဝ်အခေါၚ် ဒုၚ်စသိုၚ်နွံရ။ ပွမစဳရေၚ်ကဵုဂဗုတ် ပ္ဍဲ ရုၚ်ဂဗုတ်ကောန်ၚာ် ကေုာံ လှဲပြံၚ်ကၠောန်သ္ပကဵု နနဲတၞဟ် အခေါၚ်သာ်ဝွံတံ ဂွံမာန်ရ။65 |
| ၁၀ သၞာံ ဟွံသေၚ်သာ်ဝွံ ၁၁ သၞာံ | အဃောဒးဒုၚ်စောဲစပ်လုတ်လောန်လဝ် အမှုရာဇဝတ်ဂှ် ကောန်ၚာ်ဝွံ ကၠိုဟ်တီကေတ် ပရူပရာဒဒှ်ပွဍေံကၠောန်သ္ပလဝ်ဟွံမာန်ရောၚ် သာ်ဝွံ နာဲဗ္စာခယျမ္ဂး ဟွံစောဲနကဵုအမှုဒုဟ်တၚ်ရဂှ် သ္ဂုတ်သွာတ်မာန်ရ။66 |
| အာယုက် သၟဝ် ၁၀ သၞာံ | နကဵုအမှုသာ်လဵုဂှ်မှ စောဲစပ်ဟွံဂွံ။67 |
ပွမရပ်ဂတ်
တမ်ဟိုတ်မဒးရပ်ဂတ် ကေုာံအမှုဒုဟ်တၚ်တံဂှ် နူကဵုဗၠာဲသၟိၚ် မဒးသောၚ်ထ္ၜးကဵုကောန်ၚာ် ဗွဲမကၠိုဟ်လောဲဂှ်ရောၚ်။568
အခိၚ်ရပ်ဂှ်တှ်ေ စုတ်ဂါဴတဲကုကောန်ၚာ် ကေုာံ၊ ရပ်ကၠေၚ်ဗီုပြၚ်နဲတုပ်သာ်ဂှ်ဟွံဂွံရ။69
အဃောရပ်ဂှ် နူကဵုဗၠာဲသၟိၚ် ပွမဘဗဟေက်ကေုာံပွမပျဲပျာံကောန်ၚာ် ကၠောန်သ္ပဟွံဂွံရ။70
အခၚ်ရပ်လဝ်ကောန်ၚာ်ဂှ် မဒးကဵုပရိုၚ်ကဵု မိမ ဟွံသေၚ်မ္ဂးညးထိၚ်ဒဝ်ကောန်ၚာ်ဓဝါဲဂှ်ရောၚ်။71
မဒးကဵုအခေါၚ်ကုကောန်ၚာ်ဂှ် ဆဵုကဵုမိမ၊ ညးထိၚ်ဒဝ်၊ မသ ကေုာံညးရေၚ်တၠုၚ်သၞောဝ်ရောၚ်။72
ပွမပလံၚ်ဗ္စိုပ်၊ ပွမဂိုၚ်ဒေပ်လဝ် ကေုာံ ပွမဒုၚ်လျိုၚ်ကဝံၚ်
ကောန်ၚာ်သၟတ်တံ ဂှ် ပွမဒက်ကၠေၚ်လဝ်မွဲစွံကဵုမၞိဟ်ဇၞော်တံ၊ ပွမပလံၚ်ဗ္စိုပ်မွဲစွံကုမၞိဟ်ဇၞော်တံဟွံဂွံရ။73
ညးဗြဴတံဝွံလေဝ် ပၟၚ်ထံၚ်ညးဗြဴတံရ မဒးစဳဇန်ထိၚ်ဒဝ်ကဵုရောၚ်။74
ကောန်ၚာ်သၟတ်တံဝွံ ကဵုအမိၚ်ချုက် ပ္ဍဲစာတ်ဗၠာဲသၟိၚ်ကေုာံ ပ္ဍဲထံၚ် ဟွံဂွံရ။75
ဒှ်မာန်မ္ဂး မဒးကလေၚ်အပ်ကဵု မိမ ဟွံသေၚ်မ္ဂး ညးထိၚ်ဒဝ်ဂှ်ရောၚ်။76
