ၽူႈလႆႈထုၵ်ႇမၢပ်ႇမႂ် လူၺ်ႈၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ

ၵၼ်သွၵ်ႈႁႃ

ပေႃးတေသွၵ်ႈႁႃဢွင်ႈတီႈသေတီႈတီႈၸိုင် တေလႆႈၵူတ်ႇထတ်းသွၵ်ႈႁႃၼေ ၽၢႆၼႃႈၸဝ်ႈၶွင်ႈႁွင်တီႈ ဢမ်ႇၼၼ် တူဝ်တႅၼ်းၸဝ်ႈၶွင်ဢွင်ႈတီႈၼၼ်ႉ။ ^{6 ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ်လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၁၀၃(၃))။}

တေလႆႈၵူတ်ႇထတ်းသွၵ်ႈႁႃ ၸွမ်းၼင်ႇ ၼႂ်းၶေႃႈပူင်ဝရၢၼ်းပၼ်ဝႆႉသုၼ်ႇၵူတ်ႇထတ်းၼၼ်ႉ ၵူၺ်း။ ^{7 ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ်လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၉၇)။}

သဵၼ်ႈမၢႆၶူဝ်းၶွင်ဢၼ်ပလိၵ်ႈသိမ်းၼၼ်ႉ တႅမ်ႈသႂ်ႇၼႂ်း ပိူင်လိၵ်ႈၵူတ်ႇထတ်းသွၵ်ႈႁႃယဝ်ႉသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇမီးသုၼ်ႇယွၼ်းဢဝ် ၽိုၼ်မိူၼ်ပိူင်လိၵ်ႈၵူတ်ထတ်းသွၵ်ႈႁႃတီႈၸဝ်ႈၼႃႈတီႈပလိၵ်ႈၶဝ် ထႅင်ႈၽိုၼ်ၼိုင်ႈယူႇ။^{8 ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ်လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၁၀၃)။}  ၽိုၼ်လိၵ်ႈၵူတ်ႇထတ်းသွၵ်ႈႁႃၼၼ်ႉ ဢဝ်တၢင်ႇယိုၼ်ႈထိုင်လႆႈတီႈ လုမ်းတြႃးတတ်းသိၼ် ပဵၼ်လၵ်းထၢၼ်ယူႇ။

ၵၢၼ်တီႉၵမ်

တႃႇၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ ဢၼ်ပလိၵ်ႈမီးသုၼ်ႇဢဝ်လိူင်ႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈပလိၵ်ႈၶဝ် ^{9 ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ်လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၄(၁)(စ))၊ ၄(၁) (ဎ)။}  လူဝ်ႇၶေႃႈပူင် ဝရၢၼ်း တႃႇသွၵ်ႈႁႃတီႉၵမ်။

တႃႇတၢင်းၽိတ်းဢၼ်ပလိၵ်ႈမီးသုၼ်ႇဢဝ်လိူင်ႈ ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလူဝ် ဝရၢၼ်းသွၵ်ႈႁႃတီႉၵမ်။ တႃႇတူၺ်းတူဝ်ယင်ႇ - ၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းၶဝ်ႈႁႃတီႉၵမ်ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈပလိၵ်ႈၶဝ် တေဢမ်ႇလႆႈၸႂ်ႉ တိူဝ်းဢဵၼ်ႁႅင်းလူၼ်ႉလိူဝ်။^{10 ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ်လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈ မၢတ်ႈတႃ ( ပုဒ်မ ၄၆(၃)၊ ၅၀)။}

မိူဝ်ႈတီႉၵမ်ၼၼ်ႉ သင်လူဝ်ႇၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေၶတ်းသေႃးမိုဝ်း လႄႈသႂ်ႇဝႆႉၼႂ်းၶွၵ်ႈၶင်ယဝ်ႉ။ ^{11 ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ်လုမ်းတြႃး ပႅၵ်ႈမၢႆ 397။}

မိူဝ်ႈယၢမ်းတီႉၵမ် သွၵ်ႈႁႃတီႈၼၢင်းယိင်းၼၼ်ႉ ၼၢင်းယိင်းထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈ တေလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းႁဵတ်းသၢင်ႈ။^{12 ပၵ်းပိူင်တိုဝ်းၵမ်လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၅၂)။}

သုၼ်ႇဢမ်ႇလၢတ်ႈသင်သေ ယူႇလႆႈတဵတ်ႇယဵၼ်

လုၵ်ႉတီႈၸဝ်ႈၼႃႈတီႈပလိၵ်ႈသေ လွၵ်ႇငိူတ်ႈ၊ ပၼ်ၵႂၢမ်းမၼ်ႈသေမဵဝ်းမဵဝ်း ဢမ်ႇၼၼ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈလႆႈ တၢင်းၸဵပ်းသေလွင်ႈလွင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸႂ်ႉလွၵ်းလၢႆးတၢင်လွင်ႈသေ ပၼ်ႁႅင်းဢီး တဵၵ်းတဵင်ႁႂ်ႈလၢတ်ႈဢွၵ်ႇ မႃးဢမ်ႇလႆႈလႃးလႃး။^{13 ပၵ်းပိူင် မၢႆမီႈလူင် မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၃၃၀၊ ၃၃၁)။ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ်လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၃၄၃)။}

ၶေႃႈယိုၼ်တူဝ် ဢၼ်လၢတ်ႈဢွၵ်ႇၸွမ်းတၢမ်ၼၼ်ႇၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တီႈၽၢႆႇၼႃႈ ၽူႈတတ်းသိၼ်ၵေႃႉၼိုင်ႈၼၼ်ႉ ၸင်ႇဢဝ်ႁဵတ်းပဵၼ်သၢၵ်ႈသေႇ ၸႂ်ႉတိုဝ်းလႆႈ ၼႂ်းလုမ်းတတ်းသိၼ်။^{14 ပၵ်းပိူင် လွင်ႈသၢၵ်ႈသေႇ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၂၄) (1872)။ လႅၵ်ႈလၢႆ 2015။}

