ရာဇဝတ်ကြောင်းအရ စွပ်စွဲခြင်းခံရသူ

ရှာဖွေခြင်း

နေထိုင်သူ သို့မဟုတ် ၄င်း၏ကိုယ်စားလှယ် ရှေ့မှောက်တွင် ရှာဖွေစစ်ဆေး ရမည်။ ^{6 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေပုဒ်မ ၁၀၃(၃)။)}

ရှာဖွေခွင့်ဝရမ်းတွင် ခွင့်ပြုထားသည့် အတိုင်းအတာအထိသာ ရှာဖွေမှုကိုပြုရမည်။ ^{7 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၉၇။)}

သိမ်းဆည်းသည့်ပစ္စည်းများကို (ရှာဖွေပုံစံ)^{8 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၀၃။)}  တွင် ဖြည့်သွင်းပြီး ရဲထံမှထိုရှာဖွေပုံစံမိတ္တူ တစ်စောင်ကို ရယူခွင့်ရှိသည်။ ထိုရှာဖွေပုံစံကို တရားရုံးတော်တွင် သက်သေအဖြစ် တင်သွင်းနိုင်သည်။

ဖမ်းဆီးခြင်း

ရဲအရေးယူပိုင်ခွင့်မရှိသော စွပ်စွဲမှုများတွင် ဖမ်းဝရမ်း လိုအပ်သည်။ ရဲအရေးယူပိုင်ခွင့် ^{9 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၄(၁)(စ)၊ ၄(၁)(ဎ)။)}  ရှိသော အမှုများတွင် ဝရမ်း မလိုအပ်ပါ။ ဤနေရာတွင် ဥပမာကြည့်ပါ။

ဖမ်းဆီးခြင်းကို ခုခံခြင်းမရှိလျှင် ရဲအရာရှိမှ အင်အား အလွန်အကျွံသုံး၍ ဖမ်းဆီးခြင်းမပြုရ။^{10 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေပုဒ်မ ၄၆(၃)၊ ၅၀။)}

လက်ထိပ်ခတ်ခြင်းနှင့် အလားတူချုပ်နှောင်ခြင်းများကို လိုအပ်မှသာ အသုံးပြုရပါမည်။ ^{11 (တရားရုံးများလက်စွဲအပိုဒ် ၃၉၇။)}

အမျိုးသမီးအား ရှာဖွေစစ်ဆေးခြင်းကို အခြား အမျိုးသမီး တစ်ယောက်မှသာ ဆောင်ရွက် ရမည်။^{12 ( ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေပုဒ်မ ၅၂။)}

ဘာမှမပြောဘဲ တိတ်ဆိတ်နေခွင့်

စွပ်စွဲခံရသူကို ခြိမ်းခြောက်ခြင်း၊ ကတိပေးခြင်း၊ သို့မဟုတ် ဝန်ခံစေရန် ထိခိုက်အနာတရ ဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက်ခြင်း၊ သို့မဟုတ် ထုတ်ဖော်ပြောလာစေရန် တစ်နည်းနည်းဖြင့် ဖိအားပေး၍ မရပါ။^{13 (ရာဇသတ်ကြီးပုဒ်မ ၃၃၀၊ ၃၃၁။ ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၃၄၃။)}

တရားသူကြီးရှေ့မှောက်တွင် အလိုအလျောက် ကိုယ်တိုင် ဝန်ခံခြင်းသာလျှင် ရုံးတော်တွင် သက်သေအဖြစ် သုံးနိုင်သည်။^{14 (၁၈၇၂ သက်သေခံအက်ဥပဒေ (၂၀၁၅ ပြင်ဆင်ချက်) ပုဒ်မ၂၄။)}

ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခြင်း

စွပ်စွဲခံရသူကို ၂၄ နာရီအတွင်း တရားသူကြီး ရှေ့မှောက်သို့ ခေါ်ဆောင်လာရမည်။^{15 ((၂၀၀၈) ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပုဒ်မ ၃၇၆။)}

