ၶေႃႈသပ်းလႅင်း
ၶေႃႈၸီႉၸမ်ႈၼႄ (မၢႆထိုင်ၼႂ်းဢႅပ်ႉၼႆႉ) ဢၼ်ၼႆႉ ၵဵပ်းႁႃႁွမ် ၶေႃႈမုၼ်းလၵ်းထၢၼ်မႃးၸူႉၵၼ်ဝႆႉသေ ယိူင်းဢၢၼ်း တႃႇႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၽႃးၵႃႇ ပေႃးတိူဝ်းပွင်ႇၸႂ်လိူဝ်မႃး လွင်ႈပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈလႄႈ ပိုၼ်ႉထၢၼ်သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မၢၼ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။ ဢႅပ်ႉဢၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတႃႇပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင် လႄႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတႃႇတၢင်တူဝ်ၽူႈတတ်းသိၼ်ဢၼ်မီး ၼမ်ႉၵတ်ႉတဵမ်ထူၼ်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈၼၼ်ႉလႆႈ။ ၶေႃႈမုၼ်းဢၼ်ပႃးဝႆႉတီႈၼႂ်းၶေႃႈၸီႉၸမ်ႈၼႄၼႆႉ ပဵၼ်ၶေႃႈမုၼ်းဢၼ်ၵဵပ်းၸူႉတုမ်ဝႆႉ ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈသေ သၢင်ႇထုၵ်ႇတႃႇဢဝ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၵၼ်ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉယူႇယဝ်ႉ။ ဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ ၶေႃႈမုၼ်းတီႈၼႂ်းဢႅပ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်တႃႇၸီႉၸႅင်ႈၼႄတၢင်းပၼ်ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၵူၺ်းလႄႈ ဢမ်ႇႁပ်ႉႁွင်းဝႃႈ မၼ်းတႅတ်ႈတေႃး၊ မႅၼ်ႈၸွမ်းၶၢဝ်းယၢမ်း ႁိုဝ် တဵမ်ထူၼ်ႈတင်းမူတ်းၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ။
ၶေႃႈမုၼ်းဢၼ်ပႃးဝႆႉတီႈၼႂ်းၼႆႉ ဢမ်ႇတၢင်တူဝ်တၢင်းႁၼ်ထိုင် လႄႈ ၶေႃႈႁပ်ႉႁၼ် ဢူၺ်းၵေႃႉၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ မိူင်းႁူမ်တုမ်ၼႆႉၶႃႈ။ ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈၵမ်ႈၽွင်ႈ၊ ၶေႃႈၽိူမ်ႉထႅမ် ဢၼ်လႆႈဢိင်ဢဝ်မႃးၼႂ်းပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်း 2008 ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်တႃႇၸီႉၼႄတီႈမႃးလၵ်းထၢၼ်ၶေႃႈမုၼ်းမၼ်းၵူၺ်း ဢမ်ႇမၵ်းမၼ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်တီႈၼႂ်းဢႅပ်ႉဢၼ်ၼႆႉ။
ယွၼ်ႉၼႆ ၽူႈၸိူဝ်းတေၸႂ်ႉတိုဝ်းၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ႁႂ်ႈတႅပ်းတတ်းဢဝ်ႁင်းၵူၺ်းသေၵမ်း။ ၵွပ်ႈၸိူင်ႉၼႆ ၽူႈၸိူဝ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းႁဝ်းၶဝ်တင်းသဵင်ႈ မိူဝ်ႈပႆႇလႆႈႁဵတ်းၸွမ်း ၶေႃႈၸီႉၸႅင်ႈၼႄၼႂ်းဢႅပ်ႉၼႆႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈယွၼ်းတၢင်းႁၼ်ထိုင် တီႈၽူႈ လူင်ႉလႅၼ်ႇၽၢႆႇပၢႆးပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈၶဝ်သေၵွၼ်ႇၶႃႈဢေႃႈ။