ၵၢၼ်တီႉၵမ်

တေလႆႈဢဝ်တူဝ်ၽူႈၶွင်ႈမၢပ်ႇၼၼ်ႉ မႃးၸူးၽၢႆႇၼႃႈ ၽူႈတတ်းသိၼ် ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 24 ၸူဝ်ႈမူင်း။^{15 ပၵ်းပိူင် လၵ်းမိူင်း မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၃၇၆) 2008။}

သင်ပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢႃႇယူႉ 18 ပီႊလူင်းတႂ်ႈၸိုင် မီးသုၼ်ႇလႆႈလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈတၢင်း သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ လႄႈ ၵူၼ်းလူင်။^{16 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၈၀) 2019။} ထုၵ်ႇလီႁွင်ႉၵႂႃႇတီႈလုမ်းတြႃးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၵမ်းလဵဝ်။ ^{17 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၁၉) 2019။)}

ႁေႉႁၢမ်ႈဝႆႉ ၵၢၼ်တီႉၵမ်ၵုမ်းၶင် ဢၼ်ဢမ်ႇမီးဝၼ်းသုတ်းတိူၵ်ႈ။

တႃႇၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ဢၼ်ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ ပလိၵ်ႈဢမ်ႇဢဝ်လိူင်ႈလႆႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈတီႉၵမ်ၵုမ်းၶင်ဝႆႉ ႁိုင်လိူဝ် 24 ၸူဝ်ႈမူင်း။

ၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ဢၼ် ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈပလိၵ်ႈၶဝ် မီးသုၼ်ႇဢဝ်လိူင်ႈၼၼ်ႉ တေလႆႈပၼ်သုၼ်ႇလႆႈ တီႈၽူ ၶွင်ႈမၢပ်ႇ ၶေႃယွၼ်း တႃႇႁပ်ႉယွမ်ႇရမၢၼ်ႇ တီႈၽူႈတတ်းသိၼ်ၼိုင်ႈၵေႃႉ။^{18 (ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ် လုမ်းတြႃး ၄၀၃(၁)။)} (ႁပ်ႉထွမ်ႇရမၢၼ်ႇ) ၽွင်းၸဝ်ႈၼႃႈတီႈပလိၵ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းၸွပ်ႇႁႃ ၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈယူႇၼၼ်ႉ ၵုမ်းၶင်ဝႆႉလႆႈၽူႈၶွင်ႈမၢပ်ႇသေ ဢိင်လူၺ်ႈသႅၼ်းၵၢၼ် ၽိတ်းၾိင်ႈ ၽူႈၶွင်ႈမၢပ်ႇၼၼ်ႉသေ တေႃႇထႅင်ႈဝၼ်းၵူမ်းၶင်လႆႈထႅင်ႈ 15 ဝၼ်းထိုင် 30 ဝၼ်း။ ^{19 (ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ်လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၁၆၇၊ ၁၆၇(၂)) ။)}

ၽွင်းပလိၵ်ႈၶဝ် ၵုမ်းၶင်ဝႆႉၼၼ်ႉ ၺႃးၶႃတူဝ်ၶႃၸႂ်

ၽွင်းၽူႈၶွင်ႈမၢပ်ႇ ၺႃးၵုမ်းၶင်ဝႆႉၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈပလိၵ်ႈၶဝ် တေဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၽူႈၶွင်ႈ မၢပ်ႇၸဵပ်းသႅပ်ႇ လႄႈ တိူဝ်ႉသၢင်ႈ တေဢမ်ႇလႆႈပွႆႈဝႆႉ ႁႂ်ႈႁဵတ်းၽူႈၶွင်ႈမၢပ်ႇၸဵပ်းသႅပ်ႇ တိူဝ်ႉသၢင်ႈ။ ^{20 (ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ်တႃႇၸဝ်ႈၼႃႈတီႈပလိၵ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၁၇(ဂ)) 1995။ လႅၵ်ႈလၢႆႈ 1997။ပၵ်းပိူင် လၵ်းမိူင်း မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၄၄)2008။ ပၵ်းပိူင် မၢႆမီႈလူင် 330၊ 331။)}

သင်ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈပလိၵ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းတွင်ႈထၢမ် ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်တီႈၽူႈၶွင်ႈမၢပ်ႇ ဢၼ်ၺႃးတီႉ ၵမ်ဝႆႉၼၼ်ႉ ယိုင်းဢၢၼ်းတႃႇယွမ်းႁပ်ႉတၢင်းၽိတ်း ဢမ်ႇၼၼ် တႃႇလႆႈၶေႃႈမုၼ်း ၶၢဝ်ႇသၢၼ်ၼႆသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽူႈၶွင်ႈမၢပ်ႇၸဵပ်းသႅပ်ၸိုင် ၼၼ်ႉပဵၼ်ၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈယဝ်ႉ။^{21 (ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ်ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈပလိၵ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၁၇(ဂ)) 1995။ လႅၵ်ႈလၢႆႈ 1997။ပၵ်းပိူင် လၵ်းမိူင်း မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၄၄) 2008။ ပၵ်းပိူင် မၢႆမီႈလူင် 330၊ 331။)}

သုၼ်ႇတႃႇႁပ်ႉပၢၵ်ႇ

ၽူႈၶွင်ႈမၢပ်ႇၼႆႉ မီးသုၼ်ႇၶေႃယွၼ်းလႆႈ ၶေႃႈႁပ်ႉပၢၵ်ႇ လႄႈ လွင်ႈႁပ်ႉထွမ်ႇယွၼ်းဢဝ်ၶေႃႈႁပ်ႉပၢၵ်ႇ ၶေႃႈႁပ်ႉႁွင်း။^{22 (တွၼ်ႈတႃႇပလိၵ်ႈတိူဝ်းၵမ် 1785။)} မီးသုၼ်လႆႈပၼ် ၶေႃႈႁပ်ႉပၢၵ်ႈ လႄႈ ဢမ်းမီးသုၼ်လႆႈပၼ်ၶေႃႈႁပ်ႉပၢၵ်ႇ။