ကလေးများအနေဖြင့် (ပြစ်မှုကျူးလွန်သည်ဟု စွပ်စွဲခံထားရချိန်တွင် အသက် ၁၈ နှစ် အောက်ဖြစ်လျှင်) စွပ်စွဲခံရသူလူကြီးအခွင့်အရေးများအပြင် ကလေးသူငယ်ဆိုင်ရာ အခွင့်အရေးများနှင့် လုံခြုံဘေးကင်းရေး အစောင့်အရှောက်များကို ခံစားခွင့်ရှိသည်။,^{16 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၀။)} ကလေးလူငယ်တရားရုံးသို့ ချက်ချင်းလွှဲပြောင်းပေးရမည်။ ^{17 ( ၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၁၉။)}

အကန့်အသတ်မရှိ ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ခြင်းကို တားမြစ်ထားပါသည်။

ရဲအရေးယူပိုင်ခွင့်မရှိသောအမှုများတွင် ၂၄ နာရီထက်ကျော်ပြီး ထိန်းသိမ်းခွင့်မရှိပါ။

ရဲအရေးယူပိုင်ခွင့်ရှိသောအမှုများတွင် စွပ်စွဲခံရသူကို တရားသူကြီးမှ လွှတ်ပေးပါရန် (တစ်နည်း) အချုပ်လွတ်ထုချေခွင့်ပြုပါရန် လျှောက်ထားခွင့်ရှိသည်။ (ရမန်ကြားနာခြင်း)^{18 (တရားရုံးများလက်စွဲအပိုဒ် ၄၀၃(၁)။)} ရဲမှ အမှုစုံစမ်းနေစဉ် စွပ်စွဲခံရသူကို စွပ်စွဲခံရသည့် အမှုအမျိုးအစား/ပုဒ်မ ပေါ်မူတည်၍ ၁၅ ရက်မှ ၃၀ ရက်အထိ အချုပ်ချထားနိုင်သည်။ ^{19 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၆၇၊ ၁၆၇(၂)။)}

ရဲမှ ထိန်းသိမ်းထားစဉ်အတွင်း မညှာမတာပြုမှုဆောင်ရွက်ခြင်း

ထိန်းသိမ်းထားစဉ် အချုပ်ချထားခံရသူကို ရဲများမှ ထိခိုက်နစ်နာအောင် ပြုလုပ်ခြင်း သို့မဟုတ် ထိခိုက်နစ်နာမည့်ကိစ္စများကို ခွင့်ပြုထားခြင်း မှ တားမြစ်သည်။ ^{20 (၁၉၉၅ ပြည်သူ့ရဲတပ်ဖွဲ့စည်းကမ်းထိန်းသိမ်းရေးဥပဒေ (၁၉၉၇ ပြင်ဆင်ချက်) ပုဒ်မ ၁၇(ဂ)။ (၂၀၀၈) ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပုဒ်မ ၄၄။ ရာဇသတ်ကြီးပုဒ်မ ၃၃၀၊ ၃၃၁။)}

တရားဝင် စစ်ကြောမေးမြန်းနေစဉ်အတွင်း ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်မှ အချုပ်ခံထားရသူအား ဝန်ခံစေရန် သို့မဟုတ် သတင်းအချက်အလက် ရရှိစေရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ထိခိုက်နာကျင်အောင် ပြုလုပ် ခြင်းသည် ရာဇဝတ်မှုပင်ဖြစ်သည်။^{21 (၁၉၉၅ ပြည်သူ့ရဲတပ်ဖွဲ့စည်းကမ်းထိန်းသိမ်းရေးဥပဒေ (၁၉၉၇ ပြင်ဆင်ချက်) ပုဒ်မ ၁၇(ဂ)။ (၂၀၀၈) ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပုဒ်မ ၄၄။ ရာဇသတ်ကြီးပုဒ်မ ၃၃၀၊ ၃၃၁။)}

အာမခံရယူခွင့်

စွပ်စွဲခံရသူသည် အာမခံလျှောက်ထားခွင့် နှင့် အာမခံ ကြားနာခွင့် ရှိသည်။^{22 (ရဲလက်စွဲအပိုဒ် ၁၇၈၅။)} အာမခံပေးခွင့်ရှိသောအမှု နှင့် အာမခံပေးခွင့်မရှိသောအမှု ဟူ၍ရှိသည်။