ယိူင်းဢၢၼ်း ၶေႃႈၸီႉၸႅင်ႈၼႄၼႆႉပဵၼ်တႃႇၼႄတၢင်းပၼ် ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈဢၼ်ပႃးဝႆႉ တီႈၼႂ်းဢႅပ်ႉၼႆႉ ဢဝ်လၢႆးတၢင်းဢၼ်ဢၼ်တေပွင်ႇၸႂ်ငၢႆႈၼၼ်ႉသေတႅမ်ႈဝႆႉယဝ်ႉ။ ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ မၼ်းယုင်ႈယၢင်ႈၼမ်လၢႆဝႆႉလႄႈ လၵ်းထၢၼ်ၶေႃႈမုၼ်းဢၼ်ပႃးဝႆႉတီႈၼႂ်းၶေႃႈၸီႉၸႅင်ႈၼႄၼႆႉ ဢမ်ႇႁပ်ႉၶၢမ်ႇဝႃႈ မၼ်းတႅတ်ႈတေႃး၊ မႅၼ်ႈၸွမ်းၶၢဝ်းယၢမ်းႁိုဝ် တဵမ်ထူၼ်ႈတင်းမူတ်း။
သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႉလႄႈ ဝူတ်ႈတြႃးၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ်လိူင်ႈဢၼ်ၵိူတ်ႇပဵၼ်မႃး ၵေႃႉၼိုင်ႈတင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ ၸၢင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်လႄႈ ဢႅပ်ႉဢၼ်ၼႆႉ တေဢမ်ႇဢဝ်မႃးတႅၼ်းတၢင်လႆႈ တီႈယူႇၽူႈတတ်းသိၼ်ၵေႃႉၼိုင်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၽူႈတတ်းသိၼ်ၵူၺ်း ဢၼ်တေႁႃၶေႃႈမၼ်ႈၵႅၼ်ႇလႆႈတႅတ်ႈတေႃးသေ တႅပ်းတတ်းၸွမ်းပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈယဝ်ႉ ပၼ်တၢင်းႁၼ် ထိုင်လႆႈ ၼိူဝ်ၶေႃႈတွပ်ႇဢၼ်တေပေႃႇပဵၼ်မႃးၼၼ်ႉ လႄႈ ထုၵ်ႇလီဢဝ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၽူႈတတ်းသိၼ် ၵေႃႉဢၼ်မီး ၼမ်ႉၵတ်ႉတဵမ်ထူၼ်ႈၸိူင်ႉၼၼ်ယူႇ။
လွင်ႈတိူင်ႇလၢတ်ႈ၊ လွင်ႈယွၼ်းတၢင်းၸွႆႈထႅမ် ႁိုဝ် ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ်၊ ၽူႈမီးဢၢမ်းၼၢတ်ႈၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ သင်တေၵပ်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈတေႃႇတင်းၶဝ်ၼႆ ႁႂ်ႈၽၢင်ႉလီလီသေၵမ်း။ တမ်ႇၼူတ်ႇ ႁိုဝ် ၽူႈမီးၸၼ်ႉၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈၶဝ်ဢွၵ်ႇမႃး လၢတ်ႈၵႂၢမ်းမူၵ်းတဝ်ႈႁႃႉ ၵႂၢမ်းဢမ်ႇၸိုဝ်ႈဢမ်ႇၸႂ်ႈႁႃႉၼႆ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇပဵၼ် ၽေး မႃးၸွမ်းတၢင်းလင်ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပႆႇတိူင်ႇလၢတ်ႈ၊ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၸုမ်းၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ် သေလွင်ႈလွင်ႈ ၼၼ်ႉ သင်ပဵၼ်လႆႈၸိုင် ၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇၸူး ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၽၢႆႇပၢႆးမၢႆမီႈၼႆႉ ပဵၼ်လၢႆးတၢင်းဢၼ်လီသုတ်းယဝ်ႉ။ ဢႅပ်ႉဢၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဢႅပ်ႉဢၼ်ပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈၵူၺ်းသေဢမ်ႇၵႃး တိုၼ်းဢမ်ႇတၢင်တူဝ် ၽူႈတတ်းသိၼ်ၵေႃႉၼိုင်ႈ လႆႈမိူၼ်ၵၼ်။