ပဵၼ်ၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ ဢၼ်မီးသုၼ်ႇပၼ်ၵၢၼ်ႁပ်ႉပၢၵ်ႇၵေႃႈလီ ဢမ်ႇမီးၵေႃႈလီ၊ သင်ၽူႈၶွင်ႈမၢပ်ႇၼႆႉ-

1. ဢႃႇယူႉ 16 ပီႊလူင်းတႆႈ
2. ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်း
3. ပၢႆးယူႇလီဢမ်ၶႅမ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ပဵၼ်တုၵ်ႉၶီႉတ လၵ်ႉၶၼႃႇဢမ်ႇတဵမ်ၸိုင် တေလႆႈမီးသုၼ်ႇလႆႈ ၵၢၼ်ႁပ်ႉပၢၵ်ႇ။^{25 (ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ်လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၄၉၇(၁))။)} အာမခံ ရပိုင်ခွင့်ရှိသည်။

သင်ဢမ်ႇၸွမ်းပၵ်းပိူင်လၵ်းမၢႆၸိုင် ႁုပ်ႈသိမ်းၶိုၼ်းလႆႈ ၵၢၼ်ႁပ်ႉပၢၵ်ႇ။^{26 (ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ်လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၄၉၆)။)}

အာမခံစည်းကမ်းများကို မလိုက်နာပါက ပေးထားသည့် အာမခံကို ရုပ်သိမ်းနိုင်သည်။

သုၼ်ႇႁပ်ႉၶၢမ်ႇဝႃႈပဵၼ်လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈ

တွၼ်ႈတႃႈ လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈဢၼ်ဢဝ်တၢင်းၽိတ်းဝႆႉၼၼ်ႉ တေႃႇထိုင်ၶၢဝ်းယၢမ်းၼေလႆႈသၢၵ်ႈသေႇ တဵမ်ထူၼ်ႈသေ ၽူႈၶွင်ႈမၢပ်ႇၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉပဵၼ်ၽူႈမီးတၢင်းၽိတ်း။

သုၼ်ႇလႆႈတုမ်ႉတွပ်ႇၶေႇၶႆၶိုၼ်း^{27 ((၂၀၀၈) ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၉(ဂ)၊ ၃၇၅။)}

ၽူႈၶွင်ႈမၢပ်ႈၼၼ်ႉ မီးသုၼ်ႇလႆႈႁပ်ႉႁူႉၸွမ်းၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ/ တွၼ်ႈဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၺႃးမၢပ်ႇမႂ်ဝႆႉၼၼ်ႉ။ ^{28 (ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ်လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၂၁၀)။)}

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ ၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၺႃးမၢပ်ႇမႂ်ၼၼ်ႉသေ မီးသုၼ်ႇဢွၵ်ႇၶေႃႈထၢမ် လႄႈ တႃႉၸွမ်း တႃႁၼ်သၢၵ်ႈသေႇ တင်းလၵ်းထၢၼ်တၢင်ႇလွင်ႈ ဢၼ်တေတၢင်ႇလၢတ်ႈၼေတီႈလုမ်းထတ်းသိၼ်ၼၼ်ႉယူႇ။^{29 (ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ်လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၂၀၈ (၂))။)}

ၽူႈၶွင်ႈမၢပ်ႇၼၼ်ႉ မီးသုၼ်ႇလႆႈတၢင်ႇ လၢတ်ႈၼေလၵ်းထၢၼ်ဢၼ်တေပဵၼ်တႃႇၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီ လႄႈ တႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉလႆႈ။^{30 (ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ်လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ၂၉၈၊ ၂၉၀၊ ၃၄၂။))}

ႁႂ်ႈၽူႈၶွင်ႈမၢပ်ႇၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းပဵၼ်တႃႁၼ်သၢၵ်ႈသေႇ^{31 (ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ်လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ၃၄၂ (၁)(က))။)} ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလူဝ်ႇသေတႃႉ ၼင်ႇႁိုဝ် ၽူႈတတ်းသိၼ်ဢွၵ်ႇၶေႃႈထၢမ် တီႈၽူႈထုၵ်ႇၺႃးမၢပ်ႇမႂ်လႆႈ တီႈပၢင်တတ်းသိၼ် ၵူႊၸၼ်ႉယူႇ။ ^{32 (ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ်လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၃၄၂(၂))။)}

ၶၢဝ်းယၢမ်း လႄႈ လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ် ဢၼ်ၵုမ်ႇထူၼ်ႈ

တႃႇၵေႈၶႆလႆႈ ၶေႃႈမၢပ်ႇမႂ်ၼၼ်ႉ တေလႆႈပၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းႁၢင်ႈႁႅၼ်း တီႈၽူႈထုၵ်ႇၺႃးမၢပ်ႇမႂ်သေ တေလႆႈ ၵမ်ႉၸွႆႈပၼ်ဢၼ်တေပဵၼ်တၢင်းၵမ်ႉထႅမ်ၼၼ်ႉ။^{33 (ပၵ်းပိူင် လၵ်းမိူင်း မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၁၉(ဂ)၊၃၇၅) 2008။)}

တေလႆႈပၼ်သုၼ်လႆႈတူၺ်း ၽိုၼ်လိၵ်ႈၽိုၼ်လၢႆးလႄႈ လၵ်းထၢၼ်ဢၼ်တေလူဝ်ႇ တီႈပၢင်တတ်းသိၼ်ၼၼ်ႉယူႇ။^{34 (ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ်လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၃၁၆)။)} တို့ပါဝင်သည်။