နနဲအိုတ်ကၞောတ် ပလံၚ်ဗ္စိုပ်ကဵု ဒၞါဲထိၚ်ဒဝ်မၚ်မွဲကောန်ၚာ်တံလေဝ် ဂွံဒၟံၚ်ရ။77
စောဲစပ်ကုကောန်ၚာ် နကဵုအမှုဗီုလဵုဒှ်ဒှ် မ္ဒးကဵုအခေါၚ်ဒုၚ်လျိုၚ်ကဝံၚ် ရောၚ်။78
ပွမပ္တိုန်ရုၚ်စၟဳစၟတ်ဂဗုတ်
လှဲပြံၚ်ကၠောန်သ္ပ နနဲတၞဟ် ဟွံသ္ပမ္ဂး မဒးလှဲပြံၚ်ကဵု ရုၚ်ဂဗုတ် ကောန်ၚာ်သၟတ် မဆေၚ်စပ်ဂှ် ဗွဲမပြဟ်ရောၚ်။79
ရုၚ်ဂဗုတ်ကောန်ၚာ်သၟတ် ဝွံအလါစၟဳစၟတ်ကောန်ၚာ်မ္ဂး မဒးဒှ် ရုၚ်တၞဟ်သက်က် ဟွံသေၚ်မ္ဂး ပ္ဍဲလွဳမာန် ဒၞာဲရုၚ်ဂဗုတ်မၞိဟ်ဇၞော် ဟွံသေၚ်ဂှ်ရ။80
အမှုကောန်ၚာ်သၟတ်ဝွံ မဒးစၟတ်ကလၚ်ဗွဲမပြဟ်အိုတ်ရောၚ်။81
ရုၚ်ဂဗုတ်ကောန်ၚာ်သၟတ်ဝွံ မဒးကဵုက္ဍိုပ်ကဵုပွမဓဝ်ယာတုဲ မဒးဒှ် သ္ဂုတ်သွာတ်ခိုဟ်အိုတ် သွက်ကောန်ၚာ် ဂှ်ရောၚ်။82
မိမ ဟွံသေၚ်မ္ဂး ညးမထေက်ကြိုက်မွဲမွဲ စၞးကောန်ၚာ် သ္ဂောံခၠေဝ်သှ်ဝှ် တၚ်ပၠုပ်ဂလာန် တၚ်ပ္တိတ်ဟီုတံဂှ် နူကဵုရုၚ်ဂဗုတ် မဒးကဵုအခေါၚ်ရောၚ်။83
ပ္ဍဲရုၚ်ဂဗုတ် ၊ ပ္ဍဲဗ္ဒမ်ဂဗုတ် စၟတ်အမှုကောန်ၚာ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ညးဂမၠိုၚ်တံ အခေါၚ်တိတ်လုပ်ဟွံမွဲရ။ မိမ၊ ဂြောဝ်ဂတာ၊ ညးထိၚ်ဒဝ်၊ မသ ကေုာံ သက်သဳနမတ်တံ၊ ညးဒုၚ်ကာရုၚ်ဂဗုတ်တံ သာ်ဝွံ မၞိဟ်ဆေၚ်စပ်ဒၟံၚ်ကဵု အမှုတံဂှ်ရ လုပ်တိတ်ဒၞာဲဗ္ဒမ်စၟတ်ဂဗုတ် ကောန်ၚာ်တံ မဂွံရ။ သွက်ညးတၞဟ် အခေါၚ်လုပ်တိတ်ဂှ် နာဲဗ္စာ သ္ဒးသ္ဂုတ်သွာတ်ကဵုရောၚ်။84
မ္ၚးနူတၚ်ရန်တၟံ သွက်ကောန်ၚာ်သ္ဂောံဒှ်ဖဵုဂှ်တုဲ တၚ်ဏှ်ပရိုၚ်အမှုဂမၠိုၚ်ဂှ် အခေါၚ်ဓမံက်ထ္ၜးပ္တိတ်ဟီုလ္တူမဳဒဳယာ ဟွံဂွံရ။85