အာမခံပေးခွင့်ရှိသည့် အမှုဖြစ်စေ၊ အာမခံမရနိုင်သည့် အမှုမျိုးဖြစ်စေ၊ စွပ်စွဲခံရသူသည်

1. အသက် ၁၆ နှစ်အောက် ဖြစ်လျှင်
2. အမျိုးသမီး ဖြစ်လျှင်
3. မကျန်းမာ သို့မဟုတ် ချည့်နဲ့ မသန်စွမ်းလျှင်^{25 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၄၉၇(၁)။)} အာမခံ ရပိုင်ခွင့်ရှိသည်။

အာမခံအတွက် ငွေကြေးပမာဏသည် အလွန်အမင်းမများရပါ။^{26 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၄၉၈(၂)။)}

အာမခံစည်းကမ်းများကို မလိုက်နာပါက ပေးထားသည့် အာမခံကို ရုပ်သိမ်းနိုင်သည်။

အပြစ်မရှိဟုမှတ်ယူခံရပိုင်ခွင့်

စွဲချက်တင်ထားသော ပုဒ်မအားလုံးအတွက် ခိုင်လုံသော သက်သေမပြနိုင်သေးသည့်အချိန်ထိ စွပ်စွဲခံရသူကို အပြစ်မရှိသူဟု သတ်မှတ်နိုင်သည်။

ခုခံချေပနိုင်ခွင့်^{27 ((၂၀၀၈) ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၉(ဂ)၊ ၃၇၅။)}

စွပ်စွဲခံရသူသည် မိမိ စွဲဆိုခံထားရသည့် ပြစ်မှု/ ပုဒ်မ အကြောင်း သိခွင့်ရှိသည်။ ^{28 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၂၁၀။)}

စွပ်စွဲခံရသူသည် မိမိအပေါ်စွဲဆိုထားသည့် အမှုနှင့်ပတ်သက်၍ တရားရုံးတော်တွင် တင်ပြသည့် မျက်မြင်သက်သေများနှင့် အခြားသော သက်သေများအပေါ်တွင် မေးခွန်း ထုတ်ပိုင်ခွင့် နှင့် စိန်ခေါ် စောဒကတက်ပိုင်ခွင့် ရှိသည်။^{29 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၂၀၈(၂)။)}

စွပ်စွဲခံရသူသည် မိမိကိုယ်တိုင်အတွက်/မိမိအကျိုးအတွက်  သက်သေအထောက်အထားများ တင်ပြခွင့်ရှိသည်။^{30 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၂၉၈၊ ၂၉၀၊ ၃၄၂။)}

စွပ်စွဲခံရသူကို မျက်မြင်သက်သေ^{31 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၃၄၂(၁) (က)။)} အဖြစ်   ထွက်ဆိုစေရန် မလိုအပ်သော်လည်း ရုံးတော်တွင် ကြားနာစဉ် အဆင့်တိုင်းတွင် ၎င်းကို တရားသူကြီးမှ မေးခွန်းထုတ်နိုင်သည်။ ^{32 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၃၄၂(၂)။)}

လုံလောက်သောအချိန်နှင့်အထောက်အပံ့

စွပ်စွဲချက်အား ထုချေနိုင်ရန် စွပ်စွဲခံရသူကို လုံလောက်သော ပြင်ဆင်ချိန်နှင့် ပံ့ပိုးမှုများ ပေးရမည်။^{33 (၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပုဒ်မ ၁၉(ဂ)၊ ၃၇၅။)}

အမှုစစ်ဆေးရာ တရားခွင်အတွက် လိုအပ်သည့် စာရွက်စာတမ်းများနှင့် သက်သေများ အပြင် လိုအပ်ပါက ဘာသာပြန်ရရှိပိုင်ခွင့်^{34 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၃၆၁။)} တို့ပါဝင်သည်။

မျှတပြီးဘက်လိုက်မှုကင်းသည့် ကြားနာစစ်ဆေးမှု

စွပ်စွဲခံရသူသည် မျှတပြီး ဘက်လိုက်မှုကင်းသည့် ကြားနာစစ်ဆေးမှုကို ရခွင့်ရှိသည်။^{35 (၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပုဒ်မ ၃၄၇။)}