ၵၢၼ်ႁပ်ႉထွမ်ႇၵူတ်ႇထတ်း လူၺ်ႈတၢင်းလွတ်ႈၵၢင်း လွင်ႈဢမ်ႇၽဵင်ႇပဵင်း လႄႈ ၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈ

ၽူႈထုၵ်ႇၺႃးမၢပ်ႇၼၼ်ႉ မီးသုၼ်ႇလႆႈႁပ်ႉ ၵၢၼ်ၵူတ်ႇထတ်း ဢၼ်မီးလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်း လႄႈ လွတ်ႈၵၢင်းတၢင်း လွင်ႈဢမ်ႇၸွမ်းၽၢႆႇ။^{35 (ပၵ်းပိူင် လၵ်းမိူင်း မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၃၄၇) 2008။)}

ၶေႃႈတႅပ်းတတ်းတီႈလုမ်းတတ်းသိၼ်ၼႆႉ တေလႆႈၶၢမ်ႇပိုၼ်ႉၼိူဝ် ၾိင်ႈမိူင်း လႄႈ ၶေႃႈမုၼ်းဢၼ်ၵဵဝ်ႇၸွမ်း ၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈဢၼ်လႂ်ဢၼ်ၼၼ်ႉသေ တေလႆႈၵၢင်းယၢၼ်တင်း ၵၢၼ်ၸွမ်းၽၢႆႇၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈ။^{36 (ပၵ်းပိူင်တိုဝ်းၵမ် ၵၢၼ်တတ်းသိၼ်တွၼ်ႈတႃႇၽူႈတတ်းသိၼ် မိူင်းႁူမ်ႈတူမ် ပႅၵ်ႈ 1 တေႃႇ 4 (2017)။)}

ၽူႈတတ်းသိၼ်ၼႆႉ တေလႆႈမီးဝႆႉသေႁပ်ႉထွမ်ႇၸွမ်း ၽွင်းမိူဝ်ႈတၢင်ႇလၢတ်ႈ လွင်ႈတၢင်းၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ ၵူႈပွၵ်ႈ။ မိူဝ်ႈႁပ်ႉထွမ်ႇၵူတ်ႇထတ်း ၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈၼၼ်ႉ တေလႆႈမီးၽူႈတတ်းသိၼ်ၵေႃႉပဵၼ်ၽူႈၼင်ႈ ၸိုင်ႈပၼ်ၶေႃႈတႅပ်းတတ်းလႆႈတႃႇသေႇ။^{37 (ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ် လုမ်းတတ်းသိၼ် ပႅၵ်ႈ 13။)}

ၽူႈတတ်းသိၼ် လႄႈ ၽူႈမီးၸၼ်ႉ/ ၾိင်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းပဵၼ်ၽူႈႁပ်ႉၵၢၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း လႆႈဢဝ်ပူၼ်ႈၽွၼ်းၼႂ်း ၵၢၼ်မၢပ်ႇမႂ်တတ်းသိၼ်ၼၼ်ႉ ၽူႈလႂ်ၽႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ တေဢမ်ႇလႆႈဢဝ်ၶူဝ်းတွၼ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၶူဝ်းၶွင်ဢၼ်မီးၵႃႈၶၼ် သေဢၼ်ဢၼ်တီႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၵၼ်တင်းၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ၼႆႉ ႁေႉႁၢမ်ႈဝႆႉၼင်ႇၼႆ။^{38 (ပၵ်းပိူင်တိုဝ်းၵမ် ၵၢၼ်ထတ်းသိၼ်တွၼ်ႈတႃႇၽူႈထတ်းသိၼ် မိူင်းႁူမ်ႈတူမ် ထႅဝ် ၁ တေႃႇ ၄ (၂၀၁၇)။ ပၵ်းပိူင် ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ လွင်ႈၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈ (၂၀၁၃)။ မူၼ်ႈမႄးလႅၵ်ႈလၢႆႈ ၂၀၁၆၊ ၂၀၁၇။)}

သုၼ်ႇလႆႈႁဵတ်းသၢင်ႈ ၵၢၼ်ၵူတ်ႇထတ်းၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ ၶၼ်ၶၼ်ဝႆးဝႆး တီႈလုမ်းတတ်းသိၼ်

ၼင်ႇႁိုဝ်တေပဵၼ် ၵၢၼ်ၵူတ်ႇထတ်း တတ်းသိၼ် ဢၼ်ၽဵင်ႇပဵင်း ၸွမ်းထမ်းၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီၶပ်ႉ ၶိုင်ၵူတ်ႇထတ်းပၼ် ၵူၼ်းၵေႃႉထုၵ်ႇၺႃး မၢပ်ႇမႂ်ၼၼ်ႉ ၶၼ်ၶၼ်ဝႆးဝႆးၸွမ်းၼၼ်ႇပွင်ပဵၼ်လႆႈ။ ^{39 (ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ် လုမ်းတတ်းသိၼ် ပႅၵ်ႈ466၊ 42။)}

ၼႂ်းၵၢၼ်ၵူတ်ႇထတ်းတတ်းသိၼ် ၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈတၢင်းမၼ်ႈၵႅၼ်ႇ ၽဵင်ႇပဵင်းသင်သေ တေဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၶၵ်ႉၵၢၼ် ထိူင်းထိူဝ်ႉယူႇၼၼ်ႉ။^{40 (ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းပမ် လုမ်းတတ်းသိၼ် ပႅၵ်ႈ 24၊ ပႅၵ်ႈ 466။)} ၽူႈတတ်းသိၼ်ၶဝ်ၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီဝႄႈ ၵမ်းၵမ်းၶၢႆႉ ႁွင်ႉၶိုၼ်ႈလုမ်းတတ်းသိၼ်။  ^{41 (ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ် လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၃၄၄(၁))။)}