ကောန်ၚာ်မဒးဒုၚ်လုတ်လောန် ကေုာံကောန်ၚာ် မပ္တိတ်ဟီုသက်သဳတံ ညံၚ်သ္ဂောံဂီုကၠီုဗၠးၜး ကေုာံ အမၚ်မွဲအရံၚ်စံၚ်နကဵု ဥပဒေဂှ် မ္ဒးကဵုရောၚ်။86
ပွမဖျေံအမိၚ် ကေုာံ ပွမခၠေဝ်သှ်ပ္တိုန်ဂလာန်
ဒုဟ်တၚ်မံက်ကၠးအာတုဲ ယဝ်ဖျေံဒုဟ်ဒဏ်မ္ဂး နကဵုနာဲဗ္စာဝွံ ဒုဟ်ဒဏ်မပ္တဝ်က္ဍိုပ်ကဵုဖဵုပရဲ ကေုာံ သ္ကဵုဒ္ဂေတ်စရိုတ် ကောန်ၚာ်သ္ဂောံပြံၚ်လှာဲကၠုၚ်ဂှ်ရ မ္ဒးဖျေံရောၚ်။6987
ဖျေံအမိၚ် မ္ဂး အာယုက်ကောန်ၚာ်၊ ဒ္ဂေတ်စရိုတ် ၊ အကာဲအရာ ပရေၚ်ကာယ ကီု စိုတ်ကီု တံ သၟးဟွံက ပရူပရာတၞဟ်ဟ်တံလေဝ် မဒးပၠုပ်ကူချပ်ရောၚ်။.88
တန်တဴကဵု အာယုက်တုဲ ဒုဟ်ဒဏ်နာနာ ပြံၚ်လှာဲအာမာန်ကီုလေဝ် ကောန်ၚာ်သၟတ်မွဲ ဒးဒုၚ်ဖျေံထံၚ်ဂၠိုၚ်နူ ၁၀ သၞာံ ဟွံဂွံ။89
အမှုဒုဟ်ဒဏ်ဂှ် ၜိုန်အမှု ဒးဒုၚ် ဒဏ်ဂမ္စိုတ် ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ဒဏ်မွဲအာယုက်
ကီုလေဝ် ကောန်ၚာ်သၟတ်မွဲ ဒးဒုၚ်ဖျေံထံၚ် ၇ သၞာံ ရ ဂွံ။90
ရုၚ်ဂဗုတ်ကောန်ၚာ် သည် ဝွံ ဗွဲဓမ္မတာတှ်ေ ဖျေံဒဏ်ထံၚ်ဟွံဂွံ။91
တၚ်ရန်တၟံ ပွမဖျေံဒုဟ်ဒဏ် နူကဵုရုၚ်ဂဗုတ်ကောန်ၚာ် ဂှ် သ္ဂောံ ပလေဝ်ပလေတ် ဒ္ဂေတ်စရိုတ်ကောန်ၚာ်ဂှ်မရ ဒှ်တုဲ သွက်သ္ဂောံကဵု ဒုဟ်ကု ကောန်ၚာ်ဟွံသေၚ်။92
ပွမလှဲပြံၚ်ကၠောန်သ္ပ နနဲတၞဟ်
ကု အမိၚ် ၊ သ္ဂုတ်သွာတ် ရုၚ်ဂဗုတ်ဖျေံနၚ်တံ ဂှ် နကဵု ကောန်ၚာ်သၟတ်မွဲဂှ် အခေါၚ်ဒုၚ်ခၠေဝ်သှ် ပ္တိုန်ဂလာန် မနွံရ။93
ဖန်နူဒးဖျေံထံၚ်တှ်ေ မဒးကဵုက္ဍိုပ်ကဵု ပွမလှဲပြံၚ်ကၠောန်သ္ပ နနဲတၞဟ် ဂှ်ရောၚ်။94