တရားရုံးဆုံးဖြတ်ချက်သည် ဥပဒေနှင့် အမှု၏ အချက်အလက်များ ပေါ်တွင်သာ အခြေခံရမည်ဖြစ်ပြီး အဂတိတရားများ နှင့်ဘက်လိုက်မှုများမှ ကင်းလွတ်ရမည်။^{36 (၂၀၁၇ မြန်မာနိုင်ငံ တရားသူကြီးများအတွက် တရားစီရင်ရေး ကျင့်ဝတ် အပိုဒ် ၁ မှ ၄။)}

ကြားနာစစ်ဆေးမှုတိုင်းတွင် သဘာပတိအဖြစ် ဆုံးဖြတ်ဆောင်ရွက်ရမည့် တရားသူကြီး ရှိရမည်။^{37 (တရားရုံးများလက်စွဲ အပိုဒ် ၁၃။)}

တရားစွဲဆိုရာတွင် ပါဝင်သည့် တရားသူကြီး၊ ဥပဒေအရာရှိနှင့် ပြည်သူ့ဝန်ထမ်းတိုင်းသည် အမှုနှင့်ပတ်သက်နေသူ မည်သူ့မဆိုထံမှ လက်ဆောင်ရယူခြင်း သို့မဟုတ် အခြားအဖိုးတန်ပစ္စည်းတစ်ခုခု ရယူခြင်းများကို တားမြစ်သည်။^{38 (၂၀၁၇ မြန်မာနိုင်ငံ တရားသူကြီးများအတွက် တရားစီရင်ရေး ကျင့်ဝတ် အပိုဒ် ၁ မှ ၄။ (၂၀၁၃) အဂတိလိုက်စားမှုတိုက်ဖျက်ရေးဥပဒေ(၂၀၁၆၊ ၂၀၁၇ ပြင်ဆင်ချက်))}

တရားရုံးတွင် အမှုစစ်ဆေးခြင်းများကို လျင်မြန်စွာ ဆောင်ရွက်ပေးရန် အခွင့်အရေး

စွပ်စွဲခံရသူ၏ တရားစီရင်မှုကို အတတ်နိုင်ဆုံး မြန်မြန်နှင့် မျှတစွာ စစ်ဆေး စီရင်ပေးရမည်။ ^{39 (တရားရုံးများလက်စွဲ အပိုဒ် ၄၆၆၊ ၄၂။)}

အမှုစစ်ဆေးစီရင်ရာတွင် မျှတခိုင်လုံသော အကြောင်းအရင်းမရှိဘဲ နှောင့်နှေးစေခြင်းကို တားမြစ်ထားသည်။^{40 (တရားရုံးများလက်စွဲ အပိုဒ် ၂၄၊ အပိုဒ် ၄၆၆။)} တရားသူကြီးများကလည်း ရုံးချိန်းမကြာခဏ ရွှေ့ဆိုင်းခြင်းကို ရှောင်ကျဉ် သင့်သည်။  ^{41 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ၃၄၄(၁)။)}

အများပြည်သူရှေ့တွင် တရားရုံးတင် စစ်ဆေးကြားနာခြင်း အခွင့်အရေး

ကလေးသူငယ်တရားရုံးများမှအပ တရားရုံးတွင် စစ်ဆေးချက်များကို အများပြည်သူများ ဝင်ရောက်ကြည့်ရှုနိုင်သည့် တရားခွင်/အခန်းတွင် စစ်ဆေး ရမည်။ ^{42 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၃၅၂။ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပုဒ်မ ၁၉(ခ)။ (၂၀၁၉) ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၄(ခ)။)}

တရားရုံးအဆုံးအဖြတ် နှင့် အယူခံခြင်း

တရားရုံး၏ စီရင်ချက်/ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ပွင့်လင်းမြင်သာသည့် တရားခွင် (တရားရုံးအခန်း) ထဲတွင် ချမှတ်ရမည်။ ^{43 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၃၆၆(က)။)}