သုၼ်ႇလႆႈႁပ်ႉထွမ်ႇၵူတ်ႇထတ်း ၽၢႆႇၼႃႈၵူၼ်းတင်းၼမ် တီႈလုမ်းတတ်းသိၼ်

လိူဝႅသေၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢၼ်ၵဵဝ်တင်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ တေလႆႈၸတ်းၵၢၼ်ၵူတ်ႇထတ်း တီႈလုမ်းတတ်းသိၼ် ဢၼ်ၵူၼ်မိူင်းတင်းၼမ်ၶဝ်ၵႂႃႇထွမ်ႇ တူၺ်းၸွမ်းလႆႈထိုင် ၼႂ်းပၢင်တတ်းသိၼ်။ ^{42 (ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ် လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၃၅၂)။ပၵ်းပိူင် လၵ်းမိူင်း မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၁၉(ခ))။ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၈၄(ခ)) 2019။)}

ၶေႃႈတႅပ်းတတ်းလုမ်းတတ်းသိၼ် လႄႈ လွင်ႈၶေႃယွၼ်းႁႂ်ႈထတ်းသၢင်ႈပၼ် ၶေႃႈတႅပ်းတတ်း

လုမ်းတတ်းသိၼ်ၼႆႉ တေလႆႈတမ်းဝၢင်းၶေႃႈပူင် လႄႈ ၶေႃႈတႅပ်းတတ်း တီႈၼႂ်းပၢင်တတ်းသိၼ် ဢၼ်မီးၵုၼ်းတၢင်းၼမ် ႁူႉႁၼ်ၸွမ်းၸႅင်ႈလႅင်းလီၼၼ်ႉ။ ^{43 (ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ် လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၃၆၆(က))။)}

ၶေႃႈပူင်ဢၼ်တႅပ်းတတ်းၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းၼၼ်ႉ ၽူႈတတ်းသိၼ် တေလႆႈတႅမ်ႈပၼ်ၽိုၼ်လိၵ်ႈ ၽိုၼ်လၢႆးဝႆႉသေမဝ်ႇၵႃး တေလႆႈတႅမ်ႈသပ်းလႅင်းၼေပႃး ယွၼ်ႉမီးလွင်ႈတၢင်းၸိူင်ႉႁိူဝ်သေ တႅပ်းတတ်း ၵႂႃႇၼႆၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၸႅင်ႈလႅင်း။^{44 (ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ် လွင်ႈၽိတ်းၾင်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၃၆၇(၁))။)}

ၽူႈၶွင်ႈမၢပ်ႇၼၼ်ႉမီးသုၼ်ႇၶေႃ ယွၼ်းႁႂ်ႈထတ်းသၢင်ပၼ် ၶေႃႈတႅပ်းတတ်း တီႈလုမ်းတတ်းသိၼ်ၼၼ်ႉလႆႈ။ ^{45 (ပၵ်းပိူင် လၵ်းမိူင်း မၢတ်ႈတႃ ( ပုဒ်မ ၁၉(ဂ))။ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ် လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၅၃၇၊ ၄၀၄)။)}

လွင်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ လႄႈ ၵၢၼ်ႇႁပ်ႉပုၼ်ႉၽွၼ်း ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈ 

ၵၢၼ်တီႉၵုမ်းၶင်

လွင်ႈလႆႈ တီႉၵမ် လႄႈ လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈပလိၵ်ႈၶဝ် မီးပုၼ်ႈၽွၼ်း သၢင်းလၢင်းၼေ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁႂ်ႈပွင်ႈၸႂ်။^{50 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၈၀(ခ)) 2019။)}

မိူဝ်ႈတီႉၵမ်ၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇလႆႈၶတ်းသေႃးမိုဝ်း လႄႈ မတ်ႉဝႆႉ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ။^{51 ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၈၀(ဃ)) 2019။}

မိူဝ်ႈတီႉၵမ်ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈပလိၵ်ႈတေဢမ်ႇလႆႈ လွၵ်ႇငိူတ်ႈ လႄႈ ၶီႇၼဵၵ်းတဵၵ်းတဵင်။^{52 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၈၀(ဂ)) 2019။)} တေလႆႈပွင်ႇလႅင်းထိုင် ပေႃႈမႄႈ လႄႈ ၽူႈၵုမ်းထိင်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ။^{53 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၈၀(ဆ)) 2019။)} မီးသုၼ်ႇလႆႈထူပ်းၸွမ်း ပေႃႈမႄႈ၊ ၽူႈၵုမ်းထိင်း၊ ၽူႈတၢင်လၢတ်ႈ လႄ ပီႈၼွင်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း။^{54 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၈၀(ဆ)) 2019။)}

ၵၢၼ်ႁပ်ႉသူင်ႇ၊ ၵၢၼ်ထိင်းသိမ်းဝႆႉ လႄႈ မီးသုၼ်ႇႁပ်ႉပၢၵ်ႇ 

တေဢမ်ႇလႆႈႁပ်ႉသူင်ႇ လႄႈ ၵုမ်းၶင်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဝႆႉၸွမ်း ၵူၼ်းလူင်တၢင်ႇၸိူဝ်း။^{55 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၈၀(စ)) 2019။)}
မိူဝ်ႈယၢမ်းၵူမ်းၶင် လႄႈ တေႃႉသူင်ႇၵႂႃႇမႃးၼၢင်းယိင်းဢွၼ်ႇၶဝ်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၵုမ်းထိင်းၵေႃႈတေလႆႈ ဝႆႉပၼ်ၼၢင်းယိင်း။^{56 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၈၀(စ)) 2019။)}
တေဢမ်ႇလႆႈၵုမ်းၶင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဝႆႉ တီႈၶွၵ်ႈၶင်ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈပလိၵ်ႈ လႄႈ တီႉၶွၵ်ႈလူင်။^{57 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၈၀(င)၊ ၈၃(င)) 2019။)}
ပေႃးပဵၼ်လႆႈ လီသူင်ပၼ်ၶိုၼ်းတီႈ ၽူႈၵုမ်းထိင်း ဢမ်ႇၼၼ် ပေႃႈမႄႈၶဝ်။^{58 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၈၀(ဂ)(ဃ)) 2019။)}
ပေႃးဢမ်ႇၼၼ်ၸိုင် သူင်ႇလႆႈတီႈ ၸုမ်းၵုမ်းထိင်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ။^{59 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၈၀(ဂ)(ဃ)) 2019။)}
လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼိုင်ႈၵေႃႉၼႆႉ ထုၵ်ႇၺႃးမၢပ်ႇမႂ်ဝႆႉ ၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈၸိုင်ႉ ႁိုဝ်ၵေႃႈလီ တေလႆႈပၼ်ၵၢၼ်ႁပ်ႉပၢၵ်ႇ။^{60 (ပၵ်းပိူင် တိုဝ်းၵမ် လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၄၉၇(၁))။)}