လှဲပြံၚ်ကၠောန်သ္ပကဵု နနဲတၞဟ် ဟွံသ္ပကဵုမ္ဂး မဒးပလံၚ်ဗ္စိုပ်ကဵု ရုၚ်ဂဗုတ်ကောန်ၚာ်ဗွဲမပြဟ်ရောၚ်။95
အခါလှဲပြံၚ်ကၠောန်သ္ပကဵု နနဲတၞဟ် မ္ဂး မဒးပၠုပ်ကူချပ် တၚ်ဂၞၚ်လ္ၚဵုတံဂှ်ရောၚ်။ သဘဴအမှု ဒုဟ်ဒဏ်၊ အာယုက်၊ တရံၚ်တဍုဟ်ပရေၚ်စိုတ်ကောန်ၚာ်၊ အမှုဒုဟ်ဒဏ်တြေံ နွံ ဟၟဲ၊ ကေုာံ လ္တူပွမဗဂီုကၠီုဗၠးဘဲ ဌာန်ကွာန်အရာပ် နွံဟွံမွဲတံ မပါလုပ်ရ။96
ကောန်ၚာ်မၞုံအပ္ဍဲထံၚ်စာတ်တံ ဂမၠိုၚ်
မဒးစွံတရး ကဵု ကောန်ထံၚ်မၞိဟ်ဇၞော်တံရောၚ်။ အခေါၚ်ဂွံစၟတ်ယဲ နကဵုအခိၚ်ဍာံဍာံ၊ အခေါၚ်ဂွံဆဵုကဵု ကၟုဲပလုၚ် နကဵုအခိၚ်ဍာံဍာံ ကေုာံ အခေါၚ်ဂွံအထံက်အပၚ် စပ်ကဵုပရေၚ်ပညာတံ မၞုံရ။97
ပွမစကာကဵုကၠောန်ကမၠောန်ဇြိုၚ်ၚ် ဟွံသေၚ်မ္ဂး ပွမပလံၚ်ဗ္စိုပ် ဗ္ဒိုပ်ထိၚ်ဒဝ် မၞုံသၟဝ်အကောပ်အကာဲ ဌာနက္ဍိုက်ပ်ထံၚ်စာတ် ဂှ် သ္ပဟွံဂွံရ။98
- ဥပဒေကောန်ၚာ်သၟတ် (၂၀၁၉)
- ကွီၢ်မ့ၣ်သဲစးတၢ်ဘျၢ
- သၞောဝ်ဥပဒေသဇိုၚ်ဒက်ပ္တန်ဍုၚ် (၂၀၀၈)
- အာတ်ဥပဒေရုၚ်ကမၠောန်ဂမၠိုၚ် (၁၉၅၁) (တၚ်ပလေဝ်ပလေတ် ၂၀၁၆)
- ဥပဒေ မပလေဝ်ပလေတ်လဝ် ရာဇသာတ်ဇၞော် (၂၀၁၆)
- ဥပဒေ မဆေၚ်စပ်ကဵု ဂဥုဲၜူမာဲ ကေုာံ ဂဥုဲမပြံၚ်သၠာဲကဵုစိုတ် ဂမၠိုၚ် (၁၉၉၃)
- ဥပဒေပလီုသရိုဟ်ကၠေံကမၠောန်ဗြဴစရာဲဍုၚ် ၁၉၄၉ (တၚ်ပလေဝ်ပလေတ် ၁၉၉၈)
- လိက်သ္ကေံတဲဗၠာဲသၟိၚ်
- အာတ်ဥပဒေ ထံၚ်စာတ်
- ဥပဒေ ကောန်ညးဍုၚ်ကွာန်ဒုၚ်ကာပၞာန် (၂၀၁၀)
- ဥပဒေ ဆေၚ်ဖျာဂမၠိုၚ် ကေုာံ ဌာနကမၠောန်ဂမၠိုၚ် (၂၀၁၆)
- သ္ပသၞက်ကရောဲဗွဲတၟေၚ်(၁၈၇၂) (တၚ်ပလေဝ်ပလေတ်၂၀၁၇)
- ဥပဒေပလီုသရိုဟ်ပွမကူသာန်သွံရာန်မၞိဟ် ၂၀၀၅