တရားသူကြီးသည် ၄င်း၏ အပြီးသတ်စီရင်ဆုံးဖြတ်ချက်ကို စာဖြင့်ရေးသားပြီး စီရင်ဆုံးဖြတ်ရသည့် အကျိုးအကြောင်းကိုလည်း ရှင်းလင်းစွာဖော်ပြရမည်။^{44 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၃၆၇(၁)။)}

စွပ်စွဲခံရသူသည် တရားရုံးဆုံးဖြတ်ချက်ကို အယူခံဝင်ခွင့် ရှိသည်။ ^{45 (၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပုဒ်မ ၁၉(ဂ)။ ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၅၃၇၊ ၄၀၄။)}

ကလေးများနှင့်ပြစ်မှုဆိုင်ရာတာဝန်ယူမှု 

ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ခြင်း

ဖမ်းဆီးရသည့်အကြောင်းအရင်းနှင့် ပြစ်မှုကို ရဲအရာရှိမှ ကလေးနားလည်လွယ်အောင် ရှင်းပြရမည်။^{50 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၀(ခ)။)}

ဖမ်းဆီးချိန်တွင် ကလေးအားလက်ထိပ်ခတ်ခြင်းနှင့် အလားတူချုပ်နှောင်ခြင်းများ  မပြုလုပ်ရ။^{51 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၀(ဃ)။)}

ဖမ်းဆီးချိန်တွင် ကလေးအား ရဲဝန်ထမ်းမှ ခြိမ်းခြောက်ခြင်း နှင့် ညှင်းပန်းနှိပ်စက်ခြင်း မပြုရ။^{52 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၀(ဂ)။)} မိဘ သို့မဟုတ် အုပ်ထိန်းသူကို ဖမ်းဆီးထားကြောင်း အကြောင်းကြားပေးရမည်။^{53 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၀(ဆ)။)} ကလေးအား မိဘ၊ အုပ်ထိန်းသူ၊ ဆွေမျိုး နှင့် ရှေ့နေ တို့ဖြင့် တွေ့ခွင့်ပေးရမည်။^{54 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၀(ဆ)။)}

သယ်ယူပို့ဆောင်ခြင်း၊ ထိန်းသိမ်းထားခြင်းနှင့် အာမခံပေးခြင်း 

ကလေးသူငယ်များကို လူကြီးများနှင့်အတူ ချုပ်နှောင်ခြင်း၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ခြင်း မလုပ်ရ။^{55 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၀(စ)။)}
မိန်းကလေးများကို အမျိုးသမီးအစောင့်ကသာ စီမံထိန်းချုပ်ရမည်။^{56 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၀(စ)။)}
ကလေးသူငယ်များကို ရဲအချုပ် နှင့် အကျဉ်းထောင်တွင် ချုပ်မိန့်မပေးရ။^{57 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၀(င)၊ ၈၃(င)။)}
ဖြစ်နိုင်လျှင် မိဘ သို့မဟုတ် အုပ်ထိန်းသူထံ ပြန်လည် အပ်နှံရမည်။^{58 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၃(ဂ)၊ (ဃ)။)}
နောက်ဆုံးနည်းလမ်းအဖြစ် စောင့်ရှောက်ရေးဂေဟာ သို့လည်း ပို့ဆောင်နိုင်သည်။^{59 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၃(ဂ)၊ (ဃ)။)}
ကလေးတစ်ဦးကို မည်သည့် ပြစ်မှုမျိုးဖြင့် စွပ်စွဲခံရသည် ဖြစ်စေ အာမခံပေးရမည်။^{60 (ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ ပုဒ်မ ၄၉၇(၁)။)}

တရားရုံးတင်စစ်ဆေးခြင်း

အခြားနည်းလမ်းဖြင့် လွှဲပြောင်းဆောင်ရွက်ခြင်း မပြုပါက သက်ဆိုင်ရာ ကလေးသူငယ်တရားရုံးသို့ အမြန်ဆုံး လွှဲပြောင်းရမည်။^{61 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၀(ဈ)။)}

ကလေးသူငယ်တရားရုံးသည် ကလေးသူငယ်ကို စစ်ဆေးရာတွင် လူကြီးတရားခွင် မဟုတ်သည့် သီးခြားတရားရုံး သို့မဟုတ် အဆောက်အအုံ တွင်ဖြစ်ရမည်။^{62 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၄(ခ)။)}

ကလေးသူငယ်အမှုကို အမြန်ဆုံးကြားနာစစ်ဆေးရမည်။^{63 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၄(စ)။)}

ကလေးသူငယ်တရားရုံးသည် ကလေးအတွက် မျှတပြီး အကောင်းဆုံးဖြစ်စေမည့် ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ဦးစားပေး ရမည်။^{64 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၃(ဃ)။)}

မိဘ သို့မဟုတ် သင့်လျော်သူတစ်ဦးဦးမှ ကလေးသူငယ်ကိုယ်စား ခုခံချေပရန် ထွက်ဆိုချက်များ၊ တင်သွင်းချက်များကို တရားရုံးမှခွင့်ပြုရမည်။^{65 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၄(ဂ)။)}

ကလေးသူငယ်ကို စစ်ဆေးသည့် တရားရုံးများ တရားခွင်များတွင် အများပြည်သူများ ဝင်ထွက်ခွင့် မရှိစေရ။  မိသားစုဝင်များ၊ အုပ်ထိန်းသူ၊ ဆွေမျိုး နှင့် မျက်မြင်သက်သေ၊ တရားရုံးဝန်ထမ်းများကဲ့သို့သော အမှုနှင့် သက်ဆိုင်သူများကိုသာ ကလေးသူငယ်ဆိုင်ရာ တရားခွင်သို့ ဝင်ရောက်ခွင့်ပြုရမည်။ အခြားသူများ ဝင်ရောက်ခွင့်ကို တရားသူကြီးမှ ဆုံးဖြတ်ပေးရမည်။^{66 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၄(ခ)။)}

ကလေးသူငယ်၏ ကောင်းကျိုးဖြစ်စေမည့် ရည်ရွယ်ချက်မှအပ အမှု၏ သတင်းအချက်အလက်များကို မီဒီယာများတွင် ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်မရှိပါ။^{67 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၅(ခ)။)}

ပြစ်မှုကျူးလွန်ခြင်းခံရသောကလေးနှင့် သက်သေထွက်ဆိုသော ကလေး တို့အတွက် ဥပဒေအရ လွတ်လပ်လုံခြုံမှုအပါအဝင် ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှုပေးရမည်။^{68 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၉၆(က)မှ(င)။)}

အမိန့်ချမှတ်ခြင်း

ပြစ်မှုထင်ရှားပါက တရားသူကြီးအနေဖြင့် ကလေး၏ ကောင်းကျိုးနှင့် အကျင့်စာရိတ္တ ပြောင်းလဲလာစေရန် ဦးတည်သော ပြစ်ဒဏ်ကိုသာ ချမှတ်ရမည်။^{69 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၇။)}

အမိန့်ချမှတ်ရာတွင် ကလေး၏ အသက်၊ အကျင့်စာရိတ္တ၊ ကိုယ်ခန္ဓာနှင့်စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အခြေအနေ အပြင် အခြားသော အကြောင်းရာ များကိုလည်း အထူး ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမည်။^{70 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၇(က)မှ(စ)။)}

ကလေးသူငယ်တစ်ဦးကို သာမန်အားဖြင့် ထောင်ဒဏ်ချမှတ်ခြင်း မပြုရ။^{71 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၈(က)။)}

ကလေးသူငယ်တရားရုံး ရည်ရွယ်ချက်မှာ ကလေး၏ အကျင့်စာရိတ္တကို ပြုပြင်ပေးရန် အတွက်သာ ဖြစ်ပြီး အပြစ်ပေးရန်အတွက် မဟုတ်ပါ။^{72 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၈(က)။ပြစ်ဒဏ်နှင့်ပတ်သက်သည်များကို (၂၀၁၉) ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၈(ဂ)၊ ၈၉ တွင်ကြည့်ပါ။)}

အခြားနည်းလမ်းဖြင့် လွှဲပြောင်းဆောင်ရွက်ခြင်း

အခြားနည်းလမ်းဖြင့် လွှဲပြောင်းဆောင်ရွက်ရာတွင် အချက်အချို့ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမည်။ ပြစ်မှု၏သဘောသဘာဝ၊ အသက်၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာဖွံဖြိုး ရင့်ကျက်မှု၊ ပြစ်မှုဟောင်းရှိမရှိ နှင့် ရပ်ရွာ၏ ဘေးကင်းလုံခြုံမှုအပေါ် သက်ရောက်မှု ရှိမရှိ စသည်တို့ပါဝင်သည်။^{73 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၃(ဎ)၊ ၇၁(က)(၁)မှ(၇)။)}

အခြားနည်းလမ်းဖြင့် လွှဲပြောင်းဆောင်ရွက်ရာတွင် သတိပေးဆုံးမခြင်း၊ ပြစ်မှုကျူးလွန်ခံရသူအတွက် နစ်နာကြေးပေးခြင်း၊ နှစ်သိမ့်ဆွေးနွေးပေးခြင်း၊ ရပ်ရွာအကျိုးပြုလုပ်ငန်းများတွင်ပါဝင်စေခြင်း စသည့်  ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာစေရန် ရည်ရွယ်သော လုပ်ဆောင်ချက်များ ပါဝင်နိုင်သည်။^{74 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၇၅(ခ)(၁)မှ(၉)။)}

ကလေးမိဘများ၏ အုပ်ထိန်းခွင့်ကို ပယ်ဖျက်ကာ ယာယီစောင့်ရှောက်ရေးဂေဟာ နှင့် ပရဟိတဂေဟာ များတွင် ထားရှိခြင်းဖြင့် ကလေးအတွက် အဆင်ပြေဆုံး အခြေအနေဖြစ်ပါကလည်း ဤနည်းလမ်းကို ဆောင်ရွက်နိုင်သည်။^{75 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၇၅(ခ)(၇)။)}

အခြားနည်းလမ်းဖြင့် လွှဲပြောင်းဆောင်ရွက်ခြင်း မပြုလျှင် ကလေးသူငယ်တရားရုံးသို့ အမြန်ဆုံး ပို့ဆောင်ရမည်။^{76 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၈၀(ဈ)။)}

အကျဉ်းထောင်ရှိ ကလေးများ

လူကြီးအကျဉ်းသားများနှင့် သီးသန့်ထားရှိရမည်။ ပုံမှန်ဆေးစစ်ပေးခြင်း၊ ပုံမှန် ဧည့်တွေ့လက်ခံခွင့်ရရှိခြင်း နှင့် ပညာရေးနှင့်ဆိုင်သည့် အခွင့်အရေးများ ထောက်ပံ့ပေးခြင်း တို့ကိုရပိုင်ခွင့်ရှိသည်။^{77 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၉၃(က)၊(ဂ)၊(စ)၊(ဆ)။)}

အလုပ်ကြမ်းခိုင်းစေခြင်း သို့မဟုတ် အကျဉ်းဦးစီးဌာန၏ ကွပ်ကဲမှုအောက်ရှိ ထိန်းချုပ်စခန်းများသို့ ပေးပို့ခြင်းမပြုရ။^{78 (၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေပုဒ်မ ၉၃(င)။)}

ရပိုင်ခွင့်များ နှင့် အကန့်အသတ်များ

ဥပဒေဆိုင်ရာ အထောက်အကူပေးရေး ဥပဒေ၏ ရည်ရွယ်ချက်သည် ပြစ်မှုတစ်ခုတွင် စွပ်စွဲခံရသူ သို့မဟုတ် ပြစ်ဒဏ်ချခံရသူ အတွက် ဥပဒေအကူအညီများ ရရှိစေရန်ဖြစ်သည်။^{79 (၂၀၁၅ ဥပဒေဆိုင်ရာအထောက်အကူပေးရေး ဥပဒေ ပြင်ဆင်ချက် (၂၀၂၁) ပုဒ်မ ၄။)}

ဥပဒေဆိုင်ရာ အထောက်အကူဆိုသည်မှာ ဥပဒေဆိုင်ရာ အထောက်အကူတောင်းခံခွင့်ရှိသူအား ရှေ့နေဌားရမ်းပေးခြင်း၊ ဥပဒေအသိပညာပေးခြင်း၊ အကြံပေးခြင်း နှင့် အကူအညီပေးခြင်း တို့ဖြစ်သည်။^{80 (၂၀၁၅ ဥပဒေဆိုင်ရာအထောက်အကူပေးရေး ဥပဒေ ပြင်ဆင်ချက် (၂၀၂၁/၁၇၅) ပုဒ်မ ၂(က)။)}

ဥပဒေအထောက်အကူ ရရှိခွင့်ရှိသူသည် မြန်မာလူမျိုးဖြစ်ရမည်။ ဒုက္ခသည်များ၊ နိုင်ငံခြားသားများ နှင့် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများ ရခွင့်မရှိပါ။^{81 (၂၀၁၅ ဥပဒေဆိုင်ရာအထောက်အကူပေးရေး ဥပဒေ ပြင်ဆင်ချက် (၂၀၂၁/၁၇၅) ပုဒ်မ ၂(ခ)။)}

စွပ်စွဲခံရသူသည် တရားရုံး၌ အမှုစစ်ဆေးစဉ်နှင့် ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ပြီးချိန်တွင် ဥပဒေအထောက်အကူ ရပိုင်ခွင့်ရှိသည်။ ရဲမှ ထိန်းသိမ်းခံရစဉ် သို့မဟုတ် ဖမ်းဆီးခံရပြီးချိန် တွင် ဥပဒေအကူအညီ ရပိုင်ခွင့်မရှိပါ။^{82 (၂၀၁၅ ဥပဒေဆိုင်ရာအထောက်အကူပေးရေး ဥပဒေ ပြင်ဆင်ချက် (၂၀၂၁/၁၇၅) ပုဒ်မ ၂(ခ)။)}

ဥပဒေအထောက်အကူပေးသူများအနေဖြင့် ဆက်သွယ်ပြောဆိုရာတွင် အခက်အခဲရှိပါက ဘာသာပြန် အကူအညီပေးရမည်။^{83 (၂၀၁၅ ဥပဒေဆိုင်ရာအထောက်အကူပေးရေး ဥပဒေ ပြင်ဆင်ချက် (၂၀၂၁/၁၇၅) ပုဒ်မ ၂၇(က)။)}

• (၂၀၁၃) အဂတိလိုက်စားမှုတိုက်ဖျက်ရေးဥပဒေ(၂၀၁၆၊ ၂၀၁၇ ပြင်ဆင်ချက်)
• ၂၀၁၉ ကလေးသူငယ်ဥပဒေ။
• ၂၀၁၇ မြန်မာနိုင်ငံ တရားသူကြီးများအတွက် တရားစီရင်ရေး ကျင့်ဝတ်
• (၂၀၀၈) ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ
• တရားရုံးများလက်စွဲ
• ရာဇဝတ်ကျင့်ထုံးဥပဒေ
• ၁၈၇၂ သက်သေခံအက်ဥပဒေ (၂၀၁၅ ပြင်ဆင်ချက်)
• ၂၀၁၅ ဥပဒေဆိုင်ရာအထောက်အကူပေးရေး ဥပဒေ (၂၀၁၇၊ ၂၀၂၁ ပြင်ဆင်ချက်)
• ၁၉၉၅ ပြည်သူ့ရဲတပ်ဖွဲ့စည်းကမ်းထိန်းသိမ်းရေးဥပဒေ (၁၉၉၇ ပြင်ဆင်ချက်)
• ရာဇသတ်ကြီး ဥပဒေပြင်ဆင်ချက် (၂၀၁၉ နှင့် ၂၀၂၁)
• ရဲလက်စွဲအပိုဒ်
• အကျဉ်းထောင်များ အက်ဥပဒေ
• (၂၀၁၀) ပြည်ထောင်စုရှေ့နေချုပ် ဥပဒေ
• ၂၀၁၀ ပြည်ထောင်စုတရားစီရင်ရေးဥပဒေ (၂၀၁၃ ပြင်ဆင်ချက်)