ၵူတ်ႇထတ်းတီႈလုမ်းတတ်းသိၼ်

မိူဝ်ႈထုၵ်ႇၺႃးမၢပ်ႇမႂ်ၼၼ်ႉ သင်ပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိုင် တေလႆႈသူင်ႇၵႂႃႇတီႈလုမ်းတတ်းသိၼ် ဢၼ်ၵဵဝ်တင်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ႁွင်ႈတတ်းသိၼ် ဢၼ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉတႃႇ ယိပ်းၵမ်ၵၢၼ် ၽိတ်းၾိင်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ။^{61 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၈၀(စျ)) 2019။)}

မိူဝ်ႈၽွင်းၵူတ်ႇထတ်းပၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ တေလႆႈပဵၼ်လုမ်း ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈလုမ်းတတ်းသိၼ်ၵူၼ်းလူင် ႁႂ်ႈပဵၼ်လုမ်းတၢင်ႇဢၼ်၊ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်းၵၼ်တင်း လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ။^{62 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၄(ခ)။)}

သင်ပဵၼ်လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိုင် တေလႆႈၵူတ်ႇထတ်းပၼ်ၶၼ်ၶၼ် ဝႆးဝႆး။^{63 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၈၄(စ)) 2019)။)}

တီႈလုမ်းတတ်းသိၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈပဵၼ်သူၼ်ႇဢွၼ် တေလႆႈမီးလွင်ႈၽဵင်ႈပဵင်း သေ ပဵၼ်လွင်ႈတႅပ်းတတ်း ႁႂ်ႈပဵၼ်ၽွၼ်းလီတႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ။^{64 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၈၃(ဃ)) 2019။)}

တီႈလုမ်းတတ်းသိၼ်ၶဝ် တေလႆႈပၼ် သုၼ်ႇလႆႈ တီႈပေႃႈမႄႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၽူႈၵုမ်းထိင်း မီးသုၼ်ႇ တၢင်တူဝ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇသေ တုမ်ႉတွပ်ႇ ၵေႈၶႆၶိုၼ်း။^{65 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၈၄(ဂ)) 2019။)}

တီႈလုမ်းတတ်းသိၼ် ဢၼ်ၵူတ်ႇထတ်းပၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇလႆႈပၼ် ၵူၼ်းတင်းၼမ်ၶဝ်ဢွၵ်ႇလႆႈ။ ပေႃႈမႄႈပီႈၼွင်ႉ၊ ၽူႈၵုမ်းထိင်း လႄႈ ၽူႈတႃႁၼ်ပဵၼ်သၢၵ်ႈသေႇ၊ ၽူႈဢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ၵၼ်ၸွမ်းလိူင်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မီးသုၼ်ႇလႆႈၶဝ်ႈၼႆးလုမ်းတတ်းသိၼ်ၼၼ်ႉ။ တႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ်တၢင်းၼွၵ်ႈၶဝ်ႈလႆႈၼၼ်ႉ ၽူႈတတ်းသိၼ်တေတႅပ်းတတ်းပၼ်။^{66 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၈၄(ခ)) 2019။)}

လိူဝ်သေ တွၼ်ႈတႃႇပဵၼ်ၽွၼ်းလီလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇလႆႈဢဝ်ၶေႃႈမူၼ်းဢၼ် ၵဵဝ်ပၵ်းၵၼ်တင်း လိူင်ႈတၢင်ႇၼိူဝ်လႅင်း။^{67 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၈၅(ခ)) 2019။)}

တွၼ်ႈတႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢၼ်ထုၵ်ႇၺႃးတဵၵ်းတဵင် လႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈၼၼ်ႉ တေလႆႈပၼ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ လႄႈ လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းၶဝ်။^{68 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၉၆(က)မှ(င)) 2019။)}

တမ်းဝၢင်းၶေႃႈပူင်

သင်ဝႃႈတၢင်းၽိတ်းၸႅင်ႈလႅင်းၸိုင် ယူႇတီႈၽူႈတတ်းသိၼ်သေ လီဝူၼ်ႉပႃးတႃႇလွင်ႈလီႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ လႄႈ တႃႇမူၼ်ႉမႄးပၼ်တၢင်းယၢမ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇသေတမ်းဝၢင်းၶေႃႈပူင်။^{69 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၈၇) 2019။)}

ယူႇတီႈၽူႈတတ်းသိၼ်သေ မိူဝ်ႈတေပၼ်တၢမ်ႇၼၼ်ႉ တေလႆႈၾၢင်ႉသေ ဝူၼ်ႉၶပ်ႉၼပ်ႉသွၼ်ႇပၼ်ပႃး တၢင်းယၢမ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ၊ ဢႃႇယူႉ၊ ငဝ်းလၢႆးပၢႆးယူႇလီတူဝ်ၸႂ် လႄႈ တၢင်ႇၸိူဝ်ႉတၢင်ႇလွင်ႈပႃး။^{70 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၈၇၉က)မှ(စ)) 2019။)}

ပိူင်ၽဵင်ႈမၼ်းၸိုင် တေဢမ်ႇ လႆႈဢဝ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼိုင်ႈၵေႃႉ တူၵ်းၶွၵ်ႈ။^{71 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၈၈(က)) 2019။)}

ယိူင်းဢၢၼ်းလုမ်းတတ်းသိၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်တႃႇ မူၼ်ႉမႄးပၼ်တၢင်းယၢမ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတႃႇပၼ်တၢမ်ႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ။^{72 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၈၈(က)) 2019။တွၼ်ႈတႃႇ လွင်ႈၵဵဝ်ႇ ၵပ်းတၢင်းၽိတ်းပၼ် တၢမ်ႇ ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၈၈(ဂ)၊ 89) 2019။)}

ၸႂ်ႉတိူဝ်းလွင်ႈတၢင်းတၢင်ႇလွင်ႈသေ လွႆးဢၢပ်ႈပၼ်တၢင်ႇတီႈ

ၽွင်းမိူဝ်ႈတေႃႉသူင်ႇၼၼ်ႉ လီဝူၼ်ႉပႃး ၵဵဝ်လူၺ်ႈလွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈ၊ ဢႃႇယူႉ၊ ပၢႆးၸႂ် လွင်ႈပွင်ႇၸႂ်၊ မီးတၢင်းၽိတ်းၵဝ်ႇဝႆႉႁ ဢမ်ႇမီး ၸိူဝ်းၼႆႉ။^{73 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၃(ဎ)၊ 71(က)(၁)မှ(၇)) 2019။)}

မိူဝ်တေလွႆးဢပ်ႇတေႃႉသူင်ႇတၢင်ႇႁွင်ႈၵၢၼ်ၼၼ်ႉၸိုင် တွၼ်ႈတႃႇတေပဵၼ်ၽွၼ်းလီတႃႇၶဝ်သေ တေလႆႈပၼ်ၶေႃႉၽင်ႉသေသင်ႇသွၼ်၊ ပၼ်ၵႃႈလူႉသုမ်းတီႈ ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်ထုၵ်ႇၺႃး တဵၵ်းတဵင်ၼၼ်ႉ၊ ဢူပ်ႇဢူဝ်းသေပၼ်ႁႅင်းၸႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။^{74 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၇၅(ခ)(၁)မှ(၉)) 2019။)}

ပေႃးထၢင်ႇဝႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈလီ သုတ်းတႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼၼ်ႉၸိုင် ထိင်းသိမ်းလွင်ၵုမ်းထိင်းပေႃႈမႄႈသေ ဢဝ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵႂႃႇသူင်ႇပၼ် တီႈၸုမ်းၽူႈလုမ်းလႃးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် တီႈႁူင်းႁဵၼ်းပရႁိတ ၵေႃႈလႆႈ။^{75 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၇၅(ခ)(၇)) 2019။)}

ပေႃးဢမ်ႇၸႂ်ႉတိုဝ်းလွင်ႈတၢင်းတၢင်ႇလွင်ႈသေ လွႆးဢၢပ်ႈပၼ်တၢင်ႇတီႈၸိုင် တေလႆႈသူင်ႇ တူဝ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇပၼ်တီႈ လုမ်းတတ်းသိၼ်တႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ ၶၼ်ၶၼ်ဝႆးဝႆး။^{76 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၈၀(စျ)) 2019။)}

လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢၼ်မီးတီႈ ၶွၵ်ႈၶင်

တေဢမ်ႇလႆႈဢဝ်ယူႇၸွမ်း ၽူႈၽိတ်းၾိင်ႈၵူၼ်းလူင် ဢၼ်တူၵ်းၶွၵ်ႈၼၼ်ႉ။ မီးသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် ၵူၺ်ႇလူၺ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်ၵူတ်ႇထတ်းပၼ် ႁႂ်ႈပဵၼ်ပိူင်မၢၼ်ႇၶၢဝ်းယၢမ်း၊ ပၼ်ထူပ်းၶႅၵ်ႇ လႄႈ လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် ၵူၺ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈလိၵ်ႈလၢႆး လႄႈ ပၢႆးပိင်ႇၺႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ။^{77 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႈ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၉၃(က)၊(ဂ)၊(စ)၊(ဆ)) 2019။)}

တေဢမ်ႇလႆႈၸႂ်ႉ ၵၢၼ်ၼၵ်းၼႃ ဢမ်ႇၼၼ် တေဢမ်ႇလႆႈသူင်ႇပၼ်ၸူးတီႈ တီႈၶွၵ်ႈၶင်ဢၼ်မီးတႆႈၵုမ်းၵမ် လုမ်းၶွၵ်ႈၶင်ငဝ်ႈငူၼ်းၼၼ်ႉ။^{78 (ပၵ်းပိူင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ ၉၃(င)) 2019။)}

သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ပဵၼ် လႄႈ လွင်ႈမၵ်းမၼ်ႈ

ပၵ်းပိူင် ပၼ်လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈပၵ်းပိူင် ၼႆႉ ပဵၼ်တွၼ်ႈတႃႇ ၽူႈၶွင်ႈမၢပ်ႇဢၼ်ႁဵတ်း ၽိတ်းၾိင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၽူႈထုၵ်ႇၺႃးမၢပ်ႇၼၼ်ႉ တႃႇတေလႆႈ လွင်ႈၸွႆႈထႅမ်ဢိင်ၼိူဝ်ပၵ်းပိူင်ၼၼ်ႉ။^{79 (ပၵ်းပိူင် သုၼ်ႇလႆႈပၼ်လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈပၵ်းပိူင် မၢတ်ႈတႃ(ပုဒ်မ၄) 2015။ လႅၵ်ႈလၢႆႈ 2021။)}

ဢိင်ဢဝ် ပၵ်းပိူင် သုၼ်ႇပၼ်လွင်ႈၵမ်ႉ ထႅမ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈပၵ်းပိူင်ၼႆႉ ၽူႈမီးသုၼ်ႇတုၵ်းယွၼ်း လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်လႆၼၼ်ႉ မီးသုၼ်လႆႈ ၽူႈတၢင်လၢတ်ႈ ၊ ပၼ်တၢင်းႁူႉၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ ပၵ်းပိူင်၊ ပၼ်းတၢင်းႁၼ်ထိုင် လႄႈ ပၼ်လွင်ႈၸွႆႈထႅမ်။^{80 (ပၵ်းပိူင် သုၼ်ႇလႆႈပၼ်လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈပၵ်းပိူင် မၢတ်ႈတႃ(ပုဒ်မ၂(က)) 2015။ လႅၵ်ႈလၢႆႈ (2021/175)။)}

ၽူႈမီးသုၼ်ႇလႆႈလွင်ႈၵမ်ႉထႅမ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈပၵ်းပိူင် ၼႆႉ တေလႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်။ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး၊ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းလႄႈ ၵူၼ်းဢၼ်ဢမ်ႇမီးတီႈ ယူႇတီႈသဝ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႉမီးသုၼ်ႇလႆႈၸၢမ်ႇ လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈပၵ်းပိူင်။^{81 (ပၵ်းပိူင် သုၼ်ႇလႆႈပၼ်လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈပၵ်းပိူင် မၢတ်ႈတႃ(ပုဒ်မ၂(ခ)) 2015။ လႅၵ်ႈလၢႆႈ (2021/175)။)}

မိူဝ်ႈၵူတ်ႇထတ်းလိူင်ႈတီႈ လုမ်းတြႃး လႄႈ မိူဝ်ႈတႅပ်းတတ်းပၼ်တၢမ်ႇတၢင်းၽိတ်း ၽူႈၶွင်ႈမၢတ်ႇၼၼ်ႉ မီးသုၼ်ႇလႆႈ ပၼ်လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈပၵ်းပိူင်။ မိူဝ်ႈၽွင်းထုၵ်ႈၺႃး ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈပလိၵ်ႈၶဝ် တီႉၵမ်ဝႆႉ ဢမ်ႇၼၼ် မိူဝ်ႈတုၵ်းၶွၵ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇလႆႈလွင်ႈၵမ်ႉထႅမ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈပၵ်းပိူင်။^{82 (ပၵ်းပိူင် သုၼ်ႇလႆႈပၼ်လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈပၵ်းပိူင် မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ၂၇(က)) 2015။ လႅၵ်ႈလၢႆႈ (2021/175)။)}

ၵူၼ်းမီးသုၼ်ႇလႆႈပၼ်လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်ၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈမီးလွင်ႈယၢမ်ႇၽိုတ်ႇတႃႇတေၵပ်းသိပ်ႇၵၼ်ၼႂ်ၸိုင် တေလႆႈပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇပၼ်။^{83 (ပၵ်းပိူင် သုၼ်ႇလႆႈပၼ်လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈပၵ်းပိူင် မၢတ်ႈတႃ (ပုဒ်မ၂၇(က)) 2015။ လႅၵ်ႈလၢႆႈ (2021/175)။)}

• ပၵ်းပိူင် ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ လွင်ႈတၢင်းယၢမ်ႈလူႉ၊ ဢၼ်မွၼ်ငိုၼ်းလႆႈ(၂၀၁၃)။ မူၼ်ႉမႄးလႅၵ်ႈလၢႆ ၂၀၁၆၊ ၂၀၁၇)။
• ၾိင်ႈမိူင်းသုၼ်ႇလႆႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ (၂၀၁၉)။
• ပိူင်တိုဝ်းၵမ် ၵၢၼ်တတ်းသိၼ်တွၼ်ႈတႃႇၽူႈတတ်းသိၼ် မိူင်းႁူမ်ႈတူမ် (၂၀၁၇)။
• လၵ်းမိူင်း (၂၀၀၈)
• ပၵ်းပိူင်တိုဝ်းၵမ် လုမ်းတြႃး
• ပၵ်းပိူင်တိုဝ်းၵမ် ပၵ်းပိူင်လွင်ႈတၢင်းၽိတ်း
• ပၵ်းပိူင် လွင်ႈသၢၵ်ႈသေႇ (၁၈၇၂)။ မူၼ်ႉမႄးလႅၵ်ႈလၢႆ ၂၀၁၅။
• ပၵ်းပိူင် သုၼ်ႇလႆႈပၼ်လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်ပၵ်းပိူင် (၂၀၁၅)။ (မူၼ်ႉမႄးလႅၵ်ႈလၢႆ ၂၀၁၇၊ ၂၀၂၁)။
• ပၵ်းပိူင် မၢႆမီႈ တႃႇၸဝ်ႈၼႃႈတီႈပလိၵ်ႈ (၁၉၉၅)။ မူၼ်ႉမႄးလႅၵ်ႈလၢႆ ၁၉၉၇။
• လႅၵ်ႈလၢႆႈ ပၵ်းပိူင် မၢႆမီႈလူင် မူၼ်ႉမႄးလႅၵ်ႈလၢႆ ၾိင်ႈမိူင်းၵၢၼ်ၽိတ်းၾိင်ႈ (၂၀၁၉၊၂၀၂၁)။
• တွၼ်ႈ ပလိၵ်ႈ
• ပၵ်းပိူင် ၶွၵ်ႈၶင်
• ပၵ်းပိူင် ၽူႈၵုမ်းၵမ် ၽူႈတၢင်လၢတ်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် (၂၀၁၀)။
• ပၵ်းပိူင် ၵၢၼ်တတ်းသိၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် (၂၀၁၀)။ မူၼ်ႉမႄးလႅၵ်ႈလၢႆ၂၀၁